فیوژا، سیستم‌عامل جدید و متن‌باز گوگل است که اکنون در مراحل اولیه‌ی توسعه‌ی خود قرار دارد. سیستم‌عاملی که قرار نیست جایگزین اندروید یا سیستم‌عامل کروم باشد. گوگل به تازگی مستنداتی عرضه کرده که در آن‌ها گفته شده فیوژا مبتنی بر لینوکس نیست. 

از چندی پیش اخباری در محافل تکنولوژی نقل شد که حکایت از توسعه‌ی سیستم‌عاملی جدید توسط گوگل داشت. این سیستم‌عامل که فعلاً با نام فیوژا شناخته می‌شود، اساساً ساختار متفاوتی را نسبت به اندروید ارائه می‌کند و علاوه‌بر گوشی‌های هوشمند، روی طیف وسیع‌تری از دستگاه‌ها قابل اجرا است. حال در ادامه قصد داریم این پروژه‌ی پنهان گوگل را مورد واشکافی قرار دهیم.

سیستم‌عامل فیوژا برای نخستین‌بار در اواسط سال ۲۰۱۶ میلادی، به‌عنوان پروژه‌ی معرفی‌نشده‌ای از سوی گوگل، در گیت‌هاب ظاهر شد. در ابتدا تصور می‌کردیم فیوژا سیستم‌عاملی برای دستگاه‌های اینترنت اشیا باشد. براساس بررسی‌های اولیه‌ که توسط رسانه‌های فناوری صورت گرفت، فیوژا سیستم‌عاملی فراگیر (یونیورسال) تشخیص داده شد که توانایی اجرای آن روی هر نوع دستگاهی، از ساعت‌های هوشمند پایین‌رده تا کامپیوتر‌های دسکتاپ بالارده را دارا است؛ به بیان دیگر، این سیستم‌عامل قادر است روی دستگاه‌هایی مانند گوشی‌ هوشمند، تبلت‌، لپ‌تاپ، خودروهای الکترونیکی، لوازم خانگی، وسایل خانه‌های هوشمند و... اجرا شود.

با این حال، این نخستین‌باری نیست که شرکتی قصد ساخت چنین سیستم‌عاملی را دارد. تاکنون بسیاری از سازنده‌های نرم‌افزار برای تحقق رویای سیستم‌عامل یونیورسال قدم برداشته‌اند؛ اما تا به اینجا چنین چیزی به معنای واقعی محقق نشده است. مایکروسافت یکی از نخستین‌ شرکت‌هایی بوده که چنین رویایی را با ویندوز ۱۰ در سر می‌پروراند. این غول نرم‌افزاری قصد داشت ویندوز ۱۰ را به سیستم‌عامل یونیورسالی تبدیل کند تا امکان اجرای یک اپلیکیشن روی طیف وسیعی از دستگاه‌ها را داشته باشد. ردموندی‌ها همچنان برای تحقق این موضوع در تلاش هستند.

در سوی دیگر اپل قرار دارد که برطبق ادعای بسیاری از رسانه‌ها، برای نسخه‌های اولیه آیفون از سیستم‌عامل OS X استفاده می‌کرد؛ با این حال کوپرتینویی‌ها بعدها از سیستم‌عامل جدیدی با نام آی‌او‌اس برای دستگاه‌های موبایل خود استفاده کردند.

با این وجود اگر بخواهیم از سیستم‌عاملی یاد کنیم که در تمام سطوح سخت‌افزاری قابل اجرا باشد، بی‌شک باید از لینوکس نام برد. تاکنون هسته‌های متفاوتی از لینوکس برای استفاده در اندروید، کروم او اس، ستاپ باکس‌ها، روترها، مودم‌ها، دستگاه‌های هوشمند و نرم‌افزارهای صنعتی مورد استفاده قرار گرفته است.

ما هنوز نمی‌دانیم هدف گوگل از توسعه این سیستم‌عامل چیست، فقط تا این‌جا متوجه شده‌ایم که روی برخی از پیکسل‌بوک‌های قدرتمند گوگل قابل اجرا است. همچنین شما می‌توانید آن را روی دستگاه‌هایی مانند ایسر سوییچ ۱۲، اینتل ان‌یو‌سی و حتی به تازگی روی رزبری‌پای۳ نصب کنید. البته متاسفانه پس از نصب آن روی پیکسل‌بوک کار زیادی نمی‌توانید انجام دهید. در حال حاضر تنها کاری که فیوژا بر روی پیکسل‌بوک انجام می‌دهد نمایش زمان است. فیوژا یک سیستم‌عامل واقعی است؛ اما هنوز کاربردی برایش تعریف نشده است. یکی از توسعه‌دهندگان فیوژا به نام تراویس گیزلبرت در گفتگویی درباره این سیستم‌عامل گفته است که فیوژا یک اسباب‌بازی نیست. او اشاره کرده که فیوژا یک پروژه ۲۰درصدی نیست. وقتی توسعه‌دهندگان گوگل روی پروژه ۲۰درصدی کار می‌کنند معنی آن این است که آن‌ها روی چیزی کار می‌کنند که به آن علاقه دارند؛ نه پروژه‌ای که بخشی از وظیفه کاری آن‌هاست.

بیایید نگاهی به مستندات تازه منتشر شده گوگل درباره فیوژا بیندازیم. این مستندات اطلاعات خوبی در اختیارمان قرار می‌دهند.

نکته اول این‌که این سیستم‌عامل مبتنی بر میکرو کرنل زیرکان (Zircon micro-kernel) نوشته شده است. در کنار این میکرو کرنل بخش‌های دیگری مانند سرویس‌های فضای کاربری، درایورها و کتابخانه‌ها نیز وجود دارد. این بخش‌ها وظیفه بوت کردن سیستم‌عامل، برقراری ارتباط با سخت‌افزار و اجرای پردازش‌های فضای کاربری را برعهده دارند. کرنل مدیریت تعدادی شی (Object) را برعهده دارد که همه آن‌ها از طریق کلاس‌های ++C در دسترس قرار دارند. و فیوژا روی این زیرساخت بنا نهاده شده است.

این شی‌ها در سیستم‌عامل مفهوم مهمی دارند. فیوژا یک سیستم‌عامل ماژولار است؛ به این معنی که شما می‌توانید برای استفاده از آن روی یک دستگاه بخش‌هایی از آن را که مورد نظر دارید انتخاب کنید و آن‌ها را به یکدیگر بچسبانید. ما همچنین می‌دانیم فیوژا زیر مجموعه‌ای از کنوانسیون‌های رابط سیستم‌عامل ترابرپذیر (Portable Operating System Interface - POSIX) را نیز پشتیبانی می‌کند. از دیدگاه توسعه‌دهندگان یعنی چیزی شبیه به یونیکس و لینوکس. فیوژا از گوگل فلاتر (Google Flutter) به عنوان کیت توسعه نرم‌افزاری استفاده می‌کند. کاربرد اصلی این کیت توسعه ساخت اپلیکیشن‌های اندروید و کروم است. فیوژا همچنین از زبان برنامه نویسی سوییفت اپل نیز پشتیبانی می‌کند.

شاید اصلی‌ترین پیش‌بینی برای آینده فیوژا جایگزینی اندروید و کروم باشد؛ اما نه، اینطور نیست. هر دو این سیستم‌عامل‌ها جزو پرطرفدارترین سیستم‌عامل‌ها برای کاربران و توسعه‌دهندگان هستند. اندروید در حال حاضر پرکاربرترین سیستم عامل دنیاست.خودتان را جای کدنویس بگذارید، حاضر هستید از یک سیستم‌عامل با میلیون‌ها کاربر و اپلیکیشن به یک سیستم‌عامل نوپا کوچ کنید؟ سیستم‌عامل کروم هم در حال حاضر یک سیستم‌عامل ایده‌آل برای گوگل است. کروم در حالی که مبتنی بر لینوکس است، کاربری بسیاری با سرویس‌های گوگل دارد (چه چیزی بهتر از این؟). این سیستم‌عامل به سرعت در حال جذب کاربران است. 

همه ما می‌دانیم گوگل باهوش‌تر از آن است که چرخ را دوباره اختراع کند. فیوژا یک سیستم‌عامل است که در حال ساخته شدن از پایین‌ترین لایه‌های کرنل است. سال‌ها زمان لازم است تا بتواند برای کاربردهای واقعی مورد استفاده قرار گیرد. حتی فکرش را هم نکنید که روزی بتواند جایگزین سیستم‌عامل‌های محبوب کنونی شود. شاید بهترین پیش‌بینی این باشد که گوگل بتواند از فیوژا برای کاربردهایی مانند واقعیت مجازی و واقعیت افزوده یا سایر فناروری‌هایی که درآینده ظهور می‌کنند استفاده کند. فیوژا جایگزینی برای آن‌چه امروز داریم نیست، بلکه دری است رو به آینده‌ای که زندگی ما هنوز وارد آن نشده است.

با توجه به این موضوع که سیستم‌عامل فیوژا در مراحل اولیه‌ توسعه‌ی خود قرار دارد، فعلاً برنامه‌نویسان نمی‌توانند اپلیکیشنی را برای آن توسعه‌ دهند؛ اما در صورت عرضه‌ی فیوژا، به‌نظر نمی‌رسد که گوگل قصد رهاکردنِ اندروید را داشته باشد. به‌لطف کیت توسعه‌ی نرم‌افزاری فلاتر (Flutter)، توسعه‌دهندگان می‌توانند با تعدادی از زبان‌های برنامه‌نویسی محبوب، اقدام به کدنویسی اپلیکیشن‌هایشان کنند.

فلاتر این اجازه را می‌دهد تا  اپلیکیشن‌ها با بالاترین میزانِ سازگاری بین فیوژا، اندروید و آی‌او‌اس توسعه داده شود. این کیت توسعه‌ی نرم‌افزاری نه‌تنها هزینه‌ی‌ ساخت اپلیکیشن‌ها برای این سه پلتفرم را کاهش می‌دهد؛ بلکه قادر است روند پورت اپلیکیشن‌های کنونی را برای سیستم‌عامل فیوژا به‌مراتب آسان‌تر از روش‌های مرسومِ فعلی کند.

علاوه‌بر این موضوع، فلاتر بر اساس زبان طراحی گوگل، یعنی متریال دیزاین ساخته شده است؛ از این‌رو این کیت به زبان استفاده‌شده در اندروید، کروم او اس و خاصیت‌های وب‌محور پایبند است؛ همچنین به‌لطف بهره‌گیری از موتور انعطاف‌پذیر رندرینگ وُلکان، فلاتر از المان‌های پیشرفته‌ی رابط‌کاربری پشتیبانی می‌کند؛ برای نمونه می‌توان به حجم سایه‌ها و انیمیشن‌های فوق‌العاده روان با نرخ ۱۲۰ فریم در ثانیه اشاره کرد. افزون بر این، امکان اجرای اپلیکیشن‌ها و بازی‌هایی که نیازمند توان فراوانی هستند، فراهم است؛ البته این موضوع به قدرت سخت‌افزاری دستگاه بستگی دارد.

اگر برایتان سؤال پیش آمده که چرا اپلیکیشن‌های کروم او اس در لیست اپلیکیشن‌های فیوژا قرار ندارد، باید اشاره کنیم اکثر برنامه‌های این سیستم‌عامل بر بسترِ وب توسعه داده شده‌اند؛ از این جهت، نیازی به دانلود کد و اجرای آن‌ها روی سیستم‌ وجود ندارد؛ با این وجود، امروزه کروم او اس توانایی اجرای اپلیکیشن‌های اندروید را نیز دارا است و گوگل با ارائه‌ی هر به‌روزرسانی برای این سیستم‌عامل سعی در گسترش این ویژگی دارد.

اگر گوگل بتواند انتشار سیستم‌عامل فیوژا را مدیریت کرده و انتقال بین این دو پلتفرم را به امری آسان بدل سازد، می‌توان انتظار استقبال توسعه‌دهندگان را داشت.

هیچگونه اطلاعاتی درباره‌ی زمان انتشار این سیستم‌عامل در دست نیست. از آنجایی که فیوژا در مراحل اولیه توسعه خود قرار دارد، هنوز گوگل مسیر مشخصی را برای آن طراحی نکرده است. تا به اینجا این شرکت تنها از وجود چنین پروژه‌ای و پشتیبانی قابل‌توجه‌شان از آن صحبت کرده‌اند. فعلاً سورس کد این پروژه که روی گیت‌هاب قرار دارد، بهترین منبع برای کسب اطلاعات درباره‌ی این سیستم‌عامل است. حتی این احتمال وجود دارد که گوگل با ارزیابی موقعیت بازار، تصمیم به توقف کار روی این پروژه را بگیرد و همچنان تمرکز خود را معطوف به توسعه‌ی اندروید و کروم او اس کند؛ اما تاکنون، به‌نظر می‌رسد که گوگل سیستم‌عامل فیوژا را به چشم جانشین خلف اندروید و احتمالاً کروم او اس می‌بیند.

