همه چیز درباره پول مجازی (بیت‌کوین)

[saberi]

«بیت کوین یا پول مجازی » از جمله نوآوری ها در حوزه تجارت الکترونیکی و مالی محسوب می شود که طی پنج سال گذشته گسترش یافته است. بیت کوین در حقیقت، یک نوآوری اینترنتی با کارکردی مشابه «پول بی پشتوانه » است که طی این سال ها ارزش آن در بازارهای جهانی از چند صدم دلار به صدها دلار افزایش یافته است.

رویکردها و نظرهای مختلفی در مورد چیستی و کارکرد بیت کوین در میان کارشناسان حوزه فضای مجازی، اقتصاددانان و فعالان اقتصادی وجود دارد. برخی بیت کوین را همانند حباب می دانند و در مورد تبعات و نتایج آن هشدار می دهند و برخی دیگر آن را واکنش قدرت گرفته از فناوری اطلاعات به نابسامانی های نظام مالی و پولی جهانی به شمار می آورند؛ واکنشی که با باز آفرینی مبنایی پول آغاز شده است. به عبارت دیگر از منظر منتقدین نظام مالی جهانی، معماری نظم نوین جهانی با جایگزینی ارزهای دیجیتال با دلار آمریکا پیگیری می شود. از این زاویه، دیدگاه های مختلف و متناقضی در باره ی بیت کوین وجود دارد که لزوم بررسی و پژوهش پیرامون این پدیده تازه اینترنتی و مالی را دوچندان می سازد.

جمهوری اسلامی ایران نیز طی سال های اخیر با این پدیده نوپای مجازی مالی روبه رو شده است و همزمان با گسترش بیت کوین در جهان، این پدیده نیز در داخل کشورمان از طریق فضای مجازی گسترش یافته و به سرعت تارنماهای مختلفی برای ایجاد و خرید و فروش آن طراحی شده است. اما هنوز نهادهای مختلف، چگونگی مواجهه با این پدیده را به درستی نمی دانند. براین پایه به نظر می رسد که نخست بایستی این پرسش اصلی مطرح گردد که چگونه می توان با این پدیده نوظهور به عنوان پول مجازی روبه رو شد که در کنار این پرسش، پرسش های فرعی همچون چیستی بیت کوین و چگونگی تحرک مالی آن نیز مطرح خواهد شد.

نکته ی مهم این است که پول مجازی به عنوان یک پدیده نوپای پولی و اینترنتی به دلیل نداشتن پشتوانه حاکمیتی ملی و بین المللی تنها ظرفیت کالایی - بورسی را دارد اما بایستی به دلیل قرار گرفتن در فضای مجازی، لزوم کنترل و نظارت بر آن را از طریق رویه های مالی حاکمیتی انتظار می رود.

انواع پول مجازی

بسته به نحوه تعامل میان «پول بدون پشتوانه» و پول واقعی، پول مجازی به سه طبقه، دسته بندی می شود:

- پول مجازی بسته: این طرح ها به طور معمول برای خرید کالاها و خدمات مجازی در داخل جامعه مجازی واقعی منظور شده و کاربران پول را از طریق برخی فعالیت ها به دست می آورند.

- پول مجازی با جریان یکطرفه: پول مجازی به جای پول واقعی خریداری شده اما امکان تبدیل معکوس آن وجود ندارد. (سکه آمازون)

- پول مجازی با جریان دوطرفه: در این طرح ها، می توان از پول برای خرید پول واقعی استفاده کرده و همچنین آن را در تارنما یا توسط صادرکننده های خاص دوباره تبدیل معکوس کرد. (بیت کوین)

این دسته بندی ها بعضی اوقات با یکدیگر هم پوشانی دارند. تمایز دیگری که باید به جز دسته بندی بالا در نظر گرفت متمرکز یا غیر متمرکز بودن پول مجازی است.

- طرح پول مجازی متمرکز: دارای یک نظام متمرکز برای تأیید کردن و انجام معامله ها با صادر کننده است. (دلار لیندن)

- طرح پول مجازی غیر متمرکز: معاملات از طریق شبکه ای از کاربرها تأیید و انجام می شود که بعضی فعالیت های خاص را انجام می دهند. (بیت کوین)

در گزارش بانک مرکزی اتحادیه اروپا در زمینه «پول مجازی» تأکید شده که پشتوانه قانونی و معادل فیزیکی آن را ندارد. عیب این نوع نگرش این است که برخی از انواع «پول دیجیتال» که بر پایه انواع نیازمندیها و الزام های زندگی در جوامع مجازی و یا خلق ارزش مجازی پا به عرصه ظهور گذارده اند و به طور غالب مخالفتی با مقام ناظر و قانونمند شدن ندارند، نادیده گرفته شده است. در حال حاضر، شاید وجه اشتراک انواع «پول دیجیتال یا مجازی» نامبرده شده، بدون پشتوانه بودن آنهاست. ولیکن اهداف و فلسفه وجودی آنها به طور پایه ای متفاوت است، لذا رابطه آنها با بانک مرکزی بایستی جداگانه مورد بررسی قرار گیرد. پس در اینجا نیز می توان «پول مجازی» را به پول مورد استفاده در جوامع مجازی اطلاق کرد و «پول رمزی» اشاره به پول بدون مقام ناظر و پشتوانه قانونی دارد.

در بسیاری موارد «پول مجازی» با«پول الکترونیکی» اشتباه گرفته می شود. باید دقت نمود که پول مجازی متفاوت از پول الکترونیکی است زیرا پول مجازی معادل فیزیکی یا پشتوانه قانونی ندارد و این وجود نداشتن چارچوب قانونی مشخص، تفاوت های مهمی را بین پول مجازی، واقعی و الکترونیکی سبب شده است.

چیستی و کارکرد بیت کوین

پول ازجمله ابزارهای اعمال کنترل بر اقتصاد کلان کشورها و بخشی مهم از زندگی انسان ها است. طی دهه های گذشته تاکنون فناوری اطلاعات و ارتباطات به نظام بانکی خدمات بزرگی عرضه کرده است. بانکداری الکترونیکی بهترین شاهد این مدعا است، اما بحران مالی سال 2008 م (1387) مهر تاییدی بر دیدگاه اقتصاددانان به حاشیه رفته ای بود که ادعا داشتند نظام پولی و بانکی مبتنی بر دلار بی پشتوانه مشکلات ریشه ای دارد و بحران اقتصادی آمریکا را تهدید می کند. بررسی ها نشان می دهند مکانیسم خلق پول و دیگر اقدامات تورم زای بانک های مرکزی که اغلب منافع کوتاه مدت دولت ها را بر عقلانیت و ثبات بلند مدت مورد نیاز بازار مرجع می دانند، می تواند یکی از مهم ترین دلایلی باشد که برخی از هکرهای فعال اجتماعی را به تکاپو واداشت تا با قدرت اندیشه و ایده های تازه به معماری یک نظام مالی جدید بپردازند.

پول مجازی (بیت کوین) توسط یک فرد یا گروهی از برنامه نویسان با نام مستعار «ساتوشی ناکوموتو » در سال 2009م (1388) ایجاد شده است. در مورد بیت کوین تعاریف متفاوتی عرضه شده است. به عنوان نمونه در گزارش مرکز تحقیقات کنگره آمریکا عنوان شده که بیت کوین «یک ارز دیجیتالی همتا به همتا و متن باز است ».

البته این تعریف با تعریف حقوقی از بیت کوین فاصله زیادی دارد، به همین دلیل «مرکز درآمدهای داخلی آمریکا » - قانونگذار امور مالیاتی- بیت کوین را یک کالا و دارایی می داند که قوانین و مقررات مربوط به دارایی در مورد آن جاری است. (دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
)

همچنین بانک مرکزی چین ماهیت ارز و پول بودن بیت کوین را رد می کند. از دید دولت چین «بیت کوین یک کالای مجازی » خاص است که جایگاه حقوقی معادل ارز ندارد و نمی تواند و نباد بعنوان ارز در جریان باشد زیرا توسط یک مرجع پولی منتشر نمی شود. در این زمینه وزارت دارایی آلمان نیز بیت کوین را به عنوان یک ابزار مالی جدید و به مثابه یک ارز شخصی و در جایگاه یک واحد محاسبه به شمار می آورد که البته از آن تعریف پول الکترونیکی برداشت نمی شود. از سوی دیگر همانند کشورهای آمریکا و چین، در آلمان نیز بیت کوین به عنوان دارایی مالیات پذیر در نظر گرفته شده است.

البته هر تعریفی که از بیت کوین ارایه شود، آنچه بیت کوین را منحصر به فرد می سازد، این ویژگی است که بیت کوین می تواند اولین نظام پرداخت دیجیتال کاملا غیر متمرکز جهان بدون نیاز به بانک مرکزی باشد. نظام پرداختی بیت کوین یک سامانه خصوصی است، اما هیچ موسسه مالی سنتی متعارفی در تراکنش ها وجود ندارد. بر خلاف ارزهای دیجیتالی اولیه که یک شخص یا موجودیت مرکزی داشتند، نظام بیت کوین کاملا غیرمتمرکز است و همه تراکنش ها توسط کاربران نظام پرداخت بیت کوین انجام می شود. از سوی دیگر در کنار بیت کوین، ابزارهای مالی دیجیتالی دیگری نیز وجود دارند. برخی پیش بینی می کنند که معادل های دیگر بیت کوین در سال های آتی ممکن است از نظر اهمیت از بیت کوین پیشی بگیرند.

بنابراین هر تعریفی که از بیت کوین عرضه شود باید دیگر مشابه هایش را نیز تحت پوشش قرار دهد. ابزارهای مالی رقیب بیت کوین همگی انشعاب های نرم افزاری بیت کوین محسوب می شوند. لایت کوین، پی پی کوین و مانند آن از جمله ارزهای قابل ذکر مشابه هستند. ارزش هر لایت کوین در 17 اسفند ماه 92، 15 دلار بود.(دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
)

در چند سال گذشته، دانش به کارگیری بیت کوین تنها در اختیار عده محدودی از علاقه مندان مجامع اینترنتی بوده اما در حال حاضر، اندازه بازار بیت کوین از بازار کل شرکت های سهامی برخی از ملت های کوچک و متوسط دنیا بزرگ تر است. ارزش بیت کوین نسبت به دیگر ارزها به واسطه عرضه و تقاضا تعیین شده و رشد و نوسان بسیاری داشته است. بر خلاف رشد سریع ارزش بیت کوین نسبت به زمان آغاز به کارش، میزان استفاده از بیت کوین در حد یک ارز ویژه که بازار محدودی دارد باقی مانده است.

در اوایل سال 2013 م (1392) مقدار کل بیت کوین های در گردش به 12 میلیون بیت کوین در گردش رسید. گرچه مقدار کل بیت کوین هایی که می توانند تولید شوند به صورت قراردادی در 21 میلیون بیت کوین محدود شده اند، اما پیش بینی شده که در سال 2014 (1393) به اندازه سقف قراردادی بیت کوین تولید شود. همچنین از آنجا که هر بیت کوین تا هشت رقم اعشار قابل تقسیم است، مقدار کل بیت کوین های قابل خرج کردن بیش از2 هزار تریلیون خواهد بود. در حال حاضر شماره حساب ساتوشی ناکوموتو صاحب بالاترین سهم از کل بیت کوین های منتشر شده است. وی در آغازین روزهای شروع به کار شبکه، تعداد زیادی بیت کوین را به اصطلاح «استخراج یا معدن کاری » کرده است. از 12 میلیون بیت کوین دنیا بیش از یک میلیون بیت کوین به وی تعلق دارد.

بررسی نوسانات ارزش بیت کوین در یک بازه یک ساله بر حسب دلار نشان می دهد تاکنون 2 عامل اصلی توانسته اند اثرگذاری محسوسی بر بیت کوین داشته باشند. نخستین عامل که تاثیر کمتری هم داشته از جنس عوامل فناورانه بوده است. دومین عامل یا مداخله دولت ها و واکنش های قدرت های جهانی در قالب مقررات گذاری این حوزه، عامل مهم تری بر میزان اثرگذاری این پدیده و خط سیر تکاملی آن بوده است. همچنین انتظار می رود مقررات گذاری کشورها تاثیر گذاری محوری بر بیت کوین داشته باشد.

