ورود ایران به اینترنت اشیاء با طرح سپاس

[mesterweb]

هم‌زمان با تلاش و کوشش کشورهای مختلف برای سیاست‌گذاری و تدوین استانداردهایی در جهت بهره‌گیری از اینترنت اشیا، مسئولان کشورمان نیز با طرح‌هایی نظیر سپاس آمادگی خود را برای فعالیت در این حوزه اعلام کردند.

دنیای امروز متشکل از مجموعه‌هایی از اشیای فیزیکی شامل ماشین‌آلات، کالاها، زیرساخت‌ها و دستگاه‌هایی است که با شبکه‌هایی از حسگرها و عامل‌های هوشمند تجهیز شده‌اند و این امر آن‌ها را به فعالیت‌هایی نظیر نظارت بر محیط، گزارش وضعیت، دریافت دستورالعمل‌ها و حتی نشان دادن عکس‌العمل بر اساس اطلاعات جمع‌آوری‌شده قادر می‌سازد.این مفهومی است که امروزه با عنوان اینترنت اشیاء از آن یاد می‌شود.

مطابق تعریف اتحادیه بین‌المللی مخابرات IoT زیرساختی برای راه‌اندازی یک شبکه جهانی پویا باقابلیت خود پیکربندی و مبتنی بر پروتکل‌های ارتباطی استاندارد و سازگار با سایر قسمت‌های شبکه است. در این زیرساخت اشیای فیزیکی و مجازی دارای هویت، ویژگی‌های فیزیکی و شخصیت مجازی هستند و با استفاده از واسط‌های هوشمند با شبکه اطلاعاتی مجتمع شده‌اند.

بسیاری از شرکت‌های بزرگ تجاری و نهادهای دولتی در کشورهای مختلف در حال سیاست‌گذاری و تدوین استانداردهایی برای بهره‌گیری از اینترنت اشیا هستند و در این راستا مسئولان جمهوری اسلامی ایران نیز برنامه‌ریزی‌هایی برای ورود به این عرصه جدید انجام داده‌اند.
ازجمله پروژه‌های مطرح در حوزه اینترنت اشیا در ایران، سامانه اطلاعات سلامت و سامانه پرونده الکترونیک سلامت (سپاس) است.
اینترنت اشیا در حوزه‌های مختلفی ازجمله سلامت و بهداشت، انرژی، کارخانه‌ها، ساختمان‌ها و حمل‌ونقل کاربرد اساسی دارد به‌گونه‌ای که در آینده‌ای نزدیک به افزایش کیفیت مراقبت، بالا رفتن سطح سلامت و کاهش قابل‌توجه هزینه‌ها در سراسر جهان می‌انجامد.
همچنین اینترنت اشیاء قادر است جهت‌گیری مراقبت‌های بهداشتی را از درمان به سمت پیشگیری تغییر دهد و به افراد جامعه درباره وضعیت سلامت‌شان دید بهتری ارائه دهد که نکته‌ای قابل‌تأمل است.

استفاده از IOT برای بسیاری از نهادهای دولتی به‌طور گسترده موجب می‌شود تا در شهرها و کشورها، نهادهای دولتی در سطح بین‌المللی، میلیاردها دستگاه متصل به شبکه جهانی داشته باشند که این امر در کنار نگرانی‌های به وجود آمده در زمینه مسائلی نظیر امنیت اطلاعات، منجر به فراهم آوردن فرصت‌هایی برای مداخله طراحان، قانون‌گذاران و سیاست‌گذاران می‌شود.
کاربرد اینترنت اشیا سبب افزایش اثربخشی نیروی کار، افزایش درآمدها و ایجاد رضایت شهروندی می‌شود که تمامی این موارد سبب می‌گردد تا در رهبران دولت برای به‌کارگیری IoT انگیزش ایجاد شود.
این محرک‌ها نشان می‌دهند چگونه IoT می‌تواند بر هر جنبه‌ای از فرآیندهای بخش دولتی شامل کاهش هزینه و فعالیت‌های لازم برای بالا بردن درآمد اثرگذار باشد.
بنابراین تعجبی ندارد که در حال حاضر اینترنت اشیا موردتوجه بسیاری از سیاست‌گذاران در کشورهای مختلف قرارگرفته و غالباً درصدد وضع قوانین و مقرراتی همگام با این نوآوری هستند.
اینترنت اشیا امکان تولید خلاقانه‌تر محصولات، ارائه خدمات به‌صورت مؤثرتر و استفاده بهینه از منابع کمیاب را فراهم می‌آورد و لازم است سیاست‌گذاران، آرمان‌ها و چشم‌اندازهای روشنی را برای توسعه IoT و بهره‌گیری از خدمات آن تصویر کنند.
برای پیشگیری از پیامدهای احتمالی کاربرد اینترنت اشیا مانند هر فناوری نوین دیگر ابتدا باید برای آموزش و فرهنگ‌سازی در نحوه استفاده صحیح از آن‌ها اقدامات مناسبی انجام گیرد.

بهره‌گیری از اینترنت اشیا در هر جامعه باید با پیوست‌های فرهنگی، امنیتی و ملاحظات فنی و زیرساختی همراه باشد تا مردم دچار مشکلی نشوند چراکه به تجربه ثابت‌شده ورود و رواج استفاده از برخی فناوری‌های نوین در امر ارتباطات مثل تلفن‌های هوشمند، ماهواره‌ها و اینترنت بدون برنامه‌ریزی‌های قبلی و در نظر گرفتن فرهنگ و تمدن بومی جوامع موجب نابودی برخی هنجارها و ارزش‌های اجتماعی جامعه شده و با خود تبعات جبران‌ناپذیری را به همراه داشته است.
درنتیجه بهره‌گیری از فناوری پیشرفته‌ای همچون اینترنت اشیا نیز نیازمند پیوست‌های فرهنگی و امنیتی است تا به‌واسطه این پیوست‌ها رواج فناوری‌های نوظهور کاربران را با مشکل مواجه ننماید.

برای مثال طبق نظر کارشناسان این حوزه، در ایران این فناوری پیشرفته باید در بستر شبکه ملی اطلاعات ارائه شود تا ضمن حفظ امنیت، مردم با آرامش خاطر بتوانند از آن بهره‌های لازم را ببرند.

نکته حائز اهمیت در مورد اینترنت اشیا این است که قوانین باید به‌گونه‌ای وضع شوند که از به‌کارگیری و توسعه IoT ممانعت نکند و باهدف به حداقل رساندن آسیب‌ها و تهدیدات، منجر به ارائه خدمات عمومی و خصوصی کارآتر در حوزه‌هایی نظیر بهداشت و سلامت، انرژی و حمل‌ونقل شوند.