تا حدودی، بله! با مراجعه به صفحه‌ی گیت‌هاب مخصوص به گوگل می‌توانید این پروژه متن‌باز را دریافت کنید و درکی کلی از ساختار این سیستم‌عامل به‌دست بیاورید؛ اما تاکنون فقط تعداد معدودی از دستگاه‌ها قادر به اجرای این سیستم‌عامل هستند. تا به اینجا، تنها دستگاه‌های Intel Nuc mini-PC، تبلت Acer Switch Alpha 12، HiKey 960 و Khadas VIM‌ قادر به اجرای فیوژا هستند. با این حال، یک دستگاه وجود دارد که علیرغم نبودِ نامِ آن در لیست دستگاه‌های پشتیبانی‌شده، قادر به اجرای این سیستم‌عامل است. پیکسل‌بوکِ گوگل که به‌عنوان کروم‌بوکی بالارده به بازار عرضه شد، این امکان را در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهد تا نظری گذرا به کارکرد فیوژا داشته باشند.

علاوه بر موارد فوق، امکان اجرای این سیستم‌عامل در برخی از گوشی‌های هوشمند اندرویدی نیز فراهم است؛ البته برای اجرای این سیستم‌عامل باید کد را به مرحله‌ای برسانید که اجازه‌ی نصب را به شما بدهد.

فعلا، باتوجه به این موضوع که فیوژا در مراحل اولیه توسعه‌ قرار دارد، از بسیاری از ویژگی‌های موردنیاز محروم است و رابط‌کاربری آن نیز از مشکلات ریز و درشت بسیاری رنج می‌برد؛ البته این موضوع امری عادی و مسلم است؛ زیرا گوگل هنوز این سیستم‌عامل را برای عرضه‌ی عمومی آماده نکرده است.

با نگاه به ویدیوهای موجود از این سیستم‌عامل در یوتیوب، نمی‌توان به جمع‌بندی کلی‌‌ درباره‌ی آن رسید. رابط‌کاربری فیوژا در کلاس کامپیوترهای دسکتاپ سردرگم‌کننده و دست‌ و‌ پا گیر است؛ اما همانطور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، هنوز برای نتیجه‌گیری درباره‌ی فیوژا، بسیار زود است.

ابوالفضل بهرام زندی مشهور به بهرام زند (متولد شهریور ۱۳۲۸ - درگذشته‌ی ۱۸ فروردین ۱۳۹۷) یکی از بهترین دوبلور‌های ایران بود. زند از دوران دبیرستان به صدای خوبش پی برد و از آن دوران به فکر دوبله افتاد. با اینکه او برای مدتی معلم هم بود، اما از ۱۸ سالگی پیگیر کار دوبله شد. او پس از ورود به حرفه‌ی دوبله یک سال تمام مشغول کسب تجربه بود و بنابه اعلام خودش در برنامه دورهمی، در سال اول در هر فیلم شاید فقط یک کلمه به او می‌رسید. 

بهرام زند از سال ۱۳۵۸ نیز به عنوان مدیر دوبلاژ در پروژه‌های بسیاری کار کرد. بهرام زند در طول فعالیتش به جای هنرپیشه‌های زیادی سخن گفته است؛ هنرپیشه‌های مطرحی مانند جرمی برت، مل گیبسون، رابرت دنیرو، جرج کلونی، راسل کرو، بروس ویلیس، جان تراولتا و دنیل دی لوییس چندتا از بازیگرانی هستند که بهرام زند در سمت صداپیشه به اجرای نقش‌شان پرداخته است.

از معروف‌ترین و به یادماندنی‌ترین صداپیشگی‌های او می‌توان به صداپیشگی شخصیت شرلوک هلمز با بازی جرمی برت اشاره کرد. شخصیتی که در طول پخش از تلویزیون یک‌بار هم صداپیشه‌اش عوض شد، اما صدای بهرام زند بدون شک آشناترین صدا برای این شخصیت محسوب می‌شود. 

به گفته زند: دوبله «شرلوک هلمز» به گونه‌ای بود که انجمن دوست‌داران شرلوک هلمز از انگلستان با ارسال کتاب هایی از من تقدير کردند.

او در رابطه با اجرای نقش شرلوک هلمز نیز چنین گفت: يادم می‌آيد که در يکی از قسمت‌ها، او روی صندلی نشسته بود و فردی کفشش را واکس می‌زد. او ملودی را می‌گرفت و اجرا می‌کرد تا از طريق آن مطلبی را کشف کند. انجام اين عمل بسيار سخت بود، اما «برت» بسيار هنرمندانه در اين صحنه عمل کرد. من هم سعی کردم در دوبله، اين کيفيت را حفظ کنم.

طبق اعلام خود مرحوم زند در برنامه دورهمی، صداپیشگی راسل کرو در فیلم «گلادیاتور» (Gladiator)، نقش موردعلاقه‌ی خودش محسوب می‌شود. او پس از گلادیاتور، صداپیشه‌ی راسل کرو در فیلم‌های «رابین هود»(Rabin Hood) و «مردان خوب» (The Nice Guys) هم بود. 

مرحوم زند تاکنون چندین بار به اجرای نقش جرج کلونی در فیلم‌هایی چون «جاذبه»(Gravity)، «بخوان و بسوزان»(Burn After Reading)، «کلاه چرمی‌ها»(Leather Heads)، «مایکل کلیتون» (Michael Clayton) و «بالا در آسمان» (Up in the air) پرداخته است. 

صدای بهرام زند به گونه‌ای بود که به راحتی از پس اجرای بازیگران جوان‌تر از خودش هم برمی‌آمد. برای نمونه او صداپیشگی کاراکتر جیمز باند با بازی دنیل کریگ را برای دو فیلم «کازینو رویال» (Casino Royale) و «اسپکتر» (Specter) برعهده داشته است. او با ایفای نقش‌های دنیل دی لوئیس هم غریبه نبود و در فیلم‌هایی مانند «دار و دسته‌ی نیویورکی‌ها» (Gangs of new york) و «خون به پا خواهد شد» (There will be blood) به اجرای صدای این بازیگر پرداخت. به هیچ عنوان نمی‌توان از صداپیشگی بی نظیر او در نقش لئون، در فیلم «لئون حرفه‌ای» (Leon the Professional) چشم پوشی کرد.

بهرام زند در سال ۱۳۶۲ نیز به ایفای نقش در فیلم «میرزا کوچک خان» پرداخت. او علاوه بر صداپیشگی در چندین پروژه به عنوان مدیر دوبلاژ حضور داشته است. فیلم‌هایی چون «شجاع دل» (BreaveHeart)، «گلادیاتور» و «خون به پا خواهد شد» از جمله فیلم‌هایی بودند که مدیریت دوبله‌شان بر عهده‌ی مرحوم زند بوده است. او همچنین در سریال‌هایی مانند «بیست و چهار» (24)، «مدار صفر درجه»، «امام علی» و «شرلوک هلمز» به عنوان مدیر دوبله فعالیت کرده است.

بهرام زند یک‌بار در برنامه‌ی «جادوی صدا» نیز به عنوان داور حضور داشته است. او همچنین در سه مستند «ایران-مشهد»، «سفره‌های بهشتی» و «مطبخ سرکار فیض، آثار» به عنوان صداپیشه حضور داشته است. مرحوم زند فیلم «قطار افسارگریخته» (Runaway Train) را به عنوان یکی از تاثیرگذارترین فیلم‌های زندگی‌اش شمرده است. او در برنامه‌ی دورهمی دیالوگ زیر را در رابطه با این فیلم یادآور شد: هیچ موجود وحشی نیست که بویی از شفقت نبرده باشد و من بویی از شفقت نبردم. ببخشید؛ چون یک انسانم.

مرحوم زند معتقد بود تا زمانی که حرفی برای گفتن داشته باشد، می‌خواهد در صنعت دوبله بماند در غیر این‌صورت باید خارج شود. بهرام زند صدا را به عنوان انرژی ماندگار توصیف کرد. او همچنین از منوچهر اسماعیلی به عنوان یکی از دوبلورهای مورد تحسین‌اش یاد کرده است. بهرام زند مدت زیادی با بیماری سرطان معده مبارزه کرد و سرانجام در ۱۸ فروریدن ۱۳۹۷ در منزل خودر در اثر سکته قلبی در سن ۶۸ سالگی از دنیا رفت. در ادامه نیز به مرور فعالیت‌های هنری او در سمت صداپیشه می‌پردازیم:

وضعیت بدن در هنگام خواب می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت خواب بگذارد و در طول روز اثرگذار باشد.

گاهی اوقات با این‌که ۸ ساعت خواب کامل داریم، باز هم کسل و خسته از خواب بیدار می‌شویم. کارشناسان این شرایط را به وضعیت بدن در هنگام خواب نسبت می‌دهند. هر چند خوابیدن به پشت بهترین حالت ممکن برای خواب است با این حال راحتی ما حرف اول را می‌زند.


هیچ شکی نیست که خواب اهمیت فوق‌العاده زیادی دارد. اما همه چیز در خواب کافی خلاصه نمی‌شود. برنامه‌ریزی برای تنظیم ساعت بدن یا ریتم شبانه‌روز هم در این میان باید در نظر گرفته شود. وقتی افراد به این موارد توجه نمی‌کنند، نتیجه‌ این می‌شود که روز خود را با خستگی شروع کنند و به‌سختی تمرکز لازم را در انجام وظایف کاری داشته باشند. گاهی اوقات به‌ موقع می‌خوابید و ۸ ساعت خواب لازم را هم دارید؛ اما باز هم خسته و عصبی هستید. به‌گفته‌ی کارشناسان خواب، این مشکل ریشه در طرز خوابیدن دارد.

شبلی هریس، کارشناسی پزشکی خواب و استاد کالج پزشکی آلبرت انیشتین، در این خصوص می‌گوید: اگر نمی‌توانید وضعیت خواب خود را تغییر دهید، راهکارهایی برای اصلاح آن وجود دارد.

بنا به گزارش بنیاد ملی خواب، اکثر افراد عادت دارند به پهلو بخوابند؛ درحالی‌که این روش خوابیدن می‌تواند باعث بروز درد در ناحیه‌ی کمر و کتف شود. از طرفی خوابیدن به پهلوی راست می‌تواند سوزش معده‌ را شدیدتر کند. علت آن است که در ناحیه‌ی مری، ماهیچه‌ای وجود دارد که اسید را داخل معده نگه می‌دارد. هنگامی که به راست می‌خوابید، موقعیت این ماهیچه جابه‌جا می‌شود و اسید از معده خارج و وارد حلق خواهد شد و به این ترتیب احساس سوزش می‌کنید. در صورتی که اگر به سمت چپ بخوابید، این عضله شکاف موجود را حفظ می‌کند.

بنابراین در صورت داشتن مشکل سوزش معده، سعی کنید به پهلوی چپ بخوابید. از طرفی، در صورت خوابیدن به پهلوی چپ، برای پشتیبانی مناسب از سر، نیاز به بالش‌های قطور دارید. ضمن این‌که برای حمایت از عضلات کمر هم بهتر است یک بالش بین زانوهای خود قرار دهید. طبیعتا بدترین حالت خواب برای افراد، خوابیدن روی شکم است. حدود ۷ درصد افراد به این شیوه می‌خوابند. این شکل خوابیدن روی تمام قسمت‌های بدن شما فشار وارد می‌کند. به این ترتیب، پس از بیدار شدن احساس خستگی و سوزنی شدن بدن دارید. ضمن این‌که خوابیدن روی شکم خطر دردهای مفصلی را افزایش می‌دهد که برای این منظور باید از یک بالش صاف‌تر برای کاهش درد گردن استفاده کنید.

در حالت کلی بهترین حالت، خوابیدن به پشت است که حدود ۸ درصد افراد در این وضعیت می‌خوابند. این حالت بهترین حالت برای کاهش درد است و چون سر در بالای سینه قرار می‌گیرد، مشکل سوزش معده ایجاد نخواهد شد.البته خوابیدن به پشت، احتمال خروپف را هم افزایش می‌دهد. اگر مشکل وقفه‌ی تنفسی در خواب (آپنه ی خواب) دارید، خوابیدن به پشت چندان توصیه نمی‌شود.
چنانچه دوست دارید سبک خوابیدن خود را تغییر دهید، می‌توانید دو بالش در دو طرف بدن و یک بالش بین زانوهای خود قرار دهید. این راهکار باعث می‌شود که کم‌تر در خواب جابه‌جا شوید! چنانچه این روش جواب نداد، می‌توانید یک توپ کوچک تنیس در داخل پیراهن خود بگذارید. به این ترتیب هنگام قرار گرفتن در وضعیت نادرست احساس ناراحتی می‌کنید و سریع به حالت مناسب برمی‌گردید.