در هر صورت بیت کوین در طول پنج سال از آغاز وجودش آن قدر تاثیرگذار بوده است که مراکز سیاست پولی و دستگاه های اجرایی کشورها به مطالعه و مقررات گذاری پیرامون آن بپردازند. آینده بیت کوین منوط به تاثیر و تاثر عوامل پیرامونی آن است، اما چه بیت کوین موفق به تحقق آینده مطلوب ایجادکنندگانش شود و چه کاملا از هم فروبپاشد در برهه کنونی تاثیرپذیری نظام جهانی از جنبش های فناورانه شواهد تاریخی به خود گرفته است؛ بنابراین مراکز پژوهشی دنیا و کشورمان باید به طور مداوم تغییرات فناورانه این چنین را رصد کنند تا در صورت نیاز با تدوین مقررات و اقدامات سیاستی به موقع منافع کشورمان حفظ شود.

برخی از ویژگی های بیت کوین که حایز اهمیت بالایی هستند:

1.برنامه بیت کوین یک برنامه «متن باز » (اپن سورس) است که در جوزه علوم رایانه ای یک چالش ماهیتی به شمار می آید زیرا در مقابل برنامه «متن بسته » (کلوز سورس) است و پیشینه شرکت های تجاری آمریکا مشابه مایکروسافت و اپل نشان دهنده فقدان تمایل به گسترش فرهنگ برنامه های اپن سورس هستند .

2. بیت کوین امکان توزیع و استخراج بدون پشتوانه و همیشگی را فراهم کرده است.

«چارلی شرم» نایب رییس بنیاد بیت کوین می گوید: از دید من این است که می توان بدون نیاز به بانک، نهاد مالی یا دولت، بین 2 فرد معامله کرد. نکته جالب توجه دیگر این است که با استفاده از بیت کوین، تورم محدود می ماند و ارزش پول به طور مصنوعی بالا و پایین نمی رود. بنابر این دولت ها و مؤسسات مالی علیه این واحد پولی تازه خواهند ایستاد، چرا که بیت کوین ریشه قدرت چنین ساختارهایی را هدف قرار داده است و از طرفی ایجاد امکان فرار از مالیات در کشورهای دارای بحران مالی لطمه جدی به دولت ها خواهد زد.

3. فراهم شدن امکان پولشویی و فعالیت های جنایی با بیت کوین

این یکی از دلایلی است که اعتماد به بیت کوین را کاهش می دهد. به یقین از طریق طلا، الماس، اسکناس و حتی سیستم بانکی نیز امکان پولشویی و انجام فعالیت های جنایی وجود دارد کما اینکه شاهد آن هستیم. اما ایجاد شبکه ای با درآمد و گردش مالی گسترده که امکان خرید و فروش را فراهم می آورد، شرایط آسانتری برای پولشویی گسنرده ایجاد می نماید.

4.شبکه همتا به همتا بحران کپی رایت، بحران سانسور و امروز بحران مالی

بیت کوین همان تاثیری را می تواند بر اقتصاد بگذارد که اشتراک پوشه به روش همتا- به- همتا بر دنیای موسیقی و فیلم و ویکی لیکس در مورد اطلاعات محرمانه حکومت ها داشت؛ این بدین معناست که پول مجازی را همانند یک پوشه عادی می توان به اشتراک گذاشت و خرید و فروش کرد. (گزارش، روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ 1/05/90)

بیت کوین چگونه کار می کند؟

بیت کوین را شاید بتوان یکی از نخستین پیاده سازی های طرحی تحت عنوان «پول رمزدار» دانست، طرحی که برای نخستین بار در سال 1998م (1377) مطرح گردید. بیت کوین با بهره گیری از یک شبکه همتا به همتا، نقل و انتقال وجوه بدون هیچ مدیریت مرکزی انجام می دهد.

نام کاربری ناکاموتو، اولین سری ۵۰تایی بیت کوین را در ژانویه ۲۰۰۹ ضرب کرد و تصورش این بود که بیت کوین، یک مفهوم اینترنتی یا چیزی مثل اصطلاحات و ایده های اینترنتی خواهد بود. از همان ابتدا، کششی بی سابقه برای این واحد پول مجازی به وجود آمد. از اینرو شناخت کارکرد این پدیده نو در جهان مجازی به تصمیم گیران این اجازه را می دهد تا تصمیم گیری درستی و معقولی در قبال آن داشته باشند.

اولین مرحله ای که جهت ورود به شبکه بیت کوین نیاز است، یک «کیف پول » خواهد بود. این عمل را می توان از طریق یک نرم افزار ویژه همانند «MultiBit» یا «Bitcoin Wallet» انجام داد. یک کیف پول بیت کوینی در شبکه بیت کوین معادل یک کیف پول فیزیکی می باشد و به شما اجازه می دهد تا با دنیا در تعامل باشید. در حقیقت این کیف پول به شما مالکیت آدرس بیت کوینی را می دهد و شامل کلید شخصی شماست که به شما اجازه می دهد تا بیت کوین های موجود در آدرس بیت کوینی شما را در زنجیره بلوکی خرج کنید. هر کیف بیت کوینی می تواند به شما جمع کل بیت کوین های موجود در همه آدرس های بیت کوین را نشان دهد و به شما اجازه می دهد تا مقادیر خاصی را به اشخاص خاص پرداخت کنید.

مرحله دوم به اصطلاح ایجاد بلوک یا «زنجیره بلوکی » خوانده می شود. یک بلوک در حقیقت، رکوردی(الگوریتمی) در زنجیره بلوکی است که به طور معمول با عدد 1 شروع می شود.

به طور مثال: 1GGEi5CfZitG3XFMNwXt3jeAckEYd7QsPv

زنجیره بلوکی نیز یک سند عمومی ثبت تراکنش های بیت کوینی برای حفظ ترتیب زمانی است. زنجیره بلوکی بین همه کاربران بیت کوین به اشتراک گذاشته شده است و برای بررسی مقادیر آدرس های بیت کوین و جلوگبری از پرداخت دوگانه می باشد.

پردازش یا استخراج یا به اصطلاح خود بیت کوینی ها «ماینینگ » یک نظام توزیع شده توافقی است که برای تایید تراکنش های منتظر با قرار دادن آن ها در زنجیره بلوکی مورد استفاده قرار می گیرد. این موضوع ترتیب زمانی در یک زنجیره بلوکی را اجرا می کند، به صورت بی طرفانه از شبکه محافظت می کند و اجازه می دهد تا رایانه های مختلف در چگونگی سیستم به توافق برسند. برای تایید تراکنش ها باید در یک بلوک دسته بندی شوند که متناسب با قوانین بسیار سختگیرانه رمزنگاری است که توسط شبکه تایید خواهد شد. این قوانین از اصلاح بلوک های قبلی جلوگیری می کند چرا که انجام این عمل باعث باطل کردن بلوک های بعدی می شود. همچنین ماینینگ شبیه به این است که یک بخت آزمایی رقابتی ایجاد می کند که به سادگی با اضافه کردن بلوک های متوالی جدید در زنجیره بلوک از هر شخصی سازی جلوگیری می کند. از این طریق، هیچ فردی نمی تواند هر آنچه به زنجیره بلوک وارد شده یا قسمت هایی که در زنجیره بلوک جا به جا شده است را کنترل کند تا پول های خرج شده خود را بازگشت دهد.

هم سنجی نظام تراکنش سنتی و بیت کوینی

نظام تراکنش های مالی سنتی برای انجام تراکنش ها به بانک نیاز دارد. نمودار زیر نمایی از روند یک تراکنش ساده که هر 2 طرف تراکنش، در همان بانک حساب دارند را نشان می دهد.

در نظام مالی سنتی، بانک ها کنترل همه تراکنش ها را با تغییر اطلاعات به اصطلاح «دفتر کل » در اختیار دارند. اما در نظام بیت کوین، اختیار دفتر کل در دست یک بانک مرکزی نیست. به همین دلیل، برخی مراجع از بیت کوین با عبارت «ارز رمزپایه» یاد می کنند زیرا برای ارزشیابی تراکنش ها و نظارت بر تولید بیت کوین های جدید از اصول رمزنگاری (ارتباطاتی که از دید طرف های سوم شخص به دور است) استفاده شده است. هر بیت کوین و هر کاربر بیت کوین به وسیله یک هویت یکتا، رمزنگاری شده اند و همه تراکنش ها در دفتر کل عمومی ثبت شده اند که برای همه رایانه های شبکه قابل مشاهده است، اما هیچ اطلاعات شخصی را در مورد طرف های درگیر افشا نمی کند، دفتر کل عمومی تایید می کند که انتقال دهنده اولیه بیت کوین، مالک حقیقی بیت کوین خرج شده بوده و در نتیجه تراکنش تایید شده و پذیرنده بیت کوین مالک جدید بیت کوین است.

دفتر کل عمومی ویژگی اصلی بیت کوین است زیرا مساله دوباره خرج کردن پول(خرج کردن پولی که مالک آن نیستیم) و نیاز به وجود یک واسط سوم شخص (مانند بانک یا شرگت کارت اعتباری) برای تایید درستی تراکنش الکترونیکی بین خریدار و فروشنده را به طور همزمان حل کرده است. همچنین، در یک نظام مالی سنتی، پول توسط یک بانک مرکزی تولید می شود.

اما شبکه بیت کوین بانک مرکزی ندارد. بنابراین، سیستم یک مکانیزم جایگزین برای تزریق پول در گردش نیاز دارد. طراح بیت کوین این مشکل را با یک روش هوشمندانه حل کرد. هزاران رایانه که در سرتاسر اینترنت پراکنده اند با هم کار می کننند تا تراکنش های بیت کوین را پردازش کنند. این کامپیوتر ها «استخراج کننده » نامیده می شوند و فرایند پردازش تراکنش های بیت کوین، «استخراج» نامیده می شود. این نامگذاری به این خاطر است که به طور میانگین هر ۱۰ دقیقه یکی از استخراج کننده ها یک رقابت محاسباتی را برنده شده و جایزه می گیرند. درحال حاضر این جایزه ۲۵ بیت کوین است که ارزشی حدود ۲۰ هزار دلار دارد. این جوایز انگیزه کافی برای افراد بیشتری فراهم می کند تا به فرایند پردازش تراکنش های بیت کوین بپیوندند و به این واحد پولی کمک کنند تا غیر متمرکز بماند. ( دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
)

این جایزه با یک نرخ مشخص کاهش می یابد به این صورت که هر چهار سال جایزه نصف می شود. از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲م (1388- 1391) این جایزه ۵۰ بیت کوین بود، اکنون این جایزه ۲۵ بیت کوین است و از پایان سال ۲۰۱۶م (1395) به 5/12 بیت کوین کاهش می یابد و این کاهش همینطور ادامه می یابد. با یک محاسبه ساده ریاضی مشخص می شود که هرگز مجموع کل بیت کوین های شبکه به بیش از ۲۱ میلیون بیت کوین نمی رسد. الان در حدود ۱۲ میلیون بیت کوین در گردش وجود دارد بنابر این مجموع کل بیت کوین ها هرگز به بیش از ۲ برابر مقدار کنونی نخواهد رسید.( دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
)

چالش ها، تهدیدها و فرصت های پول مجازی

چالش های فنی: مشکلات فنی زیادی سر راه بیت کوین قرار دارد که با گسترش کاربران و افزایش اطلاعات در گردش گسترده تر می شود. یکی از مشکلات بیت کوین، پیچیدگی های فنی این پروژه است که راه را برای وقوع بحران های غیرقابل پیش بینی باز می کند. پیشینه بیت کوین نشان می دهد که این طرح د2 بار در سال 2010 و 2013 دچار مشکل فنی و باعث کاهش فوری و شدید ارزش بیت کوین شد.

