هایپرلجر (hyperledger) چیست؟

[نگار]

اگر به تماشای کنفرانس بلاکچین نشسته باشید و اخبار این حوزه را دنبال کرده باشید با هایپرلجر (Hyperledger) بنیاد لینوکس (Linux Foundation) آشنا شده‌اید. با این‌که درک مفهوم ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین و اتریوم راحت است اما درک نوآوری هایپرلجر کمی مشکل خواهد بود. اما اگر به این موضوع علاقه‌مند باشید، پروژه‌های جالبی به جز ارزهای دیجیتال را در حوزه اپلیکیشن‌های بلاک چین صنعتی پیدا می‌کنید.

اجازه بدهید اول بگوییم که هایپرلجر چه چیزی نیست. هایپرلجر یک شرکت، ارز دیجیتال و بلاکچین نیست. بلکه مرکزی برای توسعه بلاک چین‌های صنعتی منبع باز است. در وبسایت هاپیرلجر آمده است:هایپرلجر یک تلاش منبع باز برای ایجاد فناوری صنعتی پیشرفته بلاک چین است. یک تلاش جمعی بین المللی است که توسط بنیاد لینوکس میزبانی می‌شود و شامل رهبران صنعت مالی، بانکداری، اینترنت اشیا، زنجیره تامین، تولید و فناوری است.

هایپرلجر از بیت کوین یا هیچ ارز دیجیتالی پشتیبانی نمی‌کند. اما این بستر به خاطر نوآوری‌های بلاکچین بسیار هیجان‌انگیز است. در وبسایت آن چنین آمده است: بعد از ابداع مفهوم وب، هیچ فناوری به اندازه بلاک چین نمی‌تواند تغییرات گسترده و انقلابی را ایجاد کند. بلاک چین پتانسیل آن را دارد تا  نسل جدیدی از اپلیکیشن‌های تراکنش را برای برقراری اعتماد و شفافیت بین دو طرف ایجاد کند.

بنیاد لینوکس قصد دارد تا محیطی را ایجاد کند که در آن توسعه دهنده‌ها و شرکت‌ها بتوانند همدیگر را پیدا کنند و دست به ایجاد ساختارهای مختلف بلاک چین بزنند. بنیاد لینوکس این بستر را در دسامبر ۲۰۱۵ ایجاد کرد. در فوریه ۲۰۱۶ اولین موسسان آن معرفی شدند و در مارس ۲۰۱۶، ده نفر دیگر هم به اعضای موسس اضافه شد.

امروزه هایپرلجر بیش از ۱۰۰ عضو برجسته دارد که در این فهرست، رهبران شناخته شده صنعت فناوری جای دارند. رهبران صنعت حمل و نقل مثل ایرباس و دایملر، شرکت‌های فناوری مثل IBM، فوجیتسو، هواوی، نوکیا، اینتل و سامسونگ و موسسات مالی مانند جی پی مورگان، ول فارگو، (Deutsche Börse)، (American Express)، (BBVA) و (BNP Paribas) و استارتاپ‌های بلاک چین مثل (Blockstream)، (Netki)، (Lykke)، (Factom)، (bloq) و (Consensys) حضور دارند.

مدیران هایپرلجر شامل کمیته‌ای از رهبران این جامعه است که بیش از ۱۰ نفر هستند. آن‌ها بیش از یک دهه سابقه کار در جامعه منبع باز و صنایع مختلف را دارند. مدیران بنیاد Apache و کنسرسیوم W3C همراه با مهندسان IBM در این لیست مشاهده می‌شوند. بعضی اعضا مثل «ریچارد براون» و «تامس بلومر» سال‌ها است که با پروژه‌های بلاک چین کار می‌کنند. هایپرلجر فقط دانش فنی و ساختار نرم افزاری را فراهم نمی‌کند بلکه امکان ارتباط با صنایع و توسعه دهنده‌های مختلف را هم فراهم می‌کند.