در بیشتر موارد توصیه می‌شود که به پشت بخوابید؛ اما باز هم ملاک انتخاب وضعیت خواب، راحتی افراد است. چنانچه حالت انتخابی شما باعث بروز درد یا ناراحتی شود، قطعا بر کیفیت خوابتان تأثیر خواهد گذاشت. بنابراین اگر متوجه شدید پس از بیدار شدن از خواب احساس خستگی و کسالت دارید؛ سعی کنید موقعیت خواب خود را تغییر دهید و شاید موفق شدید یک بیداری راحت و دل‌پذیر را تجربه کنید!

رشد سریع فراگیر شدن استفاده از تلفن‌های همراه هوشمند از یک سو و نقش کلیدی خدمات مالی در زندگی روزمره مردم از سوی دیگر، منجر به ارائه و گسترش خدمات مالی بر بستر تلفن همراه در کشور شده است. تعداد اپلیکیشن‌هایی که اکنون خدمات مالی در ایران ارائه می‌دهند کم نیست و با وجود گسترده بودن حوزه‌های خدمات مالی، تقریباً اکثر آن‌ها روی خدمات پرداخت و اندکی هم روی خدمات بانکی متمرکز هستند و به همین دلیل اغلب یکسری خدمات مالی یکسان ولی با محیط کاربری متفاوت را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. مسلماً ارائه سرویس‌های مشابه باعث ایجاد رقابت بین این اپلیکیشن‌ها نمی‌شود. این موضوع باعث شده است هرکدام از این اپلیکیشن‌ها سرویس‌ها یا قابلیت‌های خاصی را به کاربران ارائه دهند که باعث ایجاد تمایز بین آن‌ها شود. به همین دلیل در این مطلب سعی داریم به شکلی مختصر ۱۲ اپلیکیشن پرداخت را با یکدیگر ازلحاظ کارایی، تعداد دانلود و تعداد کاربر فعال مقایسه کنیم که اغلب متعلق به شرکت‌های PSP یا شرکت‌های بزرگ هستند و از همین رو در گزارش جداگانه در آینده دیگر اپلیکیشن‌های فعال در حوزه پرداخت که توسط تیم‌های استارت‌آپی به بازار ارائه شده‌اند را معرفی خواهیم کرد.

لازم به ذکر است که برای بررسی دقیق‌تر و صحیح‌تر جایگاه این اپلیکیشن‌ها بهتر بود به جای تعداد دانلود و تعداد کاربر، آمار دقیقی از تعداد و میانگین مبلغ تراکنش‌های روزانه یا ماهانه این اپلیکیشن‌ها را منتشر می‌کردیم که با توجه به عدم دسترسی به این اطلاعات، در دسترس‌ترین آماری که می‌توانستیم به آن ارجاع دهیم، تعداد دانلود و تعداد کاربر فعال است که برای آن نیز مرجع جامع و کاملی در دست نداشتیم و بخشی از آمار را از مارکت‌هایی مثل گوگل‌پلی و کافه بازار دریافت کردیم و آمار نهایی را بر مبنای خوداظهاری از خود شرکت‌ها دریافت کردیم و با این حال نیز برخی از شرکت‌ها از ارائه این آمار خودداری کردند که دغدغه‌های آن‌ها نیز قابل‌احترام است. این آمارها حداکثر در تاریخ ۱۸ شهریورماه ۹۶ دریافت شده‌اند لذا آخرین تغییرات بعدازاین تاریخ تا زمان انتشار در این گزارش لحاظ نشده است.

اپلیکیشن‌هایی که در این مطلب مورد مقایسه قرار می‌گیرند به ترتیب حروف الفبا شامل اپلیکیشن «آپ» شرکت آسان پرداخت پرشین، «آوا پرداخت» شرکت فن‌آوا کارت، «ایوا» شرکت پرداخت الکترونیک سداد، «بله» شرکت داده ورزی سداد، «پات» شرکت کارت اعتباری ایران کیش، «تاپ» شرکت تجارت الکترونیک پارسیان، «جیرینگ‌پی» شرکت جیرینگ، «سروش» شرکت توسعه فناوری رسانه سروش، «سکه» شرکت به‌پرداخت ملت، «سه‌سوت» شرکت پرداخت الکترونیک سامان، «هف‌هشتاد» شرکت پرداخت نوین آرین و «همراه کارت» شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا هستند.

 

اولین اپلیکیشنی که سراغش می‌رویم اپلیکیشن «آپ» شرکت آسان پرداخت پرشین است که هر چند با منطق حروف الفبا در ابتدای فهرست ما قرار گرفته است ولی آمارها نشان می‌دهد پردانلودترین و پرتراکنش‌ترین اپلیکیشن حوزه خدمات مالی در کشور است. می‌توان گفت آپ در بین مردم نیز شناخته‌شده‌ترین اپلیکیشن پرداختی است و با ورودش به بازار در پاییز سال ۹۳، از اولین شرکت‌هایی بود که در حوزه اپلیکیشن موبایلی به شکلی جدی ورود کرد و همین امر نیز باعث شد بخش زیادی از بازار را به خاطر پیشرو بودنش در دست بگیرد.

تاکنون اپلیکیشن آپ حدود ۲ میلیون دانلود در کافه بازار و حدود ۵۰۰ هزار دانلود در گوگل‌پلی داشته و با توجه به ادعای شرکت آسان پرداخت، این اپلیکیشن تاکنون مجموعاً ۷ میلیون دانلود و ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار کاربر فعال دارد. علاوه بر این‌ها، اپلیکیشن آپ روزانه بیش از ۲۰ هزار دانلود، بیش از پانصد هزار تراکنش و بیش از ۱۸۰ هزار تراکنش کارت به کارت دارد که تاکنون ۱۷ بانک از سرویس کارت به کارت روی آپ پشتیبانی می‌کنند.

اپلیکیشن آپ روی سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS قابل‌نصب است و برخی از مهم‌ترین خدماتی که این اپلیکیشن ارائه می‌کند «خرید اینترنت»، «خرید شارژ»، «پرداخت قبوض»، «نیکوکاری»، «خرید سیم‌کارت آپتل»، «خرید بیمه» و «کارت به کارت» است که بنا بر خبرهای منتشر شده تا پیش از زمان نوشتن این مطلب، قرار است سرویس‌های خاص‌تری مانند خرید بلیت قطار و هواپیما و حتی رزرو هتل نیز به آن اضافه شود. ظاهر ساده و ترکیب رنگ خاص اپلیکیشن آپ باعث شده است تا کاربران حس خوبی را در هنگام کار با این اپلیکیشن داشته باشند. منوی اصلی این برنامه دو صفحه‌ای است و آیکون‌های هر خدمت به دلیل طراحی فلت و رنگ سفید پس‌زمینه آن از استقلال خوبی برخوردار هستند. کار با آپ بسیار راحت است و از سرعت خوبی برخوردار است.

 

«آوا پرداخت» اپلیکیشن شرکت فن‌آوا کارت است که ۱۰ خردادماه ۹۶ به بازار ارائه شد. این اپلیکیشن تاکنون بیش از ۵ هزار دانلود در کافه بازار داشته است و با توجه به ادعای شرکت، «آوا پرداخت» بیش از ۲۰ هزار کاربر فعال دارد.

مهم‌ترین خدماتی که این اپلیکیشن ارائه می‌دهد «خرید شارژ»، «خرید اینترنت»، «پرداخت قبوض» و «نیکوکاری» است. ناگفته نماند مواردی مانند «عوارض شهرداری»، «پرداخت جریمه»، «طرح ترافیک» و «بیمه» نیز در منوی این اپلیکیشن دیده می‌شود که در صورت کلیک کردن با پیام «این سرویس به‌زودی راه‌اندازی می‌شود» مواجه می‌شوید. همچنین آوا پرداخت جزو معدود اپلیکیشن‌هایی است که خدمت «کارت به کارت» را هنوز روی اپلیکیشن خود راه‌اندازی نکرده است.

اپلیکیشن آوا پرداخت هر چند روی دو سیستم‌عامل اندروید و iOS قابل‌نصب است ولی با دو نسخه کاملاً متفاوت ازلحاظ گرافیکی و فضای کاربری مواجه می‌شوید که ممکن است کاربر را ازلحاظ اطمینان کمی دچار تردید کند. هر چند در نسخه iOS شبیه به «آپ» طراحی شده است ولی در نسخه اندروید با خلاقیتی که داشته است، مسئله دو صفحه‌ای شدن منو را حل کرده است.

 

«ایوا» اپلیکیشن شرکت پرداخت الکترونیک سداد است که آذرماه سال ۹۵ در بیست‌ودومین نمایشگاه الکامپ رونمایی و به بازار ارائه شد. در همان ابتدا تأکید بر این بود که ایوا اپلیکیشن پرداخت مبتنی بر تعاملات اجتماعی و بازی است و رویکرد اصلی در طراحی این اپلیکیشن ایجاد فضایی شاد و سرگرم‌کننده در حوزه نرم‌افزارهای پرداخت بوده است که بعد از یک وقفه چندماهه، کار توسعه این اپلیکیشن به تازگی دوباره از سر گرفته شده است.

ایوا قابل‌نصب روی سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS است و در حال حاضر این اپلیکیشن بیش از ۱۰ هزار دانلود در کافه بازار و حدود ۵ هزار دانلود در گوگل‌پلی داشته است. با این وجود ایوا به تازگی کمپینی را آغاز کرده است که هر چند این شرکت هنوز آمار دقیقی از تعداد کاربران این اپلیکیشن بعد از شروع این کمپین ارائه نکرده ولی شنیده‌های غیررسمی حاکی از این است که در حال حاضر ایوا با شروع کمپین تازه خود به بیش از ۷۰۰ هزار کاربر رسیده است و این تعداد با ادامه این کمپین نیز همچنان در حال افزایش است.

در اپلیکیشن ایوا که شامل سه بخش «پرداخت»، «پاتوق» و «بازی» است می‌توانید علاوه بر دارا بودن یک اپلیکیشن پیام‌رسان، خدمات پرداخت و بازی را نیز در یک اپلیکیشن واحد داشته باشید. درواقع ایوا ترکیبی از بازی، شبکه اجتماعی و پرداخت الکترونیک است و این سه محیط در کنار هم به‌گونه‌ای قرار گرفته‌اند تا کاربر بتواند تجربه‌ای متفاوت از تفریح، خرید و تعامل با دوستانش را داشته باشد هر چند بخش بازی این اپلیکیشن هنوز آن‌طور که انتظار می‌رفت، خود را نشان نداده است ولی شنیده‌ها حاکی است که تغییرات جدی برای بهبود در راه است. با این وجود، علاوه بر بخش بازی در تمام قسمت‌های اپلیکیشن ایوا سعی شده از عنصر بازی‌گونه‌سازی یا همان Gamification نیز استفاده شود تا کاربر تجربه متفاوتی را داشته باشد.

از مهم‌ترین خدماتی که در بخش «پرداخت» این برنامه وجود دارد و باعث ایجاد تمایز بین این اپلیکیشن با اپلیکیشن‌های پرداخت دیگر شده است، خدمت «پرداخت عوارض خروج از کشور» است؛ در واقع می‌توان گفت ایوا اولین اپلیکیشن پرداختی و تاکنون تنها اپلیکیشنی است که این خدمت را ارائه می‌دهد که با توجه به محدود بودن دیگر بسترهای پرداخت عوارض خروج از کشور، می‌تواند یک نقطه تمایز قوی برای این آپ باشد. علاوه بر این سرویس، در قسمت پرداخت، سرویس‌های دیگری همچون «پرداخت قبوض»، «پرداخت جریمه خودرو»، «خرید بدون حضور کارت بانکی» و «شارژ تلفن همراه» نیز به چشم می‌خورد.

 

اپلیکیشن پیام‌رسان «بله» با حمایت شرکت داده ورزی سداد که یکی از شرکت‌های بزرگ فناوری اطلاعات بانکی دولتی ایران است از اواسط سال ۹۵ به بازار ارائه شده است؛ در تاریخ ۲۷ اسفندماه ۹۵ نسخه جدیدی از این پیام‌رسان در دسترس کاربران قرار گرفت که خدمات مالی نیز به آن اضافه شده بود و با وجود اینکه ذاتاً یک اپلیکیشن پیام‌رسان است ولی به خاطر همین خدمات مالی در فهرست معرفی ما قرار گرفته است.

اپلیکیشن بله قابل‌نصب روی سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS است و با توجه به ماهیت پیام‌رسان بودنش، دارای نسخه وب نیز هست. اپلیکیشن بله در حال حاضر بیش از ۵۰ هزار دانلود در کافه بازار و حدود ۵۰ هزار دانلود در گوگل‌پلی دارد و با توجه به ادعای شرکت داده‌ورزی سداد، این پیام‌رسان در حال حاضر ۲۵۰ هزار دانلود و ۵۰ هزار کاربر فعال دارد و تاکنون حدود ۱۳ هزار کانال و ۱۲ هزار گروه در این اپلیکیشن شکل گرفته است.