چالش های قانونی: طبق نظر بسیاری از کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات رواج استفاده از بیت کوین می تواند کشف جرایمی مانند دزدی هویت را بسیار سخت تر می نماید، چون تراکنش ها توسط سرور منتشر کننده قابل ردیابی نیستند، اما در عین حال جرایمی دیگر مثل فرار از مقررات حاکم بر جریان بین المللی سرمایه ساده تر خواهد بود.

کمیته «امنیت داخلی و امور حاکمیتی » سنای امریکا در مطالعه ای در فوریه 2014(بهمن1392)، به بررسی وضعیت معامله های بیت کوین و قوانین مربوط به آن در بیش از 40 کشور پرداخته است. از بین کشورهای مورد بررسی، تنها چند کشور از جمله چین و برزیل مقررات مشخصی در مورد استفاده از بیت کوین دارند و سایر کشورها یا معاملات بیت کوین را غیرقانونی اعلام و یا مسکوت گذاشته اند.

چالش های امنیتی: همانگونه که ذکر شد پول های مجازی ماهیت فیزیکی نداشته و روی رایانه شخصی ذخیره می شوند؛ لذا این امکان وجود دارد که با دزدیده شدن کامپیوتر یا هارد دیسک، بیت کوین ها از دست برود و یا توسط هکرها دزدیده شود و از این جهت امنیت پایینی دارد.

تهدیدهای اقتصادی: بیت کوین برخلاف سایر وجوه رایج توسط یک نهاد مشخص ایجاد و نظارت نمی شود به عبارت دیگر؛ بدون وجود مقام پولی عمل می کند و بسط آن توسط الگوریتم های هوشمندانه کنترل می شود.

فقدان تمرکز بیت کوین و وابستگی آن به شبکه غیرمتمرکز امکان نظارت و کنترل روی آنرا بسیار دشوار می کند و قابلیت اطمینان این پول را برای کسانی که می خواهند از آن استفاده کنند به شدت کاهش می دهد و از این نظر بیت کوین و سایر پول های مجازی به عنوان یک شیوه پرداخت به طور عمده به منظور تبادلات مالی و معاملات غیرقانونی و مجرمانه نظیر مواد مخدر و قاچاق و فرار از پرداخت مالیات و پولشویی مورد استفاده قرار می گیرد.

از سوی دیگر؛ ویژگی های ذکر شده پول مجازی و به ویژه قابلیت فقدان امکان نظارت، کنترل و رهگیری از یک جنبه دیگر می تواند تسلط کشورهای حاکم بر نظام های پرداخت بین المللی را که بعضا سو استفاده از قدرت مسلط را به دنبال دارد، تضعیف نماید.

پول مجازی و تجارب جهانی

هنگامی که در سال 2009 م بیت کوین یا اولین ارز دیجیتالی رمزپایه به صورت عملیاتی آغاز به کار کرد. رشد سریع استفاده از بیت کوین موجب شد طی کمتر از 2 سال، سیاست گذاری بیت کوین در مرکز توجه سیاست گذاران کشورهای مختلف قرار بگیرد.در این قالب سه کشور آمریکا، چین و آلمان به دلیل گسترش روزافزون این پدیده تازه، توجه ویژه ای به آن داشتند که به نظر می رسد بررسی رویکرد قانونگذاران و دولتمردان این سه کشور به آن می تواند ما را در نوع و چگونگی تصمیم گیری نسبت به پول مجازی یاری رساند.

1- سیاست های آمریکا

به دلیل اهمیت ابزارهای مالی تازه مانند بیت کوین، کنگره و سنای آمریکا در جلسه های گفت و شنود(استماع)، در جریان چیستی بیت کوین قرار گرفتند. در این جلسه ها، بیت کوین به مانند ماهیت فضای مجازی(اینترنت) مورد تفسیر قرار گرفت و همان طور که اینترنت فرصت ها و تهدیداتی داشت که بعدها مشخص شد فرصت های آن بر تهدیدهایش می چربد، فرصت های بیت کوین برای آمریکا از تهدیدهای آن بیشتر است.

در مجموع همه مراجع دولتی آمریکا در این جلسات نگرانی خود را از استفاده های غیرقانونی از ارزهای دیجیتالی اعلام کردند، اما همچنین بر این نکته تاکید کردند که ارزهای دیجیتالی استفاده های مشروعی دارد که باید با مقررات گذاری مناسب آنها را تقویت کرد؛ چراکه در آمریکا باتوجه به قوانین موجود نیاز به تصویب قانون جدید نیست، اما مقررات گذاری حوزه ضروری است.

در این مسیر، شبکه جرایم مالی وزارت خزانه داری آمریکا و وزارت دادگستری این کشور، بیانیه هایی رسمی در ارتباط با مقررات گذاری ارزهای مجازی همچون بیت کوین منتشر کردند. شبکه جرایم مالی آمریکا به عنوان اولین اولویت، ابتدا در سال 2011 به مقررات گذاری کار مبادله بیت کوین اقدام کرد.

شبکه جرایم مالی آمریکا در قانون 18 مارس 2013 (فروردین1392) خود، ارز یا ارز واقعی را این گونه تعریف کرد: «سکه و اسکناس منتشر شده توسط ایالات متحده آمریکا با کشورهای دیگر که به عنوان پول رایج تعیین شده و در کشور صادرکننده اش به طور معمول به عنوان واسط مبادلات در جریان است و پذیرفته می شود.»

در مقابل ارز مجازی «یک واسط مبادلات است که در برخی محیط ها به عنوان ارز عمل می کند، اما همه مشخصات ارز واقعی را ندارد و در هیچ حکمی در جایگاه پول قانونی قرار نخواهد گرفت.» بنابراین با اشاره به این تعریف مشخص می شود که در سیاست گذاری آمریکا، بیت کوین و ابزارهای مالی مشابه به مانند ارز واقعی تعریف نمی شوند، بلکه عنوان تازه «پول مجازی» برای اطلاق به آن در نظر گرفته شده است. البته نوعی از پول مجازی که این مرکز به مقررات گذاری آن پرداخت، پول هایی هستند که قابل مبادله با پول های واقعی باشند یا به عنوان جایگزین این پول ها عمل می کنند.

در سلسله مقررات گذاری های بعدی، شبکه جرایم مالی و دیگر نهادها مانند «دیوان محاسبات آمریکا » جوانب مختلف بیت کوین از نظر مالیات بر درآمد، قوانین ناظر بر تولیدکنندگان و مبادله کنندگان بیت کوین با دیگر ارزها به طور کامل روشن کردند. «مرکز درآمدهای داخلی آمریکا » بیت کوین را یک مایملک و دارایی و قوانین و مقررات مربوط به دارایی را در مورد آن جاری می داند. در نتیجه، در آمریکا استفاده از بیت کوین برای مقاصد قانونی مانند خرید و فروش و مبادله آن با دلار آمریکا برای کاربران آزاد است، اما بر تولیدکنندگان، مبادله کنندگان و کسب وکارهای مرتبط با بیت کوین قوانین بسیار دقیقی اعمال می شود.

به نظر می رسد پیش بینی جاری صاحب نظران آمریکایی این است که دلار آمریکا از قدرت کافی برای مبارزه با جایگزین شدن به وسیله ارزهای دیجیتالی برخوردار است و اگر قرار بر جایگزین شدن دلار آمریکا با یک ارز جدید باشد، این جایگزینی یک فرایند بلندمدت خواهد بود.

2- سیاست های چین

مطالعه سیاست گذاری چین در مورد پدیده بیت کوین نشان می دهد این کشور از سال 2007م (1386) با انتشار هشدار پیرامون استفاده غیرقانونی از ارزهای مجازی و از سال 2009 با مقررات گذاری و محدودسازی استفاده از ارزهای مجازی در فضاهای مجازی پیش از دیگر کشورهای جهان به مقررات گذاری ارزهای مجازی اقدام کرده بود. البته این پیشتازی چینی ها به قیمت ناپختگی مقررات این کشور در مواجهه با ظهور ابزارهای مالی جدید که بیت کوین هم یکی از آنهاست، تمام شد. بنابراین در این بخش، نخست سیاست گذاری چین درمورد ارزهای مجازی ذکر می شود و سپس با ذکر شواهد، ضعف قانون گذار چینی برای درس گرفتن از آن در تعریف درست بیت کوین، نشان داده می شود.(Report, 2014: 7)

در سال 2007 چین به رواج ارزهای تولید شده در فضای بازی های رایانه ای اینترنتی در دنیای واقعی با انتشار نامه هشدار واکنش نشان داد، در این هنگام سیاست گذاری گونه های جدید پول الکترونیکی در این کشور آغاز شده بود. به طور کلی تا پیش از اختراع بیت کوین، چهار نوع ارز مجازی در جهان منتشر شده بودند. ارزهای نوع اول تنها برای خرید کالاها و خدمات مجازی کاربرد دارند. در این گونه از نظام پول مجازی، پول مجازی در چارچوب عملکرد مجازی اعضای جامعه مجازی به آنها داده می شود و پول های مجازی برای مصرف کالاها و خدمات مجازی که توسط همان جامعه مجازی عرضه شده استفاده خواهند شد. این کالاهای مجازی می توانند مواردی با ارزش همچون کتاب الکترونیکی تا سایر اقلام مجازی تفریحی را دربر بگیرند.

پول های مجازی نوع دوم بسط یافته نظام های نوع اول هستند که به کاربر اجازه می دهند کالاهای دنیای واقعی را نیز خریداری کنند. در این نوع از پول مجازی، ایجاد واسطی برای خرید کالاها و خدمات دنیای واقعی ضرورت می یابد و این نوع پول نشانگر مشارکت پول مجازی در دنیای واقعی نیز است.

به دلیل اینکه پول نوع سوم از طریق پول های دنیای واقعی قابل خریداری است، این نوع پول مجازی بسط یافته پول مجازی نوع دوم است. پول مجازی نوع چهارم نه تنها با پول دنیای واقعی قابل خریداری است، بلکه قابل تبدیل به پول دنیای واقعی نیز می شود. مدیریت تولید و تبادل ارزهای مجازی با اداره کنندگان فضاهای مجازی است.

به بیان دیگر، در سال 2007، گسترش ارزهای مجازی در کشور چین از لحاظ حجم در گردش و نحوه ایجادشان، احتمال خطر تضعیف جایگاه یوان (واحد پول کشور چین) و نابسامانی اقتصادی در این کشور را مطرح کرد؛ بنابراین در سال 2007 مراجع ذی ربط هشدارهایی در مورد استفاده غیرمتعارف از پول مجازی منتشر کردند. پیرو این هشدارها، وزارت فرهنگ و وزارت تجارت چین در سال 2009 به طور مشترک با انتشار بیانه ای به مقررات گذاری این حوزه پرداختند. در این قانون گذاری ، چینی ها پول مجازی را به لحاظ حقوقی به این صورت تعریف کردند: «پول مجازی یکی از انواع ابزارهای مبادله ای مجازی است که توسط سازمان های گرداننده بازی های رایانه ای اینترنتی منتشر می شود، مستقیم یا غیرمستقیم توسط کاربر بازی به ازای یک نرخ مشخص با پول های قانونی معاوضه و خارج از برنامه های بازی ذخیره می شود، در رایانه های خادم یا سرورهایی که توسط شرکت گرداننده بازی تهیه شده اند و در فرمت ثبت الکترونیکی ذخیره شده و با واحدهای عددی خاصی بازنمایی می شوند. پول مجازی به ازای میزان و زمانی معین برای مبادله با خدمات بازی که توسط سازمان منتشرکننده اش عرضه شده، استفاده می شود. پول مجازی به اشکال مختلفی بازنمایی می شود. به طور نمونه، کارت های بازی پیش پرداخت و مقادیر پیش پرداخت؛ اما دارایی هایی که از بازی کردن بازی های «برخط » (آنلاین) به دست می آیند، شامل این تعریف نمی شود. .

تاکید مقررات منتشر شده از طرف مراجع سیاست گذار چینی بر نقش منتشرکننده و اداره کننده مرکزی در پول های مجازی موجب شد که در مواجهه با پدیده بیت کوین هشدار های سال 2009 کفایت نکند، زیرا بیت کوین یک منتشرکننده و اداره کننده یکتا ندارد؛ به این ترتیب خلا قانونی به وجود آمده موجب شد تا نظام حقوقی چین دچار نوعی سردرگمی در مواجهه با بیت کوین شود.