در همان اوایل تاسیس هایپرلجر، این پروژه باید تصمیم مهمی را می‌گرفت. «برایان بیهلندرف» مدیر اجرایی پروژه در پاسخ به سوالی در مورد ایجاد ارز دیجیتال هایپرلجر، گفت که آن‌ها هرگز قصد ندارند تا ارز دیجیتال خودشان را درست کنند. او می‌افزاید: شما هرگز سکه هایپرلجر را نخواهید دید. با نرفتن سراغ ارز دیجیتال، تلاش داریم تا از چالش‌های سیاسی مرتبط با یک ارز جهانی دور بمانیم.

این تصمیم، هدف استراتژیک این پروژه را برای ساخت اپلیکیشن‌های صنعتی بلاک چین شکل داد و آن‌ها را از پروژه‌هایی که فقط می‌خواستند از طریق ارزهای دیجیتال به پول برسند، جدا می‌کند. شاید این اقدامی هیجان‌انگیز نباشد اما مسیر مستقیمی را به سمت هدف ترسیم می‌کند.
آن‌ها در یک بیانیه رسمی اهداف پروژه را مشخص کرده‌اند. هدف این بستر خلق ساختار منبع باز دفاتر کل توزیع شده در سطح سازمان‌های بزرگ و ارتقا و پشتیبانی از ساختارهای منبع باز است. البته این بیانیه کمی مبهم است. چرا که به یک برنامه اشاره می‌کند اما به سوالات مهم‌تر پاسخی نمی‌دهد از قبیل این که شرکت‌های بزرگ در این پروژه چه کار می‌کنند؟ چه پروژه‌هایی را انجام می‌دهند و چه کسی در آن مشارکت دارد؟

پروژه‌ها
استراتژی بزرگ هایپرلجر حمایت از فناوری‌های کسب و کار بلاک چین، ساختارها، کتابخانه‌ کدها، رابط کاربری و اپلیکیشن‌ها است. در حال حاضر هایپرلجر میزبان برخی از این پروژه‌ها است:
Hyperledger Sawtooth: مجموعه‌ای مدولار از بلاک چین است که توسط Intel توسعه داده شده است و برای یک الگوریتم جدید اثبات به نام «اثبات زمان سپری شده» (PoeT) استفاده می‌شود.
Hyperledger Iroha: این پروژه چند شرکت ژاپنی است تا ساختارهای لازم برای بلاک چین را راحت‌تر ایجاد کنند.
Hyperledger Fabric: این پروژه توسط IBM رهبری می‌شود. یک نوع پیاده سازی (Plug and play) فناوری بلاک چین است که به عنوان پایه‌ای برای توسعه اپلیکیشن‌های بلاک چین با مقیاس بالا و انعطاف‌پذیری زیاد از لحاظ سطح دسترسی، ایجاد شده است.
Hyperledger Burrow: این پروژه در حال توسعه، یک ماشین قرارداد هوشمند است که با استفاده از خصوصیات اتریوم کار می‌کند.

جدای از این پروژه‌های ساختاری، هایپرلجر در حال توسعه چندین ابزار دیگر هم هست تا به کمک آن‌ها توسعه بلاک چین آسان‌تر و موثرتر شود. Cello یک پروژه «بلاک چین برخط» برای پیاده‌سازی و ساخت مدل‌ها، ابزاری برای ساخت شبکه‌های کسب و کار بلاک چین و یک مرورگر برای مشاهده و اجرای تراکنش‌ها است. Indy یک مجموعه ابزارها، کتابخانه‌ی کدها و سایر اجزا سازنده هویت دیجیتال براساس بلاک چین است.

مشخص است که هایپرلجر در پروژه‌های مختلف غیر انتفاعی بلاکچین مشارکت دارد و می‌تواند تحولات عظیمی در صنایع و کسب و کارهای مختلف ایجاد کند.