اپلیکیشن بله تمام امکانات یک پیام‌رسان را داراست ولی امکانات بله تنها به اینجا ختم نمی‌شود و محدود به امکانات ارتباطی یک پیام‌رسان معمولی نیست؛ بلکه این اپلیکیشن به کاربران این امکان را می‌دهد که در همان فضای گفتگو و ارتباط با دیگران، بتوانند برخی امور بانکی و پرداختی خود را نیز انجام دهند.

این اپلیکیشن امکانات «خرید شارژ»، «پرداخت قبض» و «کارت به کارت» را نیز دارا است و ۷ بانک در سرویس انتقال کارت به کارت بله پشتیبانی می‌شوند ولی امکان پرداخت قبض یا خرید شارژ در این اپلیکیشن با هر کارت بانکی شتابی امکان‌پذیر است. بله علاوه بر خدمات پرداخت ذکر شده دارای خدمتی است که باعث تمایز آن با دیگر اپلیکیشن‌های پرداخت شده است و آن هم امکان «درخواست پول ثابت و یا متغیر» است.

 

«پات» اپلیکیشن پرداختی شرکت کارت اعتباری ایران کیش است که در اردیبهشت‌ماه سال ۹۵ به بازار ارائه شد. این اپلیکیشن در حال حاضر بیش از ۱۰ هزار دانلود در کافه بازار و حدود یک هزار دانلود در گوگل‌پلی دارد و قابل‌نصب روی سیستم‌عامل اندروید و iOS است. با توجه به اینکه ایران کیش در حوزه کارت‌خوان فروشگاهی از پیشروهای بازار است، روی اپلیکیشن تمرکز ویژه‌ای نداشته و به تازگی اولین کمپین جدی روی اپلیکیشن پات را آغاز کرده است و هنوز آماری از تعداد دانلودها و کاربران این اپلیکیشن اعلام نشده است.

این اپلیکیشن علاوه بر دارا بودن خدمات پرداخت، امکان ایجاد کیف پول موبایلی (پِی‌پات) را به کاربران می‌دهد. کیف پول پِی‌پات که از قابلیت‌های این اپلیکیشن محسوب می‌شود به‌راحتی امکان پرداخت با استفاده از رمز و بدون استفاده از رمز را به کاربران می‌دهد.

خدمات پرداختی که در این اپلیکیشن وجود دارد شامل «پرداخت قبض»، «خرید شارژ»، «کارت به کارت»، «پرداخت بدون حضور کارت بانکی» و «کیف پول پِی‌پات» است. ایران کیش قصد دارد با توجه به زیرساخت‌هایی که دارد یک اکوسیستم پرداختی ایجاد کند که در این اکوسیستم کیف پول پی‌پات نقش پررنگی خواهد داشت. پات در بخش «کارت به کارت» که به‌تازگی روی آن فعال شده است، ۵ بانک را پشتیبانی می‌کند.

 

«تاپ» اپلیکیشن پرداخت شرکت تجارت الکترونیک پارسیان است. این اپلیکیشن قابل‌نصب روی سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS است و تاکنون بیش از ۱ میلیون دانلود در کافه بازار و حدود ۵۰۰ هزار دانلود در گوگل‌پلی داشته است.

اپلیکیشن تاپ علاوه بر ارائه تمامی سرویس‌های پایه پرداختی ازجمله پرداخت قبوض، خرید شارژ، کارت به کارت، نیکوکاری و … دارای یک مزیت رقابتی با دیگر اپلیکیشن‌های پرداخت است و آن هم خدمت «استعلام بدهی و پرداخت خط تلفن ثابت» است. خدمات پرداختی که در این اپلیکیشن وجود دارد شامل «پرداخت قبض»، «کارت به کارت»، «خرید شارژ»، «پرداخت جریمه خودرو»، «خرید طرح ترافیک» و «خرید بسته اینترنت» است و در بخش کارت به کارت، تاکنون ۱۲ بانک را پشتیبانی می‌کند. با وجود اینکه اپلیکیشن تاپ از فروردین‌ماه ۹۶ ورود جدی خود به بازار را داشت ولی به دلیل کمپین‌های متعددی که دنبال کرد، توانست با سرعت خیلی زیادی نسبت به رقبا در بازار رشد کند.

 

اپلیکیشن پرداخت جیرینگ یا همان «جیرینگ‌پی» قابل‌استفاده برای مشترکین تمامی اپراتورهاست. «جیرینگ‌پی» قابل‌نصب روی سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS است و از ویژگی‌های این اپلیکیشن این است که به‌صورت آفلاین نیز امکان انجام فرآیندهای پرداختی را دارد؛ در واقع این اپلیکیشن خود را این‌گونه معرفی می‌کند: «اپلیکیشن جامع پرداخت برای تمام اپراتورها به‌صورت آفلاین و آنلاین».

این اپلیکیشن به دو روش ازجمله «غیربانکی و بدون نیاز به اتصال به شبکه بانکی» از طریق کیف پول یا به «روش بانکی و از طریق کارت بانکی» به کاربران این امکان را می‌دهد که پرداخت‌های خود را انجام دهند.

خدمات پرداختی که در حال حاضر جیرینگ‌پِی ارائه می‌دهد شامل «خرید شارژ»، «نیکوکاری»، «پرداخت قبوض»، «خرید اینترنت»، «پرداخت جرائم و عوارض» و «خدمات اپراتوری» است.

ازلحاظ تجربه کاربری، کاربری ساده‌ای دارد و در تمام اپلیکیشن صرفاً از سه رنگ قرمز، سفید و خاکستری استفاده شده است که ازلحاظ بصری ترکیب رنگ خوبی است و منو نیز به شکلی دایره‌ای حول لوگوی جیرینگ قرار گرفته است.

 

اپلیکیشن «سروش» متعلق به شرکت توسعه فناوری رسانه سروش از زیرمجموعه‌های سازمان صداوسیما است. نسخه بتا اپلیکیشن سروش در بهمن‌ماه سال ۹۴ در اختیار کاربران قرار گرفت و بنا بر خبرهای شنیده شده، نسخه رسمی این اپلیکیشن آخر شهریورماه ۹۶ به بازار ارائه می‌شود.

این اپلیکیشن قابل‌نصب روی سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS است؛ همچنین این اپلیکیشن پیام‌رسان دارای نسخه وب نیز هست. سروش در حال حاضر بیش از ۲۰۰ هزار دانلود در کافه بازار و حدود ۱۰۰ هزار دانلود در گوگل‌پلی دارد و با توجه به ادعای شرکت، این اپلیکیشن تاکنون بیش از یک میلیون و ۴۵۰ هزار کاربر دارد که می‌توان گفت در حوزه پیام‌رسان، از پردانلودترین اپلیکیشن‌های پیام‌رسان ایرانی است. همچنین تاکنون حدود ۱۲۵ هزار گروه و ۱۵۰ هزار کانال UGC در این اپلیکیشن شکل گرفته است. سروش که در واقع یک اپلیکیشن پیام‌رسان و یک کانال تعاملی است، فعالیت‌هایی را در زمینه پرداخت نیز شروع کرده است که در زمان تهیه این مطلب تنها خدمت پرداختی که این اپلیکیشن ارائه می‌دهد، خدمت «خرید شارژ» است؛ با توجه به صحبت‌هایی که با مدیران اپلیکیشن سروش داشتیم، در نسخه رسمی این اپلیکیشن، خدمت «پرداخت قبوض» نیز اضافه خواهد شد. خدمت دیگری که اپلیکیشن سروش ارائه می‌دهد، خدمت «خرید و فروش درون برنامه‌ای» است که با امکان پرداخت مستقیم کاربران می‌توانند کالای مورد نظر خود را خریداری کنند و یا فروشگاه محصولات خود را راه‌اندازی کنند و بیش از ۲۰ کانال نیز از خدمت پرداخت این اپلیکیشن استفاده می‌کنند.

 

اپلیکیشن سکه یا همان «سامانه کیف همراه» اپلیکیشن شرکت به‌پرداخت ملت است که بزرگ‌ترین و پرتراکنش‌ترین شرکت PSP کشور است. این اپلیکیشن قابل‌نصب روی سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS است. سکه در حال حاضر بیش از ۲۰ هزار دانلود در کافه بازار و حدود ۱۰ هزار دانلود در گوگل‌پلی دارد و با توجه به ادعای شرکت به‌پرداخت ملت، این اپلیکیشن تاکنون ۷۰ هزار دانلود و ۶۱ هزار کاربر فعال دارد.

اپلیکیشن «سکه» دارای خدمات پرداختی ازجمله «خرید شارژ»، «پرداخت قبض»، «کارت به کارت»، «پرداخت جریمه خودرو» و «پرداخت بدون حضور کارت بانکی» است. در واقع اپلیکیشن سکه جزو اولین اپلیکیشن‌هایی بود که سرویس پرداخت موبایلی مبتنی بر NFC را روی اپلیکیشن خود ارائه کرد. این قابلیت، روش جدید خرید از کارت‌خوان‌های فروشگاهی مجهز به NFC شرکت به‌پرداخت ملت بدون همراه داشتن کارت است. هر چند تاکنون به‌پرداخت حرکت جدی تبلیغاتی روی توسعه این اپلیکیشن انجام نداده است ولی با توجه به پتانسیل‌هایی که به‌پرداخت دارد این اپلیکیشن می‌تواند رقیب جدی برای اپلیکیشن‌های مطرح باشد.

 

«سه‌سوت» برنامه موبایلی سامانه #۷۲۴* شرکت پرداخت الکترونیک سامان یا همان سپ است. اولین نسخه از سه‌سوت آذرماه سال ۹۳ به بازار ارائه شد و در تابستان ۹۴ نسخه بعدی این اپلیکیشن با قابلیت استفاده از اینترنت ارائه شد. همچنین نسخه iOS این اپلیکیشن در آذرماه ۹۴ به بازار عرضه شد و در مردادماه ۹۶ نیز نسخه جدید «سه سوت» در اختیار کاربران قرار گرفت. اسم این اپلیکیشن به دلیل «پرداخت ساده و سریع» انتخاب شده است و همان‌طور که از اسم این اپلیکیشن پیداست، قرار است تمام خدماتی که می‌توانید از طریق این برنامه انجام دهید، در عرض سه سوت انجام شوند. سه‌سوت تاکنون بیش از ۲۰۰ هزار دانلود در کافه بازار و حدود ۱۰۰ هزار دانلود در گوگل‌پلی داشته است.

خدمات پرداختی که در این اپلیکیشن وجود دارد شامل «کارت به کارت»، «خرید شارژ»، «نیکوکاری»، «پرداخت قبض»، «خرید بسته اینترنت»، «پرداخت جریمه خودرو» و «خرید طرح ترافیک» است. سه‌سوت در بخش خدمت کارت به کارت، ۷ بانک را پشتیبانی می‌کند. اپلیکیشن سه‌سوت از اپلیکیشن‌هایی است که از تجربه کاربری خوبی برخوردار است و کاربر با آن احساس راحتی می‌کند.

 

سامانه کد دستوری #۷۸۰* تحت پوشش هلدینگ تهران اینترنت و با همکاری شرکت پرداخت نوین آرین، اپلیکیشن هف‌هشتاد را ارائه کرده‌اند. در این اپلیکیشن کلیه خدماتی که در بستر USSD با کد #۷۸۰* ارائه می‌شود، با محیطی متفاوت مبتنی بر وب به کاربران ارائه می‌شود. اپلیکیشن هف‌هشتاد قابل‌نصب روی سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS است.

این اپلیکیشن اکنون یک میلیون دانلود در کافه بازار و حدود ۵۰۰ هزار دانلود در گوگل‌پلی دارد و اطلاعات دقیق از مدیران این شرکت مبنی بر تعداد کاربران فعال این اپلیکیشن در دست نیست.

خدمات پرداختی که این اپلیکیشن ارائه می‌دهد شامل «خرید شارژ»، «انتقال وجه کارت به کارت»، «پرداخت قبض» و «خرید اینترنت» است. این اپلیکیشن در بخش «انتقال وجه کارت به کارت»، ۷ بانک را پشتیبانی می‌کند.

 

اپلیکیشن «همراه کارت» شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا حدود ۳ سال است که با ارائه خدمات مشابه، یکی از رقبای مطرح اپلیکیشن‌های پرداختی شرکت‌های PSP محسوب می‌شود. از همراه کارت می‌توان در تلفن‌های همراه و تبلت‌های هوشمند با سیستم‌عامل‌های Android و iOS استفاده کرد. این اپلیکیشن در حال حاضر بیش از ۲۰۰ هزار دانلود در کافه بازار و حدود ۱۰۰ هزار دانلود در گوگل‌پلی دارد و همراه کارت را می‌توان از اپلیکیشن‌های پیشرویی دانست که پیش از مطرح شدن اپلیکیشن شرکت‌های PSP، روی مفهوم اینکه یک اپلیکیشن مستقل که به مشتریان تمام بانک‌ها سرویس دهد، تمرکز داشت. تاکنون همراه کارت در بخش خدمت کارت به کارت، ۱۰ بانک را پشتیبانی می‌کند. در آخرین نسخه اپلیکیشن همراه کارت، علاوه بر سرویس‌های رایج پرداختی، مجموعه‌ای از سرویس‌های خاص بانکی و پرداختی نیز ارائه شده است که از نقاط تمایز این اپلیکیشن به حساب می‌آید و ازلحاظ تجربه کاربری، یکی از پیشروترین نمونه‌های موجود در کشور به حساب می‌آید. سرویس‌های بانکی و پرداختی این اپلیکیشن در دو بخش «خدمات کارت» و «خدمات سپرده» ارائه می‌شوند. درواقع همراه کارت اولین اپلیکیشن مستقلی است که خدمات سپرده را نیز در اپ خود داراست.