به واسطه این خلا قانونی، در آغاز، چین رویکرد بسیار مثبتی به بیت کوین داشت، به نحوی که کارآفرینان برخط این کشور و بسیاری از خرده فروشان اینترنتی کالاها و خدمات خود را به ازای بیت کوین مبادله می کردند. شهروندان می توانستند به راحتی از طریق مراکز مبادله پول خود را به بیت کوین تبدیل کنند، اما در پنجم دسامبر 2013 (آذر1392) برای حفظ حقوق و منافع عموم، برای حفاظت از جایگاه قانونی یوان و به منظور ممانعت از مخاطرات پولشویی و حفاظت از ثبات مالی، بانک خلق چین، وزارت صنعت و فناوری اطلاعات، کمیسیون تنظیم مقررات بانکداری چین، کمیسیون تنظیم مقررات سهام چین و کمیسیون تنظیم مقررات بیمه چین به صورت مشترک اخطاریه ممانعت از مخاطرات بیت کوین را منتشر کردند. در این اخطاریه کسب و کارها و مردم عادی از استفاده از بیت کوین به مثابه پول و ارز منع شدند، اما خرید و فروش بیت کوین به عنوان کالای مجازی پرمخاطره برای مردم عادی مجاز باقی ماندند. در مفاد پیوست فرهنگی این بیانیه، آگاهی بخشی به مردم از چیستی پول مجازی و دلایل صدور این حکم به بانک ها و مراجع قانون گذاری تکلیف شد.( دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
)

3- سیاست های آلمان

آلمان از جمله کشورهایی است که موضع گیری و سیاست گذاری هایش درمورد بیت کوین تاثیر جدی بر سیاست های اتحادیه اروپا و دیگر کشورهای اروپایی گذاشته است. در دسامبر 2011 (آذر1390)، مرجع قانون گذار آلمانی، در گزارشی به اعلام موضع در مورد بیت کوین پرداخت. در این اعلام موضع با استناد به «قانون نظارت بر خدمات پرداخت آلمان »، بیت کوین با استناد به ویژگی هایش به مانند پول الکترونیکی مورد بررسی قرار گرفت.اما با بررسی آن «بافین » به همان نتیجه ای رسید که بانک مرکزی اتحادیه اروپا در سال 2012 به آن رسیده بود؛ یعنی بیت کوین یک پول الکترونیکی نیست. سپس بافین بیت کوین را «واحد ارزش » تعریف کرد. عبارت «واحد محاسبه » یک عبارت تخصصی است که در قوانین مالی، دارای جایگاه مهمی است، اما واحد ارزش هیچ گونه معنای حقوقی ندارد.

گرچه تعریف نخستین بیت کوین از سوی بافین، آلمان را در زمره اولین کشورهایی قرار می داد که به مقررات گذاری بیت کوین پرداخته بود، اما یکی از نمایندگان قوه مقننه آلمان، مقررات گذاری نخستین را کافی ندانست و با استفسار از قوه مجریه این کشور خواستار تعیین تکلیف بیت کوین از سوی وزارت دارایی آلمان شد. نماینده پارلمان آلمان در این استفساریه برای وزارت دارایی 2 پرسش مطرح کرد؛ پرسش نخست، در مورد مالیات پذیری و چگونگی محاسبه میزان مالیاتی که بر بیت کوین تعلق می گیرد و پرسش دوم در مورد تعریف بیت کوین و مالیات پذیری مبادلات آن بود. معاونت پارلمانی وزارت دارایی آلمان در پاسخ به سوال نخست، تراکنش بیت کوین را مالیات پذیر دانست و نحوه محاسبه مالیات بیت کوین ها را سالیانه اعلام کرد.

معاونت پارلمانی وزارت دارایی آلمان، در پاسخ به پرسش دوم اعلام کرد: «بیت کوین نه پول الکترونیکی است و نه واحد پرداخت قانونی و در نتیجه به عنوان ارز یا انواع ارز رده بندی نمی شوند. بیت کوین در چارچوب ماده یکم بند 11 شماره هفت قانون اعتبار، تنها تحت مفهوم واحد پرداخت و واحد ارزش قلمداد می شوند و به این عنوان با ارز قابل مقایسه اند، اما غیر ارز هستند؛ زیرا از لحاظ قانونی وسیله پرداخت محسوب نمی شوند؛ مانند سایر پول های خصوصی یا مکمل ارزها که به علت خصوصی بودن توافق های پرداخت می توانند در حلقه های معاملاتی چندجانبه مورد استفاده قرار بگیرند، پدیده هایی مانند بیت کوین پدیده ای با نقش و کارکرد وسیله پرداخت در معاملات چرخه ای هستند.( دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
)

بیت کوین در ایران

فناوری بیت کوین در جهان اگرچه در حدود 5 سال پیش در شبکه اینترنت به وجود آمد؛ اما در سال گذشته میلادی رشد قیمت بیت کوین بسیار شگفت انگیز بود. طی سال 2013 قیمت واحد بیت کوین6 هزار درصد افزایش یافت و به همین دلیل، کارآفرین ها، سرمایه گذاران دیگر فعالان حوزه های پول به سمت بازار این پول دیجیتال توجه گسترده ای نشان دادند.

در ایران مشخص نیست که از چه سالی و چگونه توجه به بیت کوین جلب شد اما در میان تارنما هایی که تاکنون برای تولید و خرید و فروش آن ایجاد شده، به نطر می رسد که نخستین تارنما «ایران بیت کش» نخستین مرکز خرید و فروش بیت کوین در ایران است که در سال 1390(2011) طراحی شده است. این تارنما که با عنوان «Iranbitcash.com» فعالیت می کند در معرفی بیت کوین آن را پول آینده می نامد و بخش های مختلف تارنما، چگونگی تولید و خرید و فروش آن را نشان می دهد.

سایت های دیگر نیز به منظور آموزش و بکارگیری بیت کوین ایجاد شده اند:

• دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

• دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

• دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

• دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

رویکرد اقتصادی به بیت کوین

امروز،گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات، مرزهای زمان و مکان را درنوردیده و افراد همواره و در هر مکانی در دسترس قرار داشته و دانش مورد نیاز انجام کارها از طریق آزمودگی کار با ابزارها به راحتی در اختیار گرفته، و نیازشان را رفع می کنند.همچنین با ظهور شبکه های اجتماعی، شبکه های نقطه به نقطه (P2P)، گسترش ارتباطات بی سیم و پهنای باند وسیع، مفهوم «وب2 »، پردازش شبکه ای، ارایه خدمات نرم افزاری به جای فروش آن و مجازی سازی، دگرگونی های زیادی را در سازوکارهای بازار بانکی و مالی به جای گذاشته است.

در اقتصاد دانش محور عصر ارتباطات و فضای مجازی، مفهوم محدودیت پذیر عصر صنعتی، از زمان و مکان تغییر کرده و دانش نقشی محوری را برعهده دارد. زمان رخ دادها در بازار و خارج آن تغییر کرده است و دیگر استانداردهای دوران صنعتی کارآمد نیست. زمان تغییرات بسیار کوتاه است و انتظار ثبات دور از دسترس، گذر کوتاه زمان، تغییرات گسترده ای را به دنبال دارد. کسب و کار دیگر شامل مفاهیمی چون توقف شبانه و تعطیلات نیست و باید تداوم ان را در تمام ساعت ها انتظار داشت.

امروز مکان معنا و محدودیت گذشته خود را از دست داده است. علاوه بر آنکه با وجود فناوری های نوین، بعد مکان دیگر محدودیت قبلی را ندارد، باید دانست که مکان های آفریننش ارزش افزوده و ثروت نیز تغییر کرده اند. دیگر بعد مکان محدود کننده الزامی منابع در دسترس نیست و فناوری و دانش به راحتی بین مکان های زیادی در حال جا به جا شدن هستند.

مفهوم سرمایه با دانش محور شدن سرمایه ها و لمس ناپذیر شدن آنها، در حال تغییر است. بازار و ساختار اطلاعاتی آن، یعنی نظام قیمت ها، به سمت ویژه سازی و دور شدن از فضای استانداردسازی و یکسان سازی حرکت کرده است. فناوری، امکان مدیریت پول را فراهم آورده و «فرا پول » به شدت در حال گسترش است و بشر رویکردی دوباره به داد و ستد پایاپای را تجربه می کند.( دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
)

در چنین جهانی موضوع انتقال ثروت و پول، حفظ امنیت و سرعت آن از موضوع های پایه ای به شمار می آید. بیت کوین یا پول مجازی از جمله فرا پول ها در عصر تازه محسوب می شود که در حال ایجاد تحول در نظام اقتصاد بین المللی است. اما پرسش اینجاست که بیت کوین چه تاثیری می تواند بر اقتصاد بین المللی داشته باشد و دیدگاه اقتصاددانان در این زمینه چیست؟

اقتصاددانان در مورد بقا و دوام بیت کوین چندان خوشبین نیستند و رشد سریع آن را نیز به حساب هیجان غیرعقلایی کاربران تازه ای گذاشته اند که به سراغ بیت کوین آمده اند. در این زمینه، »بری آیچنگرین» اقتصاددان در دانشگاه برکلی، در مقاله اش در واشنگتن پست می نویسد: «وقتی بتوانیم یک واحد پولی الکترونیک خصوصی داشته باشیم، معنی اش این است که می توانیم واحدهای پولی متعددی از این نوع را داشته باشیم و به این ترتیب هیچ تضمینی وجود ندارد که دیگران همان واحد پولی را که شما استفاده می کنید، بپذیرند».

«تایلور کوئن» از دانشگاه جورج میسون نیز رشد سریع بیت کوین را به عنوان «نشانه ای از وابستگی بیت کوین به انتظارها و به این ترتیب نشانه ای از طبیعت حبابی آن» می داند. اما بیت کوین برای مدافعانش کم از یک پدیده انقلابی نیست: بیت کوین همان تاثیری را بر اقتصاد جهانی دارد که اشتراک فایل به روش همتا- به- همتا بر دنیای موسیقی و فیلم و ویکی لیکس در مورد اطلاعات محرمانه حکومت ها داشت.

در هر صورت حامیان بیت کوین معتقدند ساختار غیرمتمرکز این واحد پولی باعث می شود تعقیب آن برای دولت ها و مراجع قانونی به طور تقریبی غیرممکن باشد.

نظرهای دیگر صاحب نظران اقتصادی در باره پول مجازی

«پل کروگمن» اقتصاددان برجسته نوکینزی و برنده جایزه نوبل اقتصاد، در اظهار نظری درباره بیت کوین در سال 2011 می گوید: هر چند بیت کوین نوسان های شدیدی را پشت سر گذاشته اما به طور کلی به شدت افزایش ارزش داشته است. پس خرید آن حداقل تاکنون سرمایه گذاری خوبی به حساب می آید. اما آیا این موضوع حاکی از موفقیت آزمایش این طرح است؟ البته چیزی که ما از یک نظام پولی می خواهیم این نیست که افرادی که آن را ذخیره می کنند، ثروتمند سازد. ما از نظام پولی انتظار داریم که مبادله ها را سهولت بخشیده و کل اقتصاد را ثروتمند کند و این به هیچ وجه چیزی نیست که در بیت کوین در حال اتفاق است.

به سادگی می توان به این موضوع پی برد که این قابلیت بیت کوین که مالکیت پول را پنهان نگاه می دارد، می تواند به شدت روال دریافت مالیات و تامین مالی دولت ها را دچار مشکل ساخته و برای تامین منافع عده ای سرمایه دار که تمایلی به پرداخت مالیات ندارند، ارکان ثبات، امنیت و پیشرفت را با چالش مواجه سازد.

از طرف دیگر برخلاف ادعایی که بسیار روی آن تبلیغ می شود، بیت کوین نمی تواند مشکل ایجاد نقدینگی بدون پشتوانه را حل کند. بسیاری از کسانی که آشنایی بیشتری با اقتصاد دارند می دانند که خلق اعتباری که به واسطه وام های بانک ها در جامعه ایجاد می شود، قدرتی چندین برابر پایه پولی اولیه ایجاد شده توسط دولت دارد و دولت ها می توانند با کنترل نظام های بانکی به وسیله اهرم های خاصی که در اختیار دارند، میزان افزایش یا کاهش نقدینگی اقتصاد را بدون هیچ تغییری در پایه پولی اعمال کنند. ( دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
)

به زبان ساده 21 میلیون بیت کوین در حال گردش به هیچ وجه به معنای ثبات حجم پول نیست و کنترل دولت ها بر بانک ها میزان پول در جامعه را مشخص می کند. چه این پول بیت کوین باشد، چه دلار و یا چه میزان آن ثابت باشد، چه متغیر.

در ایران نیز از زمان پیدایی تارنماهای مرتبط با موضوع بیت کوین و ترویج خرید و فروش آن از سوی این تارنماها، موضوع تاثیرگذاری آن بر اقتصاد ایران و لزوم پیگیری یک سیاست مشخص اقتصادی احساس شد. از این رو نهادهای بسیاری از مجلس شورای اسلامی گرفته تا وزارت های مختلف مسوول بررسی ابعاد و پیامدهای آن شدند که حوزه اقتصادی از جمله مهمترین حوزه ها محسوب می گردد.

در این زمینه، «سعید مهدیون» معاون تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی اظهار می دارد: مقررات پول فیزیکی بر بیت کوین رایج نیست؛ به راحتی در فضای مجازی دست به دست می شود و تمام نظام های مالی دنیا را دور می زند و به این ترتیب به یک دغدغه برای اقتصاد دنیا تبدیل شده است. وی گفت: این سرمایه مجازی هر روز افزایش می یابد و بخواهیم یا نخواهیم دنیا به سمت آن حرکت خواهد کرد. بنابراین باید با تدوین مقررات لازم، از آثار منفی این پدیده در جامعه بکاهیم و از مزایای آن بهره ببریم. در این رابطه دستگاه های متعدی از جمله وزارت اقتصاد و بانک مرکزی درگیر هستند که باید نقش و مسوولیت آنها مورد بررسی قرار گیرد. (دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
) 

[saberi]

بیت کوین (Bitcoin) نوعی واحد پول دیجیتال و در واقع واحد پول رایج در شبکه است. اما واقعاً بیت کوین چیست و از کجا آمده است؟

این پدیده اولین باراوایل فوریه سال ۲۰۰۹، در پی مقاله ای که توسط برنامه نویس ژاپنی به نام ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) منتشر، و به دنیا معرفی شد. این برنامه نویس مرموز که تا کنون هیچ گونه اطلاعات شخصی از خود در دسترس قرار نداده در وب‌سایت (P2P Foundation) برای اولین بار از پول دیجیتال حرف زد و نوشت:

«من یک سیستم پرداخت الکتریکی متن‌باز (Open Source) ایجاد کرده‌ام که بیت کوین نامیده می‌شود، با سیستم کنترل‌کننده‌ی غیرمتمرکز، بدون سرور مرکزی یا تکیه بر نهادهای‌ اعتباری.»

ناکاموتو واحد پولی ای خلق کرد و آن را بیت کوین نامید که ترکیبی از کلمات بیت به معنای واحد اطلاعات کامپیوتری و کوین که به معنی سکه است. البته پول اختراع شده توسط او هیچ شباهتی به سکه یا اسکناس نداشت، هیچ اثری از کاغذ، مس، نقره یا طلا در ساخت این پول عجیب نبود، فقط ۳۱ هزار خط برنامه و یک اعلامیه اینترنتی. ناکاموتو ادعا کرده بود که مردی ۳۶ ساله اهل کشور ژاپن است و اعلام کرده بود که بیش از یک سال وقت صرف نرم افزاری به نام بیت کوین کرده و انگیزه خود از این کار را خشم زیاد از وضعیت فاجعه بار اقتصادی برشمرد. وی افزود که می خواسته واحد پولی اختراع کند که تحت تاثیر سیاست های غیر قابل پیش بینی مالی، دزدی های بانکداران و سیاست نباشد.

بیت کوین چگونه تولید می شود؟

اختراع ناکاموتو به طور نرم افزاری کنترل می شود و در طول ۲۰ سال آینده، ۲۱ میلیون بیت کوین تولید خواهد کرد، به این صورت که هر ده دقیقه یک بار سکه ها از طریق مکانیزمی شبیه به لاتاری به بازار عرضه می شوند. کسانی که به دنبال این سکه ها هستند، بارها و بارها در این لاتاری شرکت می کنند و سریع ترین کامپیوتر بیشترین پول را خواهد برد و سایرین هم به نسبت سرعت خود سهمی خواهند داشت. فرآیند تولید و توزیع بیت کوین به (Bitcoin Mining) معروف است و از نرم افزاری به اسم (Bitcoin Miner) جهت شرکت در این شبه لاتاری استفاده می شود. برای شروع شرکت در این فرآیند ابتدا باید یک کیف پول (Bitcoin Wallet) برای بیت کوین های خود داشته باشید زیرا این واحد پولی مجازی است و شما به جایی برای نگه داری آن نیاز دارید. می توانید با مراجعه به سایت Bitcoin برای سیستم عامل خود برنامه های بیت کوین را دانلود کنید. شما ابتدا باید شماره حساب داشته باشید و این برنامه به شما شماره حساب یا (Bitcoin Address) را می دهد. البته دقت کنید که تمام دارایی شما در کیف پول شماست پس مراقب باشید. شماره حساب بیت کوین همواره با عدد ۱ شروع می شود برای مثال: ۱GEEi5CfZitZ6XFmnwXt3jeArkRYd7QsPv حال این سوال پیش می آید که عمل (mining) چیست و نقش آن در فرآیند ایجاد بیت کوین ها چیست؟ در واقع هر بیت کوین به جای این که توسط بانک مرکزی ایجاد شود، توسط عده ای معدن چی (miner ) ایجاد می شود که در یک شبکه غیر متمرکز بر سر یافتن جواب یک مساله یا در حقیقت یک (Hash) پیچیده با هم رقابت می کنند. اولین کسی که بتواند هر مساله را حل کند، مالک آن مساله و حل آن، که یک بیت کوین است می شود. حل هر مساله و اعلام عمومی آن، به معنای اعلام عمومی شروع مساله بعد است و کامپیوترهایی که حل مساله را دریافت کرده اند می توانند شروع به حل مساله بعدی بر سر تصاحب بیت کوین جدید کنند. بیت کوین به گونه ای طراحی شده است که مشکل چاپ بی پشتوانه پول توسط دولت ها را حل کند. پیچیدگی مسائل به صورتی تغییر می کند که میزان بیت کوین ها به طور مداوم به گونه ای کاهش یابد که هر چهار سال یک بار میزان بیت کوین های جدید نصف شود، بدین صورت تعداد بیت کوین ها تا سال ۲۱۴۰ در مرز ۲۱ میلیون ثابت خواهد شد.

اختراع عجیب ناکاموتو توجه زیادی را به خود جلب کرد طوری که بسیاری از مردم در این لاتاری شرکت کردند و صرافی های آنلاین بسیاری به وجود آمد تا مردم بتوانند بیت کوین ها را با پول های رسمی مثل دلار و یورو تعویض کنند. هر کسی قادر به خرید بیت کوین است. قیمت بیت کوین در ابتدا کمتر از یک پنی بود، اما کم کم با پذیرش آن در پایان سال ۲۰۱۰ افزایش قابل توجهی پیدا کرد و در ژانویه سال ۲۰۱۱ هر بیت کوین ارزشی بیش از ۲۹ دلار داشت. البته این روند ادامه پیدا نکرد و در سپتامبر همان سال به ۵ دلار سقوط کرد. با این وجود هم چنان حدود ۷ میلیون بیت کوین در گردش بود که با این حساب ساتوشی ناکاموتو ۳۵ میلیون دلار دارایی تولید کرده بود.

در نمودار زیر نوسانات قیمت بیت کوین را از دسامبر سال ۲۰۱۲ تا نوامبر ۲۰۱۳ مشاهده می کنید:

 

با وجود این، شخص ناکاموتو هنوز در پرده ای از ابهام باقی مانده بود. قبل از پدیده بیت کوین هیچ اثری از برنامه نویسی به این نام نبود، وی از ایمیل و وب سایت غیر قابل ردیابی استفاده می کرد. در سال های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ ناکاموتو صدها پست به انگلیسی روان در وبسایتش منتشر کرد و با وجود این که از برنامه نویسان دیگر برای بهبود بخشیدن بیت کوین کمک خواسته بود و با برخی در ارتباط بود اما هرگز جزییاتی از هویت و زندگی شخصی خود برای کسی فاش نکرد. وی سرانجام در ایمیلی که به یکی از این برنامه نویسان فرستاده بود اعلام کرده بود که دیگر بیت کوین در حوزه فعالیت هایش نیست و از آن زمان به بعد ناپدید شد.

بعد ازآن صدها داستان و نظریه در مورد هویت واقعی ناکاموتو و محل زندگی اش ساخته و پرداخته شد، سوال اصلی این بود که آیا می توان به وی اعتماد کرد؟ یکی از وبلاگ نویسان و مفسران تکنولوژی این گونه نوشت :

می توانم به راحتی تصور کنم که ناکاموتو در راس یک حقه کلاه برداری پانزی قرار دارد (حقه پانزی شیوه ای خاص در کلاه برداری توسط ایجاد شرکت های هرمی است) .

اما با همه این اوصاف این گونه به نظر می رسد که اهداف ناکاموتو بیشتر سیاسی بوده است تا کلاه برداری. با کمی دقت می بینیم که او واحد پول خود را فقط چند ماه بعد از بحران بانکداری جهانی عرضه کرد و مقاله ای طویل درباره واحد های پول سنتی که تحت پشتیبانی دولت ها هستند نوشت. ناکاموتو معتقد بود که مشکل اصلی پول سنتی اطمینان از این موضوع است که بانک مرکزی ارزش پول را پایین نمی آورد اما از تاریخچه واحدهای پول موجود این طور به نظر می رسد که این اعتماد بارها و بارها توسط بانک مرکزی شکسته شده است، به علاوه بانک ها این پول ها را با پشتوانه اندک به خریداران املاک ، ماشین و … قرض می دهد.

ویژگی ها

به طور کلی نرم افزار بیت کوین قابلیت های قابل توجهی مانند تراکنش های بی واسطه به هر نقطه ای از جهان و نداشتن کارمزد یا بسیار کم بودن آن برای این تراکنش ها است. از دیگر خصوصیات نرم افزار این است که مردم می توانند بدون هیچ واسطه ای انتقالات مالی انجام دهند، به علاوه هیچ کس از خارج سیستم قادر به تولید پول بیشتری نیست. بانک های مرکزی و دولت ها نقشی در تولید بیت کوین ندارند. در بیت کوین همه چیز بر پایه رمزنگاری است نه بر پایه اعتماد. بانک ها همواره بر تبادل الکترونیکی مالی نظارت دارند، تا کسی نتواند یک پول را دو بار خرج کند! درباره پول نقد چنین مساله ای مطرح نیست زیرا نمی توان یک اسکناس را به دو نفر همزمان داد، اما در مورد پول دیجیتال همواره این خطر وجود دارد که یک پول چند بار خرج شود. ناکاموتو راه حل هوشمندانه ای با استفاده از روش رمزنگاری ارائه کرد. نرم افزار بیت کوین تمام تبادلات مالی را رمزنگاری می کند، فرستنده و دریافت کننده بیت کوین در هر مبادله با رشته ای از اعداد شناخته می شوند اما یک مدرک عمومی از حرکت هر بیت کوین در تمام شبکه منتشر می شود. در این مبادلات نام طرفین مبادله محفوظ است اما همه می توانند انتقال پول را مشاهده کنند بنابر این نرم افزار اجازه نمی دهد یک پول دو بار خرج شود. یک زنجیره بلوکی (Blockchain) محلی برای ثبت تراکنش های عمومی است که به اشتراک گذاشته شده است و کل شبکه بیت کوین را شامل می شود. همه تراکنش های تایید شده در این زنجیره ثبت می شوند. به این ترتیب می توان در تراکنش های جدید بررسی کرد که بیت کوین هایی که خرج می شوند متعلق به فرستنده هستند یا خیر.