خدماتی که در بخش «خدمات کارت» به کاربران ارائه می‌شود شامل «موجودی کارت»، «صورتحساب»، «انتقال وجه کارت به کارت»، «پرداخت قبوض»، «خرید شارژ» و «خرید بسته اینترنت» است؛ و خدماتی که در بخش «خدمات سپرده» ارائه می‌شوند شامل «موجودی حساب»، «دریافت صورتحساب»، «انتقال وجه»، «اطلاعات تسهیلات» و «محاسبه شبا» است.

چه بخواهیم و چه نخواهیم کانال ناامن USSD به پایان عمر خود رسیده است. حالا امروز نه و چهار ماه بعد. این روزها می‌گذرد. در این گزارش نگاهی انداخته‌ایم به مسیر پرپیچ و خمی که ussd از ابتدا تا امروز طی کرده است.

در دنیای امروز که به دنیای تکنولوژی‌ها معروف است، سیستم پرداخت و بانکداری نیز با تحولات شگرفی در ساختارهای پولی و مالی مواجه شده است. امروزه بیشتر صنایع به سمتی رفته‌اند که به شکلی از موبایل و مزایای مختلف آن به نفع خود بهره می‌برند. یکی از موفق‌ترین صنایع در دنیا، صنعت بانکداری و پرداخت الکترونیکی است که با حداکثر قوا سعی داشته تمام خدمات بانکی و پرداخت خود را به شیوه‌های گوناگون از طریق این بستر در دسترس مشتریان خود قرار دهد.

یکی از شیوه‌های پرداخت همراه استفاده از کدهای دستوری (کانال ussd) است که در غیاب بستر اینترنتی مناسب در حوزه تلفن همراه برای دریافت خدمات، در ایران به‌شدت گسترش یافته است، اما به‌دلیل اینکه در این کانال اطلاعات به‌صورت مناسب رمزنگاری نمی‌شود و اصطلاحا به شکل Plaintext منتقل می‌شوند، ناامن هستند. اخیرا نیز بخشنامه‌ای از سوی بانک مرکزی ابلاغ شد که در آن گفته شده بود تمامی تراکنش‌های ussd به‌جز پرداخت قبوض عمومی از این بستر حذف می‌شوند. مطابق این بخشنامه، اطلاعات حساس کارت مردم، نظیر رمز دوم آنها، نباید از مسیرهایی که فاقد رمزنگاری مناسب بوده و امکان ذخیره‌سازی یا مشاهده آن توسط عواملی غیر از بانک یا ارائه‌دهنده خدمات پرداخت وجود دارد، مبادله شوند. با این تغییر، نقش اپلیکیشن‌های پرداخت موبایلی شرکت‌های پرداخت و بانک‌ها پررنگ‌تر می‌شود. با توجه به این بخشنامه قرار بود از ۱۵ بهمن‌ماه این تغییرات اعمال شود که با توجه به مخالفت‌هایی که برای عملیاتی شدن این تغییرات به‌وجود آمد، اجرای این بخشنامه به شکل دیگری در حال پیگیری است. با اتفاق‌های پیش‌آمده، ussd نفس‌های آخر را می‌کشد و شاید بد نباشد یک بار دیگر نگاهی داشته باشیم به مسیری که این فناوری از ظهور تا سقوط طی کرده است.

 

می‌توان گفت از حدود سال ۸۵ بود که موضوع پرداخت موبایلی در کشور داغ شد و بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت مختلف هر کدام با رویکردی متفاوت در این زمینه شروع به کار کردند. 

اولین شرکتی که به این فکر افتاد تا پرداخت موبایلی را با روشی امن و منطبق با استانداردهای مورد قبول بانک مرکزی در ایران راه‌اندازی کند، شرکت پرداخت الکترونیک سامان (سپ) بود.

در سال ۸۹ سپ به این نتیجه رسیده بود که می‌تواند از ussd به‌منظور انجام پرداخت موبایلی استفاده کند و برای این کار با اپراتورها به مذاکره پرداخت، اما اپراتورهای کشور همکاری لازم را با این مجموعه نکردند و به همین دلیل پرداخت الکترونیک سامان برای اولین بار این کار را با همکاری شرکت کوچکی در کیش پیاده‌سازی کرد که برای محدوده جزیره کیش خدمات اپراتوری موبایل انجام می‌داد؛ بنابراین در آن زمان شرکت پرداخت الکترونیک سامان تنها دارنده مجوز بانک مرکزی در حوزه ارائه خدمات پرداخت تلفن همراه با تکنولوژی ussd بود.

 

مدل ارائه‌شده توسط پرداخت الکترونیک سامان، مدلی امن و مناسب برای ارائه خدمات پرداخت الکترونیک بود و این روش از نظر امنیتی کاملا توسط بانک مرکزی مورد قبول واقع شد و استاندارد امنیتی PCI-DSS را تا حد بسیار مطلوبی پوشش می‌داد؛ بنابراین ussd که سپ در سال ۸۹ راه‌اندازی کرد با ussdهایی که امروزه می‌شناسیم بسیار متفاوت بود. یکی از علل امنیت بالای آن نیز این بود که هر کاربر برای استفاده از این بستر باید یک بار به شکل اینترنتی شماره همراهش را به‌همراه برخی اطلاعات کارت بانکی، همچون شماره کارت در یک سامانه ثبت می‌کرد و هنگام استفاده از این تکنولوژی روی موبایل، دیگر لازم نبود اطلاعات حساس بانکی خود را ارسال کند؛ بلکه این اطلاعات حساس صرفا با شناسایی شماره موبایل کاربر، از مرکز داده فراخوانده می‌شد.

 

اما پس از سپ دیگر رقبا نیز وارد میدان شدند و برای افزایش تعداد کاربران خود و گرفتن سهم بازار، قوانین بازی را بر هم زدند و از آنجا به بعد بود که ussd از مسیر امن بودن خارج شد؛ چرا که دیگر ارائه‌دهندگان بدون نیاز به پیش‌ثبت‌نام اطلاعات کارت بانکی در یک سامانه مجزا، قادر به استفاده مستقیم از این بستر با استفاده از اطلاعات حساس کارت بانکی خود بودند و این شد که این بستر ناامن، راهش را تا همین امروز نیز ادامه داد. بسیاری از متخصصان معتقدند بانک مرکزی به‌عنوان نهاد ناظر و قانون‌گذار باید در این مرحله ورود می‌کرد و اجازه نمی‌داد ussd از مسیر امن خودش خارج شود، اما این اتفاق نیفتاد.

از میان بانک‌ها نیز، اولین بانکی که بعد از شرکت پرداخت الکترونیک سامان، به سمت ارائه خدمت از طریق ussd آمد، بانک پاسارگاد بود. سال ۹۰، بانک پاسارگاد سیستم پرداخت همراه مبتنی بر بستر ussd خود را با همکاری شرکت ایرانسل راه‌اندازی کرد، اما اواخر خرداد ۹۱ بود که شرکت جیرینگ هم به‌سراغ ussd رفت و با همبانک به‌عنوان محصول مشترک بانک سینا، شرکت توسن و جیرینگ وارد دوران جدیدی شد. 

همبانک سینا آن زمان این‌گونه معرفی شد: «همبانک سینا بانکداری همراه مبتنی بر بستر ussd است و بدون نیاز به نصب هرگونه نرم‌افزار روی تمامی گوشی‌های تلفن همراه و فقط با گرفتن کد #۷۲۷* قابل ‌استفاده است و مشتریان می‌توانند با استفاده از این خدمت در هر زمان و مکان، حتی در خارج از ایران بدون هزینه رومینگ از خدمات انتقال وجه، پرداخت قبوض، خرید شارژ، دسترسی به اطلاعات حساب‌ها، مانده‌گیری، عملیات بین‌بانکی ساتنا و پایا، پرداخت اقساط تسهیلات و مدیریت چک و غیره بهره‌‌مند شوند.» 

ناگفته نماند همراه اول در ابتدا تا مدت‌ها اصرار داشت روش خود را پیاده کند و حاضر نبود با سپ به‌عنوان اولین شرکت پرداختی که پا به عرصه ussd گذاشته بود، بر سر همراه ۲۴ همکاری کند. از سال ۹۱ تا سال ۹۵ کمتر بانک یا شرکت ارائه‌دهنده راهکارهای پرداختی را می‌توان یافت که هوس ارائه این خدمات دم‌دستی و ناامن بر سرش نزده باشد.

 

بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت در یک بازه زمانی و در یک چشم‌ و هم‌چشمی وحشتناک هزینه فراوانی را صرف توسعه روشی ناامن کردند که برنده واقعی آن، اپراتورهای مخابراتی بودند و بیشترین کاربرد آن هم فروش شارژ برای همین اپراتورها بود. در این بین حتما باید به قراردادهای ظالمانه اپراتورهای تلفن همراه با شرکت‌های پرداخت الکترونیکی نیز اشاره کرد که نفس بانک‌ها و شرکت‌ها را گرفته بود. شاید به‌دلیل همین قراردادهای یک‌طرفه بود که کمتر در بانک‌ها شاهد اعتراض به ایجاد محدودیت برای ussd بودیم و حداقل در این روزها شاهد تکاپوی تمام‌نشدنی شرکت‌های مخابراتی و زیرمجموعه‌های آنها هستیم.

 

در ادامه مسیر از سال ۹۱ به بعد، بستر ussd رشد قابل ‌توجهی را تجربه کرد و اکثر بانک‌ها و تقریبا تمام شرکت‌های پرداخت به‌ فکر راه‌اندازی خدمات بر بستر ussd افتادند. در واقع ارائه خدمات بانکی و پرداخت بر بستر کدهای ussd جایی بود که بانک‌ها به یکباره سعی کردند در آن ورود کنند و همه یک سرویس را فقط از روی هم کپی کردند؛ بدون اینکه هیچ‌کدام سرویس منحصربه‌فرد و تازه‌ای را ارائه کنند. تا جایی ارائه خدمت از طریق ussd بالا گرفت که دیگر بازار از این تعداد کد ussd اشباع شده بود و تعداد تراکنش‌های انجام‌شده این بستر در حال افزایش روزافزون بود؛ در این دوره بود که بانک مرکزی تازه متوجه اوضاع بد این بستر شد.

 

بانک مرکزی ایران در اولین قدم در ۲۰ خردادماه ۹۳ دریافت موجودی از طریق کدهای ussd را منوط به پرداخت کارمزد ۱۲۰ تومانی از سوی کاربر نهایی کرد تا حجم تراکنش‌های اعلام موجودی روی این بستر کاهش یابد. در قدم دوم نیز بانک مرکزی در نیمه مهرماه ۹۴ اقدام به ممنوعیت اعلام موجودی و خرید بر بستر ussd برای شرکت‌های پرداخت کرد و همزمان سقف حداکثر ۲۰۰ هزار تومان را برای پرداخت قبوض بر این بستر اعلام کرد که باعث شد دیگر هیچ سرویس بانکی‌ای روی این بستر ارائه نشود و تنها سرویس‌های پرداختی خرید شارژ و پرداخت قبوض بر این بستر ارائه شوند که در این‌ بین نیز تراکنش‌های خرید شارژ بسیار بیشتر از تراکنش‌های پرداخت قبض بود، به‌طوری‌ که عملا می‌توان بستر ussd را درگاه فروش شارژ دانست. سومین قدم بانک مرکزی نیز در سال ۹۵ بود که به‌منظور ارتقای سطح امنیت بستر ussd، سامانه پیوند را راه‌اندازی کرد که در آن صورت تمامی افرادی که قصد استفاده از خدمات ussd را داشتند، باید نسبت به اتصال شماره کارت خود به شماره تلفن همراه از طریق سامانه پیوند اقدام می‌کردند؛ در واقع بانک مرکزی قصد داشت تا با راه‌اندازی این سامانه، کاربران ussd، بتوانند بدون وارد کردن شماره کارت بانکی و به ‌بیان ‌دیگر بدون به خطر انداختن امنیت حساب بانکی خود، از کدهای ussd استفاده کنند؛ اما الزام به استفاده از این سامانه با جدیت لازم دنبال نشد و تغییر چشمگیری نداشت.