مساله امنیت

در مورد بحث امنیت در بیت کوین می توان آن را نرم افزاری با امنیت بالا دانست. دن کامینسکی، پژوهشگر معروف در زمینه امنیت اینترنت (هکری که ایراد اساسی دی ان اس را یافت و دنیای اینترنت را از خطر جدی نجات داد) می گوید:

ابتدا که نرم افزار بیت کوین را بررسی کردم، مطمئن بودم که می توانم سیستم امنیتی آن را بشکنم و بیت کوین را هک کنم. برنامه بیت کوین به طور بسیار فشرده و غیر قابل فهمی نوشته شده است و در این نوع برنامه نویسی، برنامه نویس باید بسیار حساس و وسواسی باشد تا مرتکب اشتباه نشود. من باگ های زیادی در بیت کوین پیدا کردم اما هر بار که می خواستم از یکی از آن ها برای هک کردن استفاده کنم بلافاصله خط دیگری از برنامه را می دیدم که این اشتباهات را اصلاح کرده است. من ۹ راه مختلف برای نفوذ به بیت کوین یافتم اما هر بار سیستم حمله را دفع کرد.

کامینسکی می گوید که تا به حال با چنین چیزی رو به رو نشده بود و به نظر وی ناکاموتو باید برنامه نویسی درجه یک با درک بسیار عمیق از زبان ++C ، دانش اقتصادی، رمزنگاری و شبکه های (Peer to Peer) باشد. با این حساب یا یک گروه بر روی این نرم افزار کار کرده اند یا ناکاموتو واقعا یک نابغه است. البته کامینسکی تنها کسی نیست که چنین عقیده ای دارد. ناکاموتو پس از عرضه بیت کوین مقاله ای ۹ صفحه ای در مورد طرز کار آن منتشر کرد که شامل سه ارجاع به مقالات علمی استوارت هیبر پژوهشگری در (HP Labs) در پرینستون بود.  هیبر معتقد است کسانی که پروژه بیت کوین را به انجام رسانده اند درک بسیار عمیقی از رمزنگاری داشته اند و از هوش بسیار بالایی برخوردارند و مفاهیم رمزنگاری را به صورت نوینی با هم ترکیب کرده اند. حدس زده می شود دلیل این که ناکاموتو اصرار به مخفی ماندن هویت واقعی خود داشته است .

این بوده که اغلب کسانی که با این گونه مسائل مربوط به پول سر و کار داشته اند، دچار مشکلات و دردسرهای قانونی شده اند. بیانیه ای از طرف (FBI) به این شرح موجود است:

خلق سکه یا واحد پول به منظور رقابت با سکه ها و واحد پول رسمی بر خلاف قانون فدرال است و این شامل واحد های پول آنلاین نیز می باشد.

در سال ۲۰۰۷ دولت فدرال بر علیه شرکت (E-Gold) که یک واحد پولی قابل تعویض با طلا به وجود آورده بود اقامه دعوا کرد و استدلالش این بود که این واحد پولی زمینه پولشویی را فراهم می کند زیرا استفاده کنندگان از آن نیازی به ارائه هویت خود نداشتند. این شرکت سرانجام تعطیل شد. به نظر می رسد بیت کوین کاری شبیه به همین انجام می دهد، یعنی با واحد پولی رایج دلار رقابت دارد و هویت استفاده کنندگان نیز کاملا محفوظ می ماند. این امر توجه مجرمان را به خود جلب می کند، برای مثال وبسایتی با عنوان راه ابریشم ایجاد شد که در ازای ارائه بیت کوین مبادلات هروئین و حشیش انجام می داد. اما برخی معتقدند که ممکن است بیت کوین مشکل قانونی نداشته باشد چون هنوز معلوم نیست که باید با آن مانند واحد پول برخورد کرد یا نوعی کالا و یا ضمانت نامه. با این وجود مسائل سوال برانگیز و نامعلوم در مورد بیت کوین می تواند خطرناک باشد. شاید به همین دلیل باشد که ناکاموتو بیت کوین را بر پایه سیستم (Peer to Peer) نوشت که عموما برای رد و بدل کردن آهنگ ها و فیلم های بدون مجوز استفاده می شود. در این سیستم ها کاربران به جای ارتباط با یک سرور مرکزی با یک دیگر مرتبط اند بنابراین هیچ شرکتی وجود ندارد که مرکزیت امور را بر عهده داشته باشد و فرد خاصی در آن مرکز نیست که بتوان او را محکوم و دستگیر کرد.

راه های به دست آوردن بیت کوین

به طور کلی چند راه مشخص برای دستیابی به این پول نو پا وجود دارد. اولین راه همان روش ماین کردن است که پیش تر شرح داده شد اما می توان بیت کوین را خریداری نیز کرد یعنی به ازای پول های رایج بیت کوین دریافت کرد. به این عمل در اصطلاح (Exchange) گفته می شود. برای این کار می توان به صرافی های آنلاین بیت کوین که تعداد آنها کم هم نیست مراجعه کرد. راه دیگر جمع آوری قطره ای است. در این روش شما با داشتن یک آدرس بیت کوین می توانید از طریق سایت های تبلیغاتی درآمد بیت کوینی کسب کنید. این سایت ها به ازای بازدید شما از تبلیغات به شما مقدار اندکی پول می دهند که در صورت تداوم می تواند منبع درآمد بیت کوین به حساب بیاید.

لایت کوین چیست؟

لایت کوین (Litecoin) هم نوعی ارز مجازی تقریبا شناخته شده است که تولید آن بسیار راحت تر می باشد و همچنین مقدار بیشتری از آن در بازار وجود دارد. به این ترتیب، اگر بیت کوین را طلا در نظر بگیریم می توانیم به لایت کوین لقب نقره را بدهیم. در واقع، زمانی که تولید بیت کوین در مقدار ۲۱ میلیون متوقف شود، ۸۴ میلیون لایت کوین تولید خواهد شد. هم چنین معاملات لایت کوین تنها به ۲٫۵ دقیقه زمان احتیاج دارد در حالی که بیت کوین برای کامل کردن فرآیند معامله بیش از ۱۰ دقیقه زمان می گیرد. تفاوت اصلی آن با بیت کوین در میزان امنیت آن است. به دلیل استفاده از تکنیک های خاص رمزنگاری، میزان امنیت لایت کوین نسبت به بیت کوین بیشتر است و در واقع به دلیل میزان بالای حافظه درگیر در آن، هک کردن و ایجاد اختلال درلایت کوین بسیار دشوار و پرهزینه است. در مقایسه با وضعیت بیت کوین، لایت کوین در دوران جنینی قرار دارد. ارزش هر لایت کوین طی چند هفته اخیر از ۹ دلار به هم اکنون ۴۸ دلار آمریکا رسیده است. البته هنوز توسط Mt Gox، بزرگترین صرافی بیت کوین ، پشتیبانی نمی شود. در صورت تمایل می توانید برای لایت کوین هم با مراجعه به سایت Litecoin فرآیند مشابه بیت کوین را طی کنید.

تجارت بیت کوینی

امروزه از بیت کوین می توان برای خرید و فروش برخی اقلام به صورت آنلاین استفاده کرد. برای به دست آوردن بیت کوین شرکت در لاتاری آن کار عاقلانه ای نیست زیرا هر چه تعداد کاربران شرکت کننده بیشتر باشد شانس برنده شدن کاهش می یابد و نیاز به ابر کامپوترهای پر سرعت است تا بتوان لاتاری را برد. با این حساب در ابتدا که شرکت کنندگان کم بودند امکان برنده شدن بیشتر بود، اما هم اکنون باز کردن حساب در سایت های صرافی آنلاین بیت کوین عاقلانه ترین راه برای به دست آوردن آن به نظر می رسد. بیت کوین می تواند مثل پول یا سرمایه باشد، می توان در ازای آن کالا دریافت کرد یا می توان مانند اوراق بهادار یا سهام به آن نگریست به هر نحو این پدیده این روزها بازار داغی در بین مردم برای خود دست و پا کرده است. برای استفاده از واحد پولی بیت کوین از آن جا که هیچ پشتوانه ای مثل طلا یا دولت ها ندارد، باید به آن اعتماد کرد. یعنی فرض کنیم بیت کوین هرگز هک نخواهد شد و ناکاموتو پول ها را بالا نخواهد کشید. بعد از این که این اعتماد شکل گرفت قیمت واقعی بیت کوین از عواملی چون تعداد بازرگانانی که از آن استفاده می کنند و تخمین های احتمالی یا این که دولت ناگهان آن را غیر قانونی اعلام کند تاثیر خواهد پذیرفت. قیمت بیت کوین هم اکنون در زمان نوشتن این مطلب ۱۱۴۶ دلار، کمی پایین تر از قیمت هر اونس طلا که ۱۲۴۶ دلار آمریکا می باشد است. قیمت بیت کوین طی چند روز اخیر برای اولین بار به بیش از ۱۰۰۰ دلار آمریکا رسید. این طور که به نظر می رسد بیت کوین دیگر یک واحد پولی ارزان قیمت نیست. در زیر نمودار تغییرات قیمت بیت کوین را در چند ماه اخیر مشاهده می کنید. گفته می شود از جمله دلایل افزایش چشم گیر قیمت بیت کوین افزایش محبوبیت آن در کشور چین و بالا رفتن مبادلات آن است. از دلایل دیگر آن شاید شکست وبسایت راه ابریشم باشد که در ازای بیت کوین مواد مخدر خرید و فروش می کرد.

[saberi]

ناکاموتو کسی است که بیت‌کوین، اولین واحد پول دیجیتال غیرمتمرکز جهان را ابداع کرد؛ واحد پول مجازی‌که نیاز به هیچ دلال، بانک و دولتی ندارد.

بیت‌کوین به عنوان واحد پولی الکترونیکی بدون پشتوانه معروف شده است. در واقع بیت‌کوین یک شبکه مالی آنلاین است که همه می‌توانند از آن برای ارسال یا دریافت پول استفاده کنند.

درست مانند کاری که کارت‌های شتاب و اینترنت‌بانک‌ها انجام می‌دهند. اما بیت‌کوین چند تفاوت اساسی با روش‌های معمولی پرداخت آنلاین دارد که باعث شده است حاشیه‌های زیادی پیرامون آن شکل بگیرد.

اول اینکه بیت‌کوین هیچ مرکزیتی ندارد و هیچ موسسه مالی یا بانکی صاحب یا ناظر آن نیست. بیت‌کوین ساختاری فرد به فرد دارد و هزاران کامپیوتر در سرتاسر اینترنت پردازش پرداخت‌های آن را زیر نظر دارند.

دومین تفاوت هم این است که شبکه بیت‌کوین واحد پولی مخصوص خودش را دارد و از واحدهای پولی موجود، یعنی دلار و یورو و غیره، استفاده نمی‌کند. تفاوت دیگر اینکه هر کسی می‌تواند واحد پولی این شبکه غیررسمی را درست مانند طلا استخراج کند.

بیت‌کوین از کجا پیدایش شد؟

آخرین باری که خرید کردید، پول اش را چطور پرداخت کردید؟ نقدی؟ کارت اعتباری؟ انتقال از حساب بانکی؟ شاید هم چیزی بوده که با اینترنت خریدید و از حساب اینترنتی‌تان استفاده کرده‌اید.

به‌هر‌حال، از پولی که داشتید، خرج کرده‌اید و شک نداشته‌باشید که حین پرداخت، یک شخص سومی هم درگیر ماجرا بوده؛ یک بانک یا سازمان مالی اعتباری بزرگ که موجودی حساب شما را تضمین کرده است.