در همین بازه زمانی، چند ماه پیش بود که سر و کله تبلیغات #۳* در صداوسیما پیدا شد؛ این سرویس متعلق به شرکت توسکا که وابسته به یک اپراتور تلفن همراه است. این شرکت قصد داشت طی یک عملیات انتحاری و با انحصاری که در صداوسیما ایجاد کرده بود، سهم شرکت‌های پرداخت روی فروش شارژ تلفن همراه را در دست بگیرد. در حالی ‌که هر روز شاهد حجم گسترده تبلیغات این شرکت برای خدمات ussd هستیم، چندی پیش بانک مرکزی چهارمین قدم خود برای جلوگیری از ناامن بودن این بستر را برداشت و ماهیت این بخشنامه‌ این بود که از ۱۵ بهمن‌ماه ۹۶ تنها پرداخت قبوض عمومی از طریق این بستر امکان‌پذیر است و تراکنش‌های دیگر از روی آن حذف خواهد شد که این اقدام جدید بانک مرکزی حجم سنگینی از هجمه‌ها و مقابله‌ها را در پی داشت. این انتقادها بیشتر از طرف کسب‌وکارهای مبتنی بر ussd و اپراتورها دنبال شد و این شرکت‌ها شاکی شده‌ بودند که چرا به ‌یکباره بانک مرکزی چنین تصمیمی گرفته است، آن ‌هم بعد از پا گرفتن کسب‌وکارهایی که بر پایه این کانال فعالیت می‌کنند؛ هرچند تاریخچه مطرح‌شده نشان می‌دهد که اقدام بانک مرکزی ناگهانی نبوده و این محدودیت قدم‌به‌قدم انجام شده است و بانک مرکزی در طول سال‌های گذشته همواره به نهادهای بالادستی در خصوص ناامنی این بستر هشدارهای امنیتی داده است. اقدام جدید بانک مرکزی البته موافقانی هم داشت؛ آنهایی که به ussd به چشم یک کانال ناامن در پرداخت و بانکداری الکترونیکی می‌نگرند که اغلب فعالان نظام بانکی و پرداخت بودند که به‌خوبی از ناامنی این بستر آگاه هستند؛ اما در هر صورت ظاهرا اجرای این بخشنامه تا اردیبهشت‌ماه ۹۷ به تعویق افتاده است.

بسیاری از مدیران ارشد سیستم بانکی و پرداخت معتقد بودند که باید بانک مرکزی خیلی زودتر از اینها این تصمیم را برای بستر ussd می‌گرفت. به اعتقاد آنها شاید علت این تاخیر در چنین تصمیم‌گیری، فراگیر نبودن ابزارهای جایگزین مانند اپلیکیشن‌های موبایلی یا مشکلات گسترده عدم دسترسی به اینترنت همراه در کشور باشد و اما اکنون ‌که این چالش‌ها رفع شده‌اند و اپلیکیشن‌های پرداخت در اختیار مردم قرار گرفته‌‌اند، بانک مرکزی به این نتیجه رسیده است که دیگر ussd نمی‌تواند بستر قابل ‌اعتماد و اتکایی باشد و پتانسیل بالایی برای ایجاد چالش‌های امنیتی برای نظام بانکی کشور دارد.

 

موضوعی که واضح است اینکه چه بخواهیم و چه نخواهیم ussd رفتنی است و مخالفان حذف ussd خیلی نباید به ادامه زندگی این بستر امیدوار باشند؛ چراکه این قبری که بالای سرش گریه می‌کنند، مرده‌ای درونش نیست و دیر یا زود این بستر با نابودی مواجه خواهد شد؛ چراکه شاهد وجود اپلیکیشن‌هایی هستیم که همان خدمات را با امنیت بسیار بهتر و با رمزگذاری اطلاعات کارت کاربران در اختیار مشتریان قرار می‌دهند؛ آن هم با تجربه کاربری خیلی بهتر.

سالن همایش‌های برج میلاد میزبان یک جشن بلاک‌چین (BlockChain) بود. کیپ تا کیپ ۲۵۰۰ نفر آدم نشسته و ایستاده‌، مشتاقانه منتظر شنیدن سخنرانی‌های کارشناسان بلاک‌چین ایران بودند. مجری روی صحنه آمد و «کارشناسان بلاک‌چین» را یکی یکی به پشت تریبون فرا خواند.

اولین کارشناس تریبون را در دست گرفت. بعد از خوش‌آمدگویی به حضار گفت: «واقعیت این است که بلاک‌چین روی‌ هم رفته چیز خوبی است. بیایید همگی با هم در نهایت خضوع به احترام بلاک‌چین کلاه از سر برداریم.» بعد از اینکه کلاهش را برداشت و تا زانو خم شد، دوباره صاف ایستاد و کلاه را بر روی سرش قرار داد. به نوشته‌هایش نگاه کرد و با کمی وقفه ادامه داد: «می‌گفتم، بلاک‌چین خیلی جالب است. واقعاً همه ما باید مطالعه زیادی بر روی این فناوری نوظهور انجام دهیم. بیش از این وقت شما را نمی‌گیرم و می‌دانم که منتظر دیگر همکاران من هستید. به افتخار خودتان دست بزنید.»

 

کارشناس بعدی میکروفون را در دست گرفت. او خیلی سریع با عصبانیت شروع به صحبت کرد: «بیت‌کوین با بلاک‌چین فرق می‌کند. بعضی‌ها به اشتباه فکر می‌کنند که این دو یکی هستند و این فکر مطلقاً اشتباه است. به خدا قسم بیت‌کوین و بلاک‌چین کاملاً متفاوت هستند. بلاک‌چین از بیت‌کوین بزرگ‌تر و بیت‌کوین از بلاک‌چین کوچک‌تر است. از این به بعد نبینم کسی این دو را با هم اشتباه بگیرد. هرکسی که از این به بعد بگوید بیت‌کوین و بلاک‌چین یکی هستند، شخصاً او را به مراجع قضایی معرفی خواهم کرد.»

خشم این سخنران باعث سکوت کامل و گردشدن چشم‌های تمام حضار شده بود. او بعد از این جملات، سر خود را خاراند و میکروفون را به سمت جمعیت پرت کرد و از سالن بیرون رفت.

 

کارشناس دیگری خیلی مصمم از پله‌ها بالا رفت و در جلوی صحنه ایستاد. شروع به صحبت کرد ولی کسی چیزی نمی‌شنید. به او گفتند که میکروفونش وصل نیست. بعد از گذشت چند دقیقه و با وصل شدن میکروفون، او با صدایی قاطع گفت: «من اسلایدهای خیلی خوبی برای شما آماده کرده بودم و مطمئن هستم اگر اسلایدهای بی‌نظیر من را می‌دیدید، به معنی واقعی کلمه کیف می‌کردید. متأسفانه کامپیوتر این دوستان فرمت اسلایدهای من را نمی‌شناسد و بنده ناگزیرم شفاهی و بدون هیچ تصویری برایتان ارائه می‌دهم.»

این کارشناس کمی این پا آن پا کرد، لب‌هایش را ورچید و بیان کرد: «بلاک‌چین یک تحول عظیم در تمام امور کهکشان راه شیری است. هر کدام از ما این قضیه را درک نکند، از روند این تکنولوژی عقب می‌افتد و نمی‌تواند تا ابد خود را با کشورهای پیشرفته وفق دهد. توصیه من به همه حضار این است که با مطالعه در این حوزه، از ترندهای جهانی عقب نیفتند. برای مطالعه اسلایدهای من به وبسایتم سر بزنید. امشب آنها را در سایت منتشر می‌کنم. مرسی از همه.»  او از تریبون پایین آمد و با تشویق افراد حاضر در سالن، سر جایش نشست.

 

نفر بعدی در حالی که ناخن‌هایش را می‌جوید از پله‌های صحنه بالا رفت و پشت تریبون قرار گرفت. خیلی مضطرب گفت: «من که اصلاً نمی‌دانم پلاک‌ چین چیست ولی چیزی که مضطربم کرده، نگرانی بر سر امنیت است. نکند این پلاک ما را تهدید کند؟ اصلاً شوخی نیست. همین چند روز پیش یکی از کشورهای دوست و همسایه تلفنی به من گفت آقا اجازه ندهید پلاک‌های چینی در کشورتان مجوز بگیرند. بیت‌کویین خودش مسئله دارد. ملکه در ایران چه می‌کند؟ شاید جایی می‌خواهند پلاک‌ چینی بر گردن کویین بیندازند، به ما ایرانی‌ها چه؟»

به گفته او، به طور کلی تغییر چیز خوبی نیست و وضع موجود بدون هیچ خطری باید ادامه پیدا کند. در ادامه افزود: «دوستان این همه هزینه و انرژی و علم و دانشی که برای برگزاری چنین همایشی می‌گذارید، اگر در همان تکنولوژی‌های قبلی مصرف می‌شد، به نفع همه ما بود.» حضار برای او دست زدند و نوبت به سخنران بعدی رسید.

 

سخنران بعدی اصرار زیادی به استفاده از عبارت فارسی «زنجیره بلوک» داشت. او این طور توضیح داد: «تا کی می‌‌خواهیم از کلمات انگلیسی استفاده کنیم؟ اولردی (already) نصف کلمات و جمله‌هایی که اکثر شما استفاده می‌کنید، فارسی نیستند. بیایید از این به بعد به جای بلاک‌چین از ترکیب «زنجیره بلوک» استفاده کنیم.»

او انگشت‌هایش را در هم حلقه کرد و گفت: «قبل از اینکه چیزی در ادبیات ما جا بیفتد، می‌توان از نخبگان و متخصصان درخواست کرد تا با یک معادل‌سازی فارسی از وقوع یک فاجعه جلوگیری کرد. به این حرف من گوش کنید پیلیز (please).»

 

آخرین سخنران به روی صحنه آمد. با بغضی در گلو اظهار کرد: «ما در ایران خیلی روی بلاک‌چین کار کردیم. زمان زیادی گذاشتیم و زحمت‌ کم نکشیده‌ایم. از خواب و خوراکمان زدیم تا بلاک‌چین در مملکتمان به جایی برسد. اکنون در جایی ایستاده‌ایم که با افتخار می‌توانیم سینه ستبر کنیم و به خود ببالیم.»

در آخر این سخنران نام عده‌ای از همکارانش را خواند و به خودش و همکارانش لوح‌های تقدیری اهدا کرد. او در نهایت آرزو کرد که بلاک‌چین ایرانی به همین منوال به حرکت خود ادامه دهد.

EFT یا انتقال الکترونیکی سرمایه، واژه ایست که هر روز استفاده می‌شود. EFT ها تراکنش‌های مالی هستند که از طریق شبکه الکترونیک انجام می‌شوند. امروزه مردم فعالیت‌های بانکی، پرداخت صورتحساب‌ها و انتقال سرمایه را به جای نوشتن چک یا مراجعه به شعبه از طریق EFT انجام می‌دهند. بانکداری الکترونیک نخستین مرتبه با ماشین‌های سخنگوی اتوماتیک و خودپرداز شروع کرد و اکنون می‌توان تراکنش‌های بانکی را از هر نقطه‌ای در آمریکا انجام داد.

دستگاه‌های خودپرداز سبب شدند استفاده از کارت‌های نقدی برای تراکنش‌های نقدی معمول فراگیر شود؛ به دلیل استفاده از کارت‌های نقدی، هزینه خرید به طور مستقیم از حساب پس انداز فرد کاسته می‌شود. هرچند ظاهر کارت‌های نقدی شبیه کارت‌های اعتباری است اما هیچ وامی در کارت وجود ندارد و پرداخت‌ها لحظه‌ای انجام می‌شوند. خرده‌فروشان بزرگ نیز با ظهور پایانه‌های POS وارد عصر الکترونیک شده‌اند؛ مشتریان می‌توانند با دسترسی به دستگاه خودپرداز یا کارت نقدی پول نقد دریافت کنند و همچنین دستگاه‌های چک‌خوان کپی چک را به برای فراوری سریع به بانک می‌فرستند. خدمات بانکداری آنلاین هرروز محبوب تر می‌شود؛ مشتریان بانکی از سهولت بانکداری آنلاین لذت می برند زیرا می‌توانند ۲۴ ساعت روز به آن دسترسی داشته باشند. می‌توان صورتحساب‌ها را پرداخت کرد و حتی عملیات انتقال پول با آن میسر است؛ تمام این فرایندها با کلیک ماوس انجام می‌شود.

با وجود اینکه بانکداری الکترونیک جالب و پرطرفدار است اما مشکلاتی هم از نظر ایمنی دارد. یک اشتباه کوچک کامپیوتری سبب می‌شود توازن حساب بانکی مشتری عوض شود همچنین ردیابی سریع اشتباهات مشکل است زیرا هیچ گزارش‌دهی کاغذی وجود ندارد. هنگامی که چکی به صورت آنلاین پرداخت می‌شود؛ به سختی می‌توان پرداخت را متوقف کرد زیرا تراکنش به طور لحظه‌ای انجام می‌شود. 

در کتابی به نام «برنامه‌ریزی آینده مالی» نوشته Boone, Kurtz and Hearth، چند اقدام امنیتی پیشنهاد شده است: از خودپردازهایی استفاده کنید که در مکان‌های مناسبی قرار دارند؛ هیچ‌گاه رمز خود را پشت تلفن بیان نکنید. خودپردازها باید رکوردی کاغذی از هر تراکنش فراهم کنند؛ این یکی از قوانین بانکی است که هدف آن حمایت از مشتری است.مشتریان به طور مرتب از بیانیه‌ای شامل تراکنش‌هایشان دریافت می‌کنند. اگر کارت خودپرداز مشتری گم شود یا دزدیده شود؛ چنانچه مشتری به بانک اطلاع دهد اعتبار کارت ۵۰ دلار خواهد بود و اگر بعد از ۲ روز به بانک اطلاع دهد؛ اعتبار آن ۵۰۰ دلار خواهد بود. تنها هنگامی حساب قابل‌استفاده خواهد بود که با رمز کارتی که بانک اعطا کرده؛ باز شود و تمام شرایط EFT می‌بایست برای مشتری فاش شود.

تراکنش‌های هوشمند EON، تراکنش‌های بسیار امنی هستند چراکه ایجاد هرکدام از پروتکل‌های این تراکنش‌های هوشمند در اکوسیستم، به‌دست خود توسعه‌دهندگان انجام می‌شود. برای اینکه بدانیم چه آینده‌ای انتظار این نوع از تراکنش‌ها را می‌کشد، در ادامه توضیحاتی درباره قرارداد هوشمند، تراکنش‌های هوشمند زنجیره بلوک EON و همین‌طور آینده قراردادهای هوشمند داده‌ایم.

به‌طور خلاصه باید بگوییم که قرارداد هوشمند، یک الگوریتم الکترونیکی است که قابلیت تبادل پول و دیگر دارایی‌ها را برای افراد فراهم می‌کند. برای مثال فرض کنید که شما می‌خواهید یک خانه بخرید اما به فروشنده اعتماد کافی ندارید. این موضوع در زندگی روزمره ممکن است بارها اتفاق بیفتد و در روش سنتی، ما به‌نوعی عمل می‌کنیم و پیش می‌رویم که بانک‌ها را به‌عنوان واسط در انجام این امور می‌بینیم. اما چرا وقتی که می‌توانیم کارمان را به یک ربات مطمئن بسپاریم تا زمانی که معامله صددرصد انجام شد، پول را به دست فروشنده بدهد، به‌جایش به بانک و به یک نیروی انسانی پشت میز مراجعه کنیم!

در چنین سیستمی جای هیچ‌گونه تقلبی نیست و قراردادهای هوشمند، درواقع همین ربات‌هایی هستند که انجام این معاملات را ممکن می‌سازند. به عبارت دیگر، این یک برنامه‌ای است که روابط میان دو یا چندین نفر را با بررسی تمام شرایط و موقعیت‌ها تنظیم می‌کند.

قراردادهای هوشمند، نشانی از اتریوم (Ethereum) هستند. اتریوم به کاربرانش امکان نوشتن برنامه مختص خودشان را می‌دهد، به عبارت دیگر، هرکسی می‌تواند API یاد بگیرد، قراردادهای هوشمند توسعه دهد و آن‌ها را در زنجیره بلوک راه‌اندازی کند.

زنجیره بلوک EON هم مشابه همین است اما در شکل تراکنش‌های هوشمند. اما این زنجیره بلوک‌ها چطور کار می‌کنند و چرا هوشمند هستند؟ اصولا تراکنش به معنی مجموعه‌ای از عمل‌ها است.

منطق تراکنش‌های EON چیزی فرای تراکنش است و در هسته اصلی شبکه قرار دارد. بنابراین به این دلیل به این تراکنش‌ها هوشمند می‌گویند نه به خاطر اینکه شامل کد پردازش هستند (مانند قراردادهای هوشمند اتریوم) بلکه به این خاطر که هسته، تراکنش را پردازش می‌کند. درنتیجه می‌توان تراکنش‌های هوشمند را تراکنش‌هایی دانست که مرتبط با پول است.

تنها عملیات‌هایی که وابسته به هسته شبکه هستند امکان اجراشدن دارند و این تراکنش‌ها مستقیما توسط خود هسته هم پردازش می‌شوند. علاوه‌بر این، اندازه تراکنش نیز کاهش پیدا می‌کند که این کاهش، باعث افزایش پهنای باند شبکه می‌شود.

کل این پلتفرم اهداف و نیازهای متفاوتی نسبت به اتریوم دارد، این پلتفرم برای تبدیل شدن به یک سیستم جهانی نیست بلکه برای خدمت‌دهی به نیازهای خاص ما درنظر گرفته شده است.

اول از هرچیزی ما امکان ایجاد اشتباهات ناشی از استفاده دوگانه از عملکرد را کاهش دادیم. از آنجایی که هیچ‌کسی نمی‌تواند به‌طور مستقل تراکنش‌های هوشمند بنویسد، به همین دلیل کل مباحث امنیتی صرف عملیات پردازش تراکنش‌ها می‌شود. درواقع پردازش تراکنش‌ها، هسته اصلی شبکه ما است و ما خودمان آن را می‌نویسیم بنابراین خودمان هم بر کل فرایند یجاد پروتکل در اکوسیستم نظارت و کنترل داریم.

نکته دیگر تست کردن است که سختی‌اش کمتر از خود توسعه نیست. تست سیستم‌های بزرگ و پیچیده به مراتب سخت‌تر است، چه برسد به سیستم‌های جهانی که تشخیص قابلیت اطمینان آن‌ها تقریبا غیرممکن است و درواقع تعداد تست‌هایی که باید در بخش‌های مختلف انجام داد به معنای واقعی کلمه بی‌پایان است.

دامنه زنجیره بلوک‌های EON نامحدود نیست به همین دلیل هم می‌توان تمام موارد را بررسی کرد و هر کدام از این موارد بنا به ذات خودش محدودیت‌هایی دارد و این هم یکی دیگر از دلایلی است که باعث می‌شود تا به امنیت زنجیره بلوک اطمینان کامل داشته باشید.

موضوع استفاده از زبان برنامه‌نویسی در قراردادهای هوشمند، هنوز کاملا توسعه نیافته است. قراردادهای هوشمند مبتنی بر ریاضیات بسیار پیشرفته است که تاکنون هم همه مسائل آن حل نشده است. پیچیدگی‌های سیستم کامپیوتری کم‌کم بر میزان ظرفیت تجزیه و تحلیل مغز انسان غلبه می‌کند و به زودی تمام این تجزیه و تحلیل‌ها توسط هوش مصنوعی انجام خواهد شد.

اما به هر حال نکته مهم درک این موضوع است که اتریوم، یک شبکه آزمایشی است و درحال حاصر جامعه جهانی دارد روی آن آزمایش‌هایی انجام می‌دهد.

برترین مزیت قراردادهای هوشمند مبتنی بر بلاک‌چین، بهره‌وری بالا از اینترنت اشیا با استفاده از عامل‌های مبتنی بر وب، تراکنش‌های هوشمند و قراردادها است.

در این بین که علاقه به فروشگاه‌های بی‌واسطه و طرفداران بیت‌کوین به وجود آمده و بانک‌ها سعی در پیدا کردن جای خود در محیط تراکنش‌های هوشمند نوظهور دارند، وکیل‌های هوشمند کدپایه (crypto-lawyer) در حال رشد هستند. توسعه‌دهندگان بعضی از این وکیل‌ها، ده‌ها سال برای ارزش حقوقی دادن به این سری کدها تلاش کرده‌اند. حال این وکلا نقشی کلیدی در قراردادهای هوشمند مبتنی بر بلاک‌چین پیدا کرده‌اند.

قرارداد هوشمند یک قرارداد دیجیتالیِ قابل رسیدگی و محاسبه بین دو یا چند طرف است که یک طرف سومی، یک عامل نرم‌افزاری، می‌تواند حداقل یک یا چند بند آن را بررسی کند و اطمینان پیدا کند که شرایط قرارداد را طرفین قرارداد نقض نکرده‌اند.

نیک زابو (Nick Szabo)، دانشمند علوم کامپیوتر و دانشجوی حقوق و یک رمزنگار است که جزو اولین کسانی بود که بر روی قراردادهای هوشمند کار کرد. زابو کلمهٔ «قرارداد هوشمند» را در سال ۱۹۹۳ ابداع کرد و از همان سال بر روی ارزهای دیجیتالی و زبان‌های حقوقی قابل محاسبه کار کرده است. زبان‌های قرارداد نویسی که امروزه در قراردادهای هوشمند استفاده می‌شوند برگرفته از کارهایی است که او انجام داده. البته این زبان‌ها با رشد پروتوکل‌هایی مثل اتریوم (Ethereum) که حال بخشی از خدمات ماکروسافت بر روی بلاک‌چین‌هاست (BaaS) شمهٔ تصویری گرفته‌اند. زبان این پروتکل که EtherScript نام دارد شکلی رنگی، سطح بالا و قابل خواندن توسط انسان پیدا کرده است. مثالی از این کد در تصویر قرارداد فروش زیر آمده است.

هدف اصلی توسعهٔ زبان‌های قرارداد نویسی، تغییر شکل قراردادهای فعلی به شکلی خودکار و قابل تعامل‌تر است. تراکنش‌هایی که بر اساس بلاک‌چین انجام می‌شوند تنها نقطهٔ آغازی به سمت محیط‌های شفاف‌تر با قانون‌گذاری دوطرفه است. به خاطر پیشرفت‌های پروژهٔ زابو و پروژهٔ اتریوم و … در فناوری قراردادهای قابل محاسبه مانعی وجود ندارد. مانع اصلی، پروسه‌های حقوقی انسان-محوری است که از روم باستان در بین ما بوده است. در ادامه به قابلیت‌هایی اشاره می‌کنیم که چند قدم فراتر از آنچه تابه‌حال توسعه یافته است می‌رود. در اصل این موارد یک تکامل در تکنولوژی قراردادهای هوشمند است، نه انقلاب. با توجه به پیشرفت‌ها و پیش‌گامی‌های گذشته، می‌توانیم پیشگامی‌هایی که قرار است انجام شود و قابلیت‌هایی که امکان‌پذیر است که اضافه شوند را بهتر درک کنیم.

 

برای انجام تراکنش‌ها، سایت‌های خرید آنلاین برای سال‌ها از چیزی به نام قراردادهای یک‌طرفه استفاده می‌کنند. اکثر افراد با کلمهٔ «شرایط استفاده» آشنا هستند. این شرایط غیرقابل انعطاف اما برای تراکنش‌های مبلغ پایینی که از طرف تأمین‌کنندگان درج می‌شود کافی هستند. محتوای این قراردادها از طرف تأمین‌کنندگان تنظیم می‌شود و خریداران یا می‌توانند قبول کنند یا جای دیگری خرید کنند.

سطح اعتبار سنجی امکان‌پذیر برای هر دو طرف قرارداد به نسبت پایین است. خریداران یا به فروشنده و کالا و خدماتی که روی سایت ارائه می‌دهد اعتماد دارند و یا ندارند. فروشندگان نیز تنها به اطلاعات کارت اعتباری خریداران برای انجام تراکنش اکتفا می‌کنند. (مثلاً در مواردی که ماه اول خدمات رایگان هستند و از ماه دوم هزینه حساب می‌شود.) سیستم‌های مدیریت پروسهٔ تراکنش آنلاین مانند سیستم‌های ثبت الکترونیکی وام (MERS) نیز از پیشگامان قراردادهای هوشمند هستند. MERS به‌عنوان یک وام‌دهندهٔ مرکزی و مجازی عمل می‌کند. این وام‌دهنده پروسهٔ وام گرفتن و وام دادن را برای طرفین ساده می‌کند.

 

بلاک‌چین‌ها همچنین می‌توانند اصل بودن اسناد و مدارک را بررسی کنند. برای این قابلیت باید از مدل هیبریدی کاغذ-کد استفاده کرد. قسمت کد می‌تواند تمام بندهای قرارداد را تبدیل به زبان ماشین کند و آن را اعتبار سنجی کند. قسمت کاغذی نیز برای پیگیری‌های حقوقی سنتی در صورت نقض قرارداد، می‌تواند استفاده شود.

کیسی کولمن (CEO) و پرستن بایرن (COO) قبل از تأسیس شرکت Eris Industries که در حوزهٔ قراردادهای دیجیتال فعال ‌است، حقوق خوانده‌اند. آن‌های عقیده دارند که طبیعت نظام حقوقی هنوز وابسته به کاغذ و نیروی انسانی است و این شرایط فعلاً عوض نمی‌شود.