اما عجله نکنید، ممکن است همه این معادلات به هم بخورد. کسی به اسم «ساتوشی ناکاموتو» پیدا شده که می‌خواهد همه معادلات را عوض کند و شاید شما را تبدیل کند به یک آدم پولدار، خیلی پولدار. اسم رمز او این است: بیت‌کوین.

اگر ناکاموتو ۱۰ سال قبل‌تر از روز تولدش به دنیا آمده‌بود، شاید آشفتگی‌ای که امروز اقتصاد دنیا را به هم ریخته، اصلاً به وجود نمی‌آمد.

ناکاموتو کسی است که بیت‌کوین، اولین واحد پول دیجیتال غیرمتمرکز جهان را ابداع کرد؛ واحد پول مجازی‌که نیاز به هیچ دلال، بانک و دولتی ندارد، طوری طراحی شده که مردم خرید و فروش کنند بی‌آن‌که هیچ کسی در این کار دخالت کند واحد پولی با منبع باز که در سال‌های اخیر، محبوبیت زیادی به دست آورده ‌است.

داستان بیت‌کوین از اواخر سال ۲۰۰۸ آغاز شد؛ یعنی وقتی که ناکاموتو یک فایل پی‌دی‌اف تهیه کرد و در آن نظریات خود را در مورد کریپتوگرافی (رمزگذاری اطلاعات) منتشر کرد.

ناکاموتو در این مقاله ادعا کرد در ذهن خود به الگوریتمی دست یافته که می‌تواند پرداخت آنلاین را طوری صورت بدهد که مستقیماً از طرف خریدار به فروشنده ارسال شود، بدون اینکه هیچ سازمان مالی در این نقل و انتقال دخالت کند.

بعدها نرم‌افزاری طراحی کرد که می‌توانست برای مبادله بیت‌کوین استفاده شود. این نرم‌افزار سوم ژانویه ۲۰۰۹ انتشار یافت. آن‌روز، لابه‌لای هزاران خط روزنامه نیویورک‌تایمز، می‌شود چند خطی پیدا کرد که زیر عنوان «انتشار نرم‌افزاری که بانک‌دارها را تهدید می‌کند» خبر تولد یک سیستم پولی جدید را به اطلاع دنیا می‌رساند.

«گاوین اندرسن»، تهیه‌کننده نرم‌افزار و رهبر فنی بیت‌کوین، می‌گوید: «آن روز یکی از روزهای حادثه‌ساز در دنیای نرم‌افزار بود، البته شکی نیست که آن روز، دنیای اقتصاد نیز ضربه سنگینی خورد، اقتصادی که به‌خاطر اهمال‌کاری بانکداران غیرمسؤول در حال فروپاشی است.»

«جف کارزیک» یکی از اعضای اصلی تیم چهارنفره برنامه‌نویسی که عهده‌دار بخش امنیت نرم‌افزار است، چنین می‌گوید: «بیت‌کوین از این لحاظ منحصر به فرد است که اولین واحد پول دیجیتالی‌ است که برای پایش نقل و انتقالات، نیاز به هیچ بانکی ندارد. تلاش‌های قبلی که در این زمینه صورت گرفته بود، از جمله بینز و فلوز، همگی به نوعی به پایش از طرف بانک نیازمند بودند، چرا که امکان داشت این پول‌ها چندباره خرج شوند.»

«دیوید بیرچ» مدیر موسسه مشاوران هایپرون، یکی از شرکت‌های مشاوره‌دهنده در زمینه نقل و انتقالات مالی دیجیتال، مفهوم چندباره خرج کردن در دنیای سایبری را چنین توضیح می‌دهد: «محصولات دیجیتالی محدودیت منابع ندارند.

یعنی اینکه شما می‌توانید یک نسخه از آلبوم MP3 بخرید، من هم همان آلبوم را خریداری می‌کنم و هزاران نفر دیگر هم می‌توانند از همان آلبوم داشته‌باشند، بدون اینکه محدودیتی داشته باشیم.» این نداشتن محدودیت برای دوستداران موسیقی مطلوب است، ولی اگر کسی بخواهد یک واحد پولی آنلاین و جهانی به ثبت برساند، این امکان دنیای دیجیتال نامطلوب است.

«چیزی که باعث کارایی پول می‌شود، امکان محدودیت در عرضه آن است. اگر شما یک ۱۰ دلاری ته جیب‌تان داشته‌باشید، می‌توانید امروز با آن پول یک همبرگر و سیب‌زمینی سرخ‌کرده بخوردید، ولی فردا، برای خریدن کتاب دانشگاه‌تان، ‌دیگر آن ۱۰ ‌دلاری همراه‌تان نیست.»

درست به همین خاطر است که همیشه، یک طرف سومی لازم است که تضمین کند مبلغ صحیحی از حساب خریدار کسر شده و همان مقدار، به حساب فروشنده اضافه شده‌است. بیت‌کوین این مسأله احتمال خرج کردن چندباره را با امکان‌دهی دستیابی به دیتابیس نقل و انتقالات از طریق شبکه نقطه به نقطه (peer to peer network) حل کرده‌است.

گارزیک ادعا می‌کند: «امنیت دستیابی به سیستم بسیار بالاست و بیش از ۱۰۰٫۰۰۰ کامپیوتر به صورت دسته‌جمعی با اینترنت به هم متصلند تا هر یک از نقل و انتقالات بیت‌کوین را شناسایی و به انجام برسانند. این سیستم امنیتی به این معناست که شبکه شناسایی بیت‌کوین از بزرگ‌ترین ابرکامپیوترهای دنیا هم قوی‌تر است.»

چطور می‌توان از بیت کوین پول در آورد؟

هرکس که بخواهد می‌تواند بیت‌کوین استخراج کند. تنها کاری که باید کرد، نصب نرم‌افزار مربوط است که شامل محاسباتی برای کنترل صحت نقل و انتقالات می‌شود. در دنیای بیت‌کوین مسائلی وجود دارد که برای اثبات صحت آنها بایستی حل شوند.

این مسأله‌ها به صورت مساوی تقسیم شده‌اند و از هر نقطه دنیا، هر کامپیوتری که بتواند یکی از آن مسائل را حل کند، مبلغ ۲۵ بیت‌کوین به عنوان پاداش دریافت می‌کند. تا سال ۲۰۱۲ این پاداش ۵۰ بیت‌کوین بود و هر چهار سال یک بار نصف می‌شود. هرقدر تسلط افراد به علوم کامپیوتری بیشتر باشد، احتمال حل مسأله و بالطبع امکان دریافت دستمزد بالاتر می‌رود.

بر اساس روشی که سیستم بر مبنای آن ساخته شده، استخراج بیت‌کوین در ابتدا آسان تر بود ولی هر چه به جلو می‌رویم یافتن کدهای مربوط به ایجاد بیت‌کوین جدید سخت‌تر می‌شود.

در ابتدا، کامپیوترهای خانگی سرعت کافی را برای استخراج بیت‌کوین داشتند ولی به مرور یافتن بیت کوین به سخت‌افزارهای پیچیده‌تر با سرعت پروسس داده بالاتر نیاز پیدا کرد. هر چه کامپیوتر سریع تری در اختیار داشته باشید مقدار بیشتری بیت‌کوین استخراج می‌کنید. سخت افزارهای مخصوص استخراج هر روز پیشرفته‌تر می‌شوند. این سخت افزارها خود شروع به جست‌وجو و کشف بیت‌کوین می‌کنند البته هم‌اکنون قیمت این کامپیوترها به ۱۲ هزار دلار می‌رسند.

در فروم‌هایی که کاربران این معادن دیجیتالی ایجاد کرده‌اند، مباحث جالبی شکل می‌گیرد، از جمله کاربرانی که ریزپردازنده‌های خود را در یخچال یا فریزر می‌گذارند یا سرعت فن خنک‌کننده آن‌را افزایش می‌دهند، تراشه‌های خاصی طراحی می‌کنند و روی CPU سوار می‌کنند یا برای خنک‌کاری دستگاه‌شان فن‌های ویژه‌ای تعبیه می‌کنند.

حتی یکی از این استخراج‌کنندگان بیت‌کوین تعریف می‌کند که برای خنک‌کاری کامپیوترهایش، اتاق‌خواب خود را به شکل یخچالی بزرگ تغییرشکل داده و با پالتو و شال‌گردن پشت دستگاه می‌نشیند.

یکی دیگر از معدنچیان بیت‌کوین به خاطر اینکه کنار چهار کامپیوترش که مشغول پردازش اطلاعات مربوط به یکی از مسائل بیت‌کوین بودند، خوابیده بود، در اثر گرمای ناشی از دستگاه‌ها، گرمازده شده و کارش به کلنیک و به بیمارستان کشیده‌‌بود.

البته هیچ کدام از این عملیات با نیروی سخت‌افزاری گروه هکر آنلاینی که به بات‌نت وابسته است، قابل مقایسه نخواهد بود. هر کس که به بات‌نت دسترسی دارد، به ابزار لازم برای به‌دست آوردن چندین سری از جوایز بیت‌کوین مجهز است.

طبق گزارش‌های معتبر، افرادی هستند که با اتصال به بات‌نت بی‌نام و نشان با بیش از ۱٫۰۰۰٫۰۰۰ کامپیوتر فعال، شبکه‌ای تشکیل می‌دهند که می‌توانند تا مبلغ ۵۰۰ بیت‌کوین در هر روز تولید کنند. ارزش این میزان بیت‌کوین معادل ۶٫۰۰۰ دلار است.

استخراج بیت‌کوین دقیقا به چه معنا است؟

طلا را می‌شود از بازار خرید یا در برابر کالا یا خدمات، تقاضای طلا کرد. بیت‌کوین را هم می‌شود با پول نقد خرید یا اینکه آن را در برابر کالا مطالبه کرد. اما راه دیگری هم برای به دست آوردن طلا وجود دارد و آن استخراج طلا از معدن‌های طلاست. بیت‌کوین را هم می‌شود استخراج کرد، با این تفاوت که معدن آن کمی با معدن طلا فرق می‌کند.

اما استخراج بیت‌کوین دقیقا به چه معنایی است؟ شاید برای فهمیدن ساز و کار استخراج بیت‌کوین به اصطلاحات فنی زیادی نیاز باشد، اما اگر شسته و رُفته‌اش را بخواهید، استخراج بیت‌کوین چیزی نیست جز انجام عملیات تاییدِ تراکنش‌های بیت‌کوین. فرض کنید قرار است بین بهزاد و امیر مقداری بیت‌کوین رد و بدل شود. تایید انجام این عملیات به عهده‌ معدنچی‌های بیت‌کوین است.

معدنچی‌ها در هر لحظه مشغول تایید تعداد بسیار زیادی از این تراکنش‌ها هستند. در واقع مجموعه‌ای از اطلاعات مربوط به این تراکنش‌ها در جعبه‌هایی به نام «زنجیره‌های بلاک» قرار گرفته‌اند و روی این جعبه‌ مجازی، قفلی مجازی زده شده است.

معدنچی‌ها با استفاده از نرم‌افزارهایی که روی کامپیوترشان دارند، به دنبال کلید این قفل مجازی می‌گردند. به محض اینکه این کلید به دست بیاید، جعبه هم باز شده است و تراکنش‌های داخل جعبه تایید شده به حساب می‌آیند.

درحال‌حاضر به ازای یافته شدن هر کدام از این کلیدها، ۲۵ بیت‌کوین به معدنچی یابنده‌ کلید پاداش داده می‌شود. (این پاداش هر چهارسال یک بار نصف می‌شود) بنا به اطلاعاتی که blockchain.info ارائه کرده، برای یافتن کلید درست حدود ۱,۷۸۹,۵۴۶,۹۵۱ بار تلاش لازم است.

با وجود اینکه تعداد تلاش‌های لازم برای پیدا کردن یک کلید نزدیک به دو میلیارد بار است، اما درحال‌حاضر هر ۱۰ دقیقه یک بار یک کلید پیدا می‌شود و ۲۵ بیت‌کوین به حساب یابنده می‌رود.