در مصاحبه‌ای که سایت PwC در سال ۲۰۱۵ با کولمن داشت، او اشاره کرد که: «اگر شما برای اظهار دعوی با یک‌تکه از کدهای قراردادهای هوشمند به دادگاه بروید، حتی اگر آن کدها سطح بالا و قابل‌خواندن توسط انسان باشد، بازهم قاضی به چشم یک دیوانه به شما نگاه می‌کند. شاید در جهان تنها ۵ قاضی وجود داشته باشد که بر اساس کد شما و اطلاعات درج شده در آن حکم دهد. برای همین ایده «انضمام دوگانه» به ذهن ما رسید.»

در جدول زیر به تعدادی از مزیت‌های قراردادهای هوشمند اشاره شده است. باید توجه داشت که این مزیت‌ها در تمام شرایط وجود ندارند.

رویاپردازان آینده‌ای را تصور می‌کنند که نه‌تنها تمام شرکت‌ها به شکلی خودکار (سازمان‌های توزیع‌شده مستقل) کار می‌کنند، بلکه بخشی از دولت (دولت توزیع‌شده مستقل) و فعالیت‌های اجتماعی نیز می‌توانند اتوماتیک شوند.

یکی از مثال‌های تجارت الکترونیک خودکار مبتنی بر وب، ناوگان کامیون‌های خودرانی هستند که اجناس را به انباز منتقل می‌کنند. ربات‌هایی که در انبار کار می‌کنند، سفارش‌ها را به هواپیماهای خودکار منتقل می‌کنند و این هواپیماها سفارش‌ها را به دست مشتریان می‌رسانند. در این حین یک مشتری کالاهایی را مرجوع می‌کند (مثلاً کفش‌ها اندازه نمی‌شوند) و آن‌ها را در جعبه‌های هوشمند قرار می‌دهد تا هواپیماها آن‌ها را به انبار بازگردانند. هر مرحله توسط یک شبکه از قراردادهای هوشمند و عامل‌های نرم‌افزاری به‌عنوان ناظرین وضعیت حقوقی کنترل می‌شود.

بسیار خوب است که چشم‌اندازی درازمدت داشته باشیم چرا که به ایده‌های ما جهت می‌دهند. با این حال تا سال ۲۰۲۰ تنها دستهٔ ساده‌ای از قراردادهای هوشمند قابل پیاده‌سازی و استفاده‌اند. در دههٔ ۲۰۲۰ چند مورد ساده از قراردادهای هوشمند با قابلیت اظهار دعوی می‌توانند در مقیاس بزرگ استفاده شوند؛ اما این قابلیت به هرحال به خاطر سازگاری و سادگی در تمامی تراکنش‌ها استفاده می‌شوند؛ اما موانعی سر راه گسترش این قابلیت است.

 

بین رویای قراردادهای هوشمند و آن‌چیزی که در واقعیت وجود دارد فاصله است. کسب‌وکارها باید موانع زیادی را برای تغییر زیرساخت محیط تراکنش‌ها از سر راه بردارند. برای این‌کار باید مباحث زیادی را نیز یاد بگیرند.

بسیاری از نقش‌های داخل اکوسیستم کسب‌وکار باید تغییر کنند. وکیل‌ها باید یاد بگیرند کدهای قابل محاسبه بنویسند (برای خوانده شدن توسط ماشین)، قاضی‌ها نیز باید یاد بگیرند که آن‌ها را بخوانند و بررسی کنند و یا حداقل افرادی مورد اعتماد، این کدها را برای قاضی‌ها ترجمه کنند. توسعه‌دهندگان نرم‌افزار نیز باید از بروزترین و خلاقانه‌ترین تکنیک‌ها و فناوری‌ها در موارد مختلف استفاده از این قراردادها استفاده کنند. این امر باعث گیج‌شدن توسعه‌دهندگان در مورد اینکه کدام تکنیک و فناوری بهترین است می‌شود، همچنین اطلاع پیداکردن از بهترین تکنیک‌ها و یادگیری آن‌ها کار ساده‌ای نیست. لیست زیر تنها برخی از موانعی است که برای پیاده‌سازی و استفاده از قراردادهای هوشمند وجود دارد.

استفاده از قراردادهای هوشمند در تراکنش‌های اینترنتی بسیار راحت‌تر است. مخصوصاً در مواردی که این تراکنش‌ها B2B هستند و زیرساخت حقوقی قوی‌ای هنوز توسعه داده نشده. در این موارد قراردادهای هوشمند شانس ‌بهتری برای پیاده‌سازی و استفاده دارند. مؤسسات مالی بزرگ بیشتر از اینکه دودل باشند، مشتاق استفاده از تراکنش‌های بر پایهٔ بلاک‌چین هستند. در اخباری که به گوش می‌رسد نیز محصولی به نام “OpenBazaar” که یک فروشگاه مصرف‌کننده-مصرف‌کننده که بر اساس بلاک‌چین کار می‌کند در حال لانچ است.

تبدیل توافقات و قراردادها به کد امروزه امکان‌پذیر است. برای ساده‌تر کردن پروسه‌های حقوقی تکنولوژی آن وجود دارد. ولی باگ‌ها باید رفع شوند و زیرساخت IT باید تکامل یابد و مهم‌تر از همه اینکه برخی سازوکارها باید به‌کلی عوض شوند.

کارآفرینان و سرمایه‌گذاران همیشه در مورد آینده تأمین مالی شخصی هیجان‌زده هستند. پیشرفت تکنولوژی‌های جدید از پول‌های مجازی تا کیف‌پول‌های دیجیتال مزایایی برای کسب‌وکارها ایجاد کرده است. همچنین فرصت‌هایی برای مردم عادی پیش می‌آید تا بتوانند بهتر پول درآورند. رویارویی با استارت‌آپ‌های تکنولوژی مالی افق‌های پیشرفت جدید و زیادی را پیش روی ما قرار می‌دهد. هر نوآوری که کیفیت زندگی، نحوه خرید و پرداخت ما را ارتقا می‌دهد، راهی به سوی این پیشرفت‌ها است. به همه این دلایل، پیش‌بینی می‌شود با وجود پنج تکنولوژی نوظهور، پول درآوردن در ۵ تا ۱۰ سال آینده برای مردم ساده‌تر شود. در ادامه این تکنولوژی‌ها معرفی می‌شوند.

 

دنیای پول‌های مجازی هنوز خیلی متداول نشده است. اما شکی وجود ندارد که این نوع واحد پول می‌تواند روش‌هایی کاملاً جدید برای درآمدزایی در آینده ایجاد کند؛ روش‌هایی که امروز حتی نمی‌توانیم آنها را تصور کنیم. سیستم‌های پول مجازی چون غیرمتمرکز هستند، به ما امکان می‌دهند داده‌های خودمان را داشته باشیم. این یعنی دیگر فیس‌بوک به‌تنهایی روزانه ۴۳ دلار از کاربران خود کسب درآمد نمی‌کند، بلکه شما هم می‌توانید این کار را انجام دهید. در این صورت، دنیایی از احتمالات مختلف برای مردم عادی ایجاد می‌شود و منافعی که به دست می‌آید برای کسانی که صاحب کسب‌وکار خاصی نیستند هم ملموس است. تصور کنید در آمریکا زندگی می‌کنید و می‌خواهید برای خانواده خود در یک کشور دیگر پول بفرستید. با استفاده از ارزهای دیجیتال، دیگر لازم نیست درصد زیادی بابت کارمزد بپردازید و این پول به‌طور مستقیم و تمام و کمال به دست آنها می‌رسد. استفاده از این پول‌ها با تکنولوژی بلاک‌چین (پلت‌فرمی که امکان تراکنش‌های مالی آنلاین را فراهم می‌کند) تسهیل خواهد شد.

 

طبق تحقیقی جدید، ظرف سه سال آینده حدود ۴۰ درصد مصرف‌کنندگان از دستیارهای صوتی به جای اپلیکیشن‌ها یا وب‌سایت‌ها استفاده خواهند کرد. تحقیق فورستر (Forrester) پیش‌بینی می‌کند که تا سال ۲۰۲۲ حدود ۵۰ درصد خانه‌ها به اسپیکرهای هوشمند مجهز خواهند شد.

بانک‌ها هم فراهم کردن امکان اعلام صوتی دستورالعمل‌ها را به جای تایپ کردن یا مراجعه حضوری و پر کردن فرم برای مشتریان شروع کرده‌اند. مثلاً استفاده از سیستم اکوی شرکت آمازون (Amazon Echo) (یا هر سیستم سخنگوی هوشمند دیگر) در بانک‌ها به این معنی است که دستیار صوتی الکسا (Alexa) می‌تواند به مشتری اعلام کند چه زمانی تراز مالی افت کرده یا اینکه مثلاً مشتری در یک دوره زمانی خاص بیشتر از بودجه‌ای که در اختیار دارد هزینه کرده است.

 

خیلی از افراد دنیا این روزها از سیستم‌های خودکار برای پرداخت قبوض و وام و دیگر هزینه‌های مهم خود استفاده می‌کنند. دنیایی پیش روی ما است که در آن همه قبض‌ها و قسط‌ها به‌صورت اتوماتیک از کارت‌های بانکی ما پرداخت می‌شود. هر اقدامی که بتواند در روندهای گذشته پرداخت بدهی‌ها تغییر ایجاد کند و در وقت ما صرفه‌جویی کند و خطاهای ما را به حداقل برساند، یک پیروزی برای انسان محسوب می‌شود. پرداخت موبایلی با حداقل کردن خطای انسانی (در کنار کاهش مصرف کاغذ و انرژی) پاسخی به این موضوع است.

پرداخت موبایلی برای کسب‌وکارهای کوچک نیاز به مدیریت دقیق پول را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. کارمندی که در بخش اداری و پشتیبانی کار می‌کند، دیگر نیازی ندارد که صورت‌حساب‌ها را تک به تک پردازش کند. این باعث آزاد شدن وقت نیروی انسانی و ارائه خدمات بیشتر به مشتری و افزایش رضایت او می‌شود. به علاوه، نرم‌افزارهای تشخیص چهره که در گوشی‌های جدید آی‌فون هم به‌کار رفته، تراکنش‌های مالی را ایمن‌تر می‌کند و اعتبارسنجی مشتری را برای بانک‌ها راحت‌تر می‌کند. البته در این مورد شرکت‌ها هنوز محتاطانه رفتار می‌کنند. در چین، استفاده از نرم‌افزارهای تشخیص چهره افزایش یافته و این می‌تواند بر نحوه خرید، بانکداری، خورد و خوراک و رانندگی مردم تأثیر چشمگیری داشته باشد. در برخی بانک‌ها و دستگاه‌های ATM هم این فناوری به‌کار افتاده و دیگر نیازی نیست کارت بانکی خود را وارد کنید، بلکه چهره شما و یکسری داده‌های تشخیص هویت، همه آن چیزی است که لازم دارید. اگرچه نگرانی در مورد ایمنی این تکنولوژی هنوز وجود دارد، اما خیلی‌ها می‌گویند این روش بهتر از وارد کردن کارت و رمز است. کسانی که حساب بانکی آنها هک شده یا کارت‌های اعتباری آنها مورد سوء استفاده قرار گرفته این موضوع را به خوبی درک می‌کنند.

 

همه ما بارها با این موقعیت مواجه شده‌ایم که هیچ پول نقدی در کیف پولمان نبوده و به‌خصوص نسل جدید که عملاً اصلاً پول نقد با خودشان حمل نمی‌کنند. حتی بارها به فروشگاه‌ها مراجعه کرده‌ایم و به‌دلیل نبود پول خرد برای مبلغ کمی مجبور شده‌ایم کارت بکشیم. وقتی اپلیکیشنی مثل Venmo وجود دارد که با آن می‌توانیم پول رستوران، تاکسی و جای پارک را تنها از طریق گوشی هوشمند خودمان بپردازیم، چندان نیازی به داشتن پول نقد وقت صرف کردن برای دریافت آن حس نمی‌شود. مهم‌تر از آن، هر تراکنشی که از این طریق صورت می‌گیرد، ۱۰۰ درصد پیگیری و به ما اطلاع داده می‌شود و به این ترتیب می‌توانیم مخارج‌مان را به‌طور دقیق کنترل کنیم.

 

ممکن است در مورد حاصل پیوند دوست‌داشتنی بیمه و تکنولوژی چیزهایی شنیده باشید که مشابه تکنولوژی مالی یک نوآوری مناسب برای مصرف‌کننده است. همزمان با رشد تکنولوژی بیمه (Insurtech) امیدها برای کاهش هزینه‌های مصرف‌کنندگان در این صنعت هم افزایش می‌یابد. سنسورهایی که درون خودروها تعبیه می‌شوند، عملکرد رانندگان بدون تخلف را ردگیری می‌کنند و به آنها پاداش می‌دهند. اگر رفتار رانندگی شما فوق‌العاده باشد، به این معنی است که باید حق بیمه کمتری بپردازید و این موضوع با گزارش‌هایی که سنسورها به شرکت بیمه‌گر شما می‌فرستند تأیید می‌شود.