در ابتدا الگوریتم به نحوی طراحی شده بود که تعداد محدودی بیت‌کوین در آن وجود داشته باشد. این تعداد دقیقا ۲۱ میلیون است. هم اکنون ۱۲ میلیون بیت‌کوین بین مصرف کنندگان در حال گردش است. این یعنی تعداد ۹ میلیون بیت‌کوین هنوز کشف نشده است. با این سرعت از کشف بیت‌کوین، پیش‌بینی می‌شود آخرین بیت‌کوین در سال ۲۱۴۰ کشف خواهد شد.

چگونه بیت‌کوین استخراج کنیم؟

یک کیف پول ثبت کنید

برای شروع می‌توانید از کیف پول‌های آنلاین استفاده کنید. راه‌اندازی یک کیف پول آفلاین روی کامپیوتر شخصی نیاز به دانلود و ذخیره کردن فایلی با حجم شش گیگابایت دارد. سایت Coinbase.com برای راه‌اندازی یک کیف پول بیت‌کوینی آنلاین بسیار مناسب است. با ثبت نام در این سایت یک کیف پول اختصاصی با یک آدرس اختصاصی مانند  ۱BEkUGADFbrESh‌ Qb9Xr4pKPtM8jAyiNQsJ به دست خواهید آورد.

به معدن‌چی‌های دیگر بپیوندید

کار گروهی اینجا هم به نفع شماست. به خصوص اگر تازه‌کار باشید. در این سایت mining.bitcoin.cz می‌توانید گروهی از معدنچیان بیت‌کوین را پیدا کنید. با ثبت نام در این سایت می‌توانید هر کدام از کامپیوترهایتان را به عنوان یک «کارگر» به کار بگیرید.

یک معدنچی نصب کنید

برای آنکه بتوانید میان کامپیوتر و معدن بیت‌کوین پل بزنید، باید از یک نرم‌افزارِ معدن‌چی کمک بگیرید. می‌توانید از این سایت guiminer.org معدن‌چی مورد نظر را دانلود و نصب کنید.

مشخصات معدنی را که در مرحله دوم عضو آن شده‌اید، باید در این نرم‌افزار وارد و آن را اجرا کنید. باقی کار این است که مراقب معدن‌چی خود باشید و حواس‌تان باشد که کار خودش را درست انجام دهد.

[saberi]

رویکرد حقوقی به بیت کوین

با افزایش قیمت یک واحد پول مجازی یا «بیت کوین» در آبان 1392 به 600 دلار، آمریکا نخستین کشوری بود که به این پدیده نوظهور واکنش نشان داد. سنای آمریکا در این تاریخ، چالش ها و فرصت های پول مجازی را مورد بررسی قرار داد. همچنین سنای آمریکا 2 رژیم حقوقی را برای کنترل و نظارت بر فعالیت های بیت کوین مورد تاکید قرار داد.

 

نخستین رژیم حقوقی که در آمریکا برای نظارت و کنترل بیت کوین وضع شد، «قانون انتقال پول الکترونیکی » است. در تعریف سنتی، انتقال پول یک وضعیت است، وضعیتی که شخص «الف» وجه را از فرد «ب» دریافت می کند و آن وجه را یا در زمانی دیگر و یا در مکانی دیگر، به فرد ج منتقل می کند. در این بخش انتقال پول در سطح تمام کشور آمریکا از طریق «شبکه اجرا جرایم مالی » یا (فین سن)، وزارت خزانه داری اجرا می گردد که وظیفه آن نظارت بر اجرای قوانین فدرال در زمینه کسب و کارهای مربوط به خدمات مالی در آمریکا است.

 

فین سن در اسفند 1392 (مارس 2013) بیانیه ای را در مورد فعالیت بیت کوین منتشر کرد که در آن بیان شده بود این شبکه تفاوتی میان «انتقال واحد پول دولتی» و یا انتقال بیت کوین، که در بیانیه «پول مجازی غیر متمرکز قابل تبدیل» آورده شده، قایل نیست.

 

بدین ترتیب، کسب و کارهایی که به نحوی با انتقال، فروش و یا تبدیل بیت کوین سر و کار داشتند، حالا به عنوان کسب و کارهای خدماتی پولی و یا به طور دقیق تر کسب و کارهای«انتقال پول» شناخته می شوند. این نوع کسب و کارها باید در سامانه «فین سن» به ثبت برسند و نیز با قوانین و الزامات و گزارش دادن آن ها را رعایت کنند. از دید دولت آمریکا، کلیه کسب و کارهایی که در این زمینه فعالیت می کردند و هنوز به ثبت نرسیده اند و قصد ثبت نیز ندارند، شرکت های خاطی محسوب می شوند. (دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
)

 

همچنین از نظر قواعد حقوقی آمریکا، شرکت هایی که بیت کوین در آن خرید و فروش می شود و یا این پول مجازی ارایه می شود، ملزم به رعایت «قانون رازداری بانکی » هستند. مطبق این قانون، انتقال دهنده های پول باید «قوانین ضد پول شویی آمریکا » و نیز «قوانین شناخت مشتری » را به اجرا بگذارند. به این ترتیب این نوع شرکت ها باید پیش از شروع هر گونه نقل و انتقال وجهی، اطلاعات شناسایی شخصی را از مشتریان خود دریافت کنند. ( دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
)

 

اگرچه در جمهوری اسلامی ایران تاکنون به دلیل فقدان شناخت از این پدیده نوظهور یعنی «پول مجازی» مقرراتی هنوز وضع نشده است، اما مقررات مربوط به پول الکترونیکی در ماده 10، قانون برنامه چهارم توسعه (1383)، آیین نامه گسترش بهره برداری از خدمات پول الکترونیکی(1384) و آیین نامه نظام بانکداری الکترونیکی (1386) دیده شده است. در چارچوب این قواعد و مقررات حقوقی و سند بالادستی آن یعنی قانون تجارت ایران(1392) می توان قواعد حقوقی مربوط به بیت کوین را در 3 گام مورد بررسی قرار داد:

 

نخستین گام تعیین مراجع ذی صلاح؛ تعریف پول دیجیتالی بایستی باتوجه به فرصت ها و تهدیدهای پیش روی کشور صورت گرفته و نهادهای قانونگذار آن مشخص گردد. از این منظر، جنبه های پولی پول مجازی و مسایلی که به واسطه کارکرد پولی، این نوع پول حادث می شوند، پرداختن به پول مجازی را در حیطه صلاحیت بانک مرکزی، شورای پول و اعتبار، شورای عالی مبارزه با پولشویی، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و پلیس فتا قرار می دهد.

 

در دومین گام، جذابیت های تجاری و فقدان پشتیبان قانونی در مورد پول بودن پول مجازی جنبه کالا بودن پول مجازی را پررنگ می سازد و از این نظر بیت کوین را در حیطه صلاحیت سازمان امور مالیاتی و شورای عالی مالیاتی قرار می دهد.

 

در سومین گام، جهانی بودن و قابلیت تسهیل مبادلات بین المللی و کمک به صاحبان صنایع و فعالان اقتصادی کشور در حضور جهانی، کارکردی است که بیت کوین دارد، براین پایه، پول مجازی در حیطه صلاحیت ورود وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار می گیرد. همچنین توجه به حوزه های سخت افزاری و نرم افزاری لازم برای کنترل و نظارت بر حوزه بیت کوین نیازمند ورود وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به صحنه است.

 

در این چارچوب به نظر می رسد که این حوزه ها بایستی در گام های مشخص قواعد و مقررات آمره خود را برای فعالیت پول مجازی یا بیت کوین در نظر گیرند.

 

جمع بندی و ارایه پیشنهاد

با اینکه زمان زیادی از معرفی «بیت کوین» (BitCoin) به عنوان واحد پولی «برخط» نمی گذرد، بحث های زیادی حول آن شکل گرفته و نظرها در این رابطه بسیار متفاوت بوده است. تعابیری متناقض، از «پول آینده» تا «پول مجازی» و «پول دیجیتال» برای آن به کار رفته است.

 

ایده نخستین ایجاد این واحد پولی اولین بار در سال ۲۰۰۹ در یک مقاله شرح داده شد، نویسنده مقاله یک برنامه نویس ژاپنی به نام «ساتوشی ناکاموتو» است که گویا هیچ کس تا به حال موفق به ملاقات یا تماس با او نشده است. تقریبا با اطمینان می توان گفت که این نام یک نام مستعار است و خیلی ها معتقدند که «ناکاموتو» فقط یک نفر نیست.

 

بیت کوین، نخستین نمونه تلاش برای ایجاد یک واحد پولی دیجیتال نیست، پیش از این نیز، تلاش های دیگری در این زمینه صورت گرفته است که از آن جمله می توان واحد پولی منسوخ شده «پول نقد الکترونیکی » و طی سال های اخیر هم، «پول اعتباری فیسبوک » که کاربران فیس بوک از آن برای خریدن کالا و خدمات در محیط فیس بوک استفاده می کنند، نام برد.

چیزی که بیت کوین را از همه اینها متمایز می کند ساختار «همتا- به- همتای» آن است، اصطلاحی که به نوعی شبکه رایانه ای که در آن هر رایانه به عنوان یک «سرور » عمل می کند، گفته می شود. به این ترتیب هیچ موسسه یا متولی مرکزی این پول نخواهد بود. بیت کوین را می توان از طریق صرافی های آنلاین با انتقال پول از حساب بانکی خریداری کرد و همچنین تارنماهایی نیز هستند که برای شروع، مقدار کمی از این پول را به رایگان در اختیار کاربران خود قرار می دهند.

 

در اکتبر 2012 (آبان 1391) بانک مرکزی اتحادیه اروپا، اقدام به انتشار نتایج مطالعات گسترده و جالب توجهی در خصوص پول مجازی نمود. بنا بر گزارش مزبور، تعریف «پول مجازی» عبارت است از: «پول مجازی» نوعی پول دیجیتال و غیر قانونمند است که بوسیله توسعه دهندگان آن صادر و کنترل می شود و توسط اعضا و کاربران یک جامعه مجازی مورد پذیرش و استفاده قرار می گیرد. اما در این میان رویکردهای مختلفی به این پدیده نوظهور فضای مجازی شده و در کشورهای مختلف برآیندهای متفاوتی جهت روبه رو شدن با آن به وجود آمده است.

کشورهایی همچون آمریکا، آلمان و چین مقررات و قوانینی برای بیت کوین وضع کرده اند و یا از قوانین موجود برای نظارت و کنترل بر آن بهره برده اند که طیف مختلفی از قوانین مرتبط با تجارت الکترونیکی تا اقتصاد بورس را شامل می شود اما هنوز این پدیده بعنوان یک پدیده نوظهور باقی مانده و نه بعنوان یک واحد پول بلکه بعنوان کالا به آن نگریسته می شود.

 

در ایران نیز از سال 1391، موضوع پول مجازی و چگونگی کارکرد آن ابتدا در تارنما و وبلاگ های تخصصی مورد توجه قرار گرفت و سپس با فارسی سازی تارنماهای ایجاد و خرید و فروش آن ادامه یافت در حال حاضر پنج تارنمای فارسی بسیار فعال در عرصه پول مجازی فعالیت می کنند.

براین پایه به نظر می رسد که با گسترش پدیده پول مجازی، لزوم توجه به آن و تصمیم گیری در رابطه با تداوم یا حتی نوع فعالیت آن ضروری به نظر می رسد. 

در این قالب پژوهش حاضر در چارچوب یافته ها و شاخص های تحقیقی - تحلیلی پیشنهادهای زیر را ارایه می دهد:

• محدودسازی پول مجازی به دلیل تحرک در فضای مجازی و وجود ابزارهای فناورانه متعدد در گوشی های هوشمند به سختی امکانپذیر است براین پایه به نظر می رسد لزوم هدایت این پدیده نوظهور اولویت بیشتری داشته باشد.
  
• تجارب جهانی در مورد بیت کوین نشان می دهد که پول مجازی در بیشتر کشورها بعنوان نه یک پول در گردش بلکه یک کالا مورد شناسایی قرار گرفته است، در این قالب، به نظر می رسد که این موضوع می تواند بعنوان یک یک نگاه پایه ای مورد توجه قرار گیرد.