محدود کردن لینک دانلود مستقیم فایل ها با PHP و htaccess

[saberi]

همان طور که می دانیم، لینک دانلود یک فایل در وب به طور کلی به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شود، منظور از لینک های مستقیم مواردی هستند که عموما به فرمت فایل مورد نظر (به فرض zip.) ختم شده و با کلیک بر روی آنها یا وارد کردن آدرس در مرورگر، بلافاصله برای دانلود ارائه می شوند، قاعدتا تعریف و استفاده از این نوع لینک ها خیلی سخت و پیچیده نیست، اما مشکل اکثر مدیران سایت های مختلف که عمدتا نیاز به محدود کردن دانلود فایل ها یا دانلود با پرداخت هزینه و... دارند، ایجاد و مدیریت نوع دوم از لینک ها یعنی لینک های دانلود غیر مستقیم است، در این حالت کاربر با وارد کردن آدرس لینک در مرورگر (در پس زمینه و در سرور) به صفحه دیگری ارجاع داده شده و به طور مثال ابتدا وضعیت عضویت یا پرداخت هزینه دانلود لینک بررسی و سپس مجوز دسترسی (یا عدم دسترسی) به او داده می شود، از این رو در این مطلب قصد داریم نحوه انجام این کار را با استفاده از PHP و htaccess آموزش دهیم، به این امید که مفید واقع شود.

دستور htaccess برای جلوگیری از دانلود مستقیم
اگر با فایل htaccess. آشنا باشید، می دانید که با استفاده از آن می توان تنظیمات متفاوتی در سرورهای لینوکس و ویندوز (در صورت پیکره بندی مناسب) اعمال کرد که یکی از این تنظیمات، بررسی لینک درخواستی و محدود کردن حالت دانلود مستقیم آن است، در این شیوه در مرحله اول دستوری در htaccess، با استفاده از الگوی عبارات با قاعده فرمت فایل درخواستی را بررسی کرده، اگر فرمت مورد نظر جزء مواردی باشد که نمی خواهیم به صورت مستقیم دریافت شوند، آن را به صورت پارامتر به یک فایل PHP ارسال می کنیم (این کار در سرور و بدون اطلاع کاربر انجام می شود)، به نمونه زیر توجه کنید.

http://localhost/limit-direct-access/file/test.zip

در این مثال ساده، در ریشه یا همان root سایت دایرکتوری با نام فرضی limit-direct-access ساخته ایم که درون آن یک فایل htaccess. با دستورات بالا قرار دارد، همچنین یک فولدر با نام file که درون آن فایل download.php به همراه سایر فایل های آماده برای دانلود جای گرفته اند (با دقت به قسمت دوم دستور RewriteRule، درک ترتیب قرار گرفتن فولدرها ساده می شود)، لذا در حالت عادی کاربر برای دانلود فایل فرضی test.zip از دایرکتوری file باید نمونه لینک زیر را از سرور درخواست کند:

http://localhost/limit-direct-access/file/test.zip

اما با توجه به دستور RewriteRule نوشته شده، کاربر بدون اینکه متوجه شود، لینک زیر را از سرور درخواست خواهد کرد:

http://localhost/limit-direct-access/file/download.php?file=test.zip

در واقع لینک اصلی برای سرور مفهوم لینک Rewrite شده را دارد.

بررسی مجوزها و ارسال فایل برای دانلود با PHP
قسمت اول کار که تغییر مسیر لینک کاربر از حالت مستقیم به غیر مستقیم بود به درستی انجام شد! حال نوبت PHP است که کار بررسی مجوزهای ورود، پرداخت و... را انجام دهد و در صورتی که شرایط باب طبع ما باشد، فایل را به مرورگر جهت دانلود ارسال کند، به نمونه زیر توجه کنید.

*محتوای این قسمت تنها برای اعضای انجمن قابل مشاهده می باشد. *

توضیح:
- همان طور که گفتیم نام فایل به صورت یک پارامتر و از طریق متد GET به فایل PHP ارسال می شود، بنابراین در خط اول متغیر file_name را با این روش مقداردهی می کنیم (که برابر با مقادیر دریافتی از پارامتر file است).
- در گام بعدی نیاز به بررسی مجوز دانلود کاربر است، نحوه انجام این مرحله کاملا دلخواه بوده و بستگی به هدف شما دارد، آنچه برای ما اهمیت دارد، مقداردهی متغیر user_access به صورت TRUE یا FALSE است، به طور مثال می توانید برای کاربرانی که تراکنش آنها موفقیت آمیز باشد، یک سشن آی دی تنظیم کنید یا فیلدی را در دیتابیس به صورت حالت پرداخت تعریف کرده و با تطبیق اطلاعات (نام کاربری و کلمه عبور)، وضعیت مجوز دانلود کاربر را بررسی کنید، در هر صورت از هر روشی که استفاده کنید نهایتا باید به نتیجه TRUE یا FALSE ختم شود، لطفا به جهت مفصل بودن این مبحث، در این رابطه به آموزش های سشن و نحوه ایجاد سیستم ورود و خروج سایت مراجعه کنید.
- پس از تعیین حالت TRUE یا FALSE برای متغیر user_access، در صورتی که مقدار TRUE باشد، یعنی کاربر مجاز به دانلود بوده و لذا باید فایل را به مرورگر ارسال کنیم، بدین منظور هم می توانید از دستور زیر برای تعیین نوع MIME فایل استفاده کنید.

*محتوای این قسمت تنها برای اعضای انجمن قابل مشاهده می باشد. *

این دستور به صورت کلی است و برای اکثر فایل ها کاربرد دارد، هم می توانید به صورت اختصاصی نوع MIME فایل ها را با تابع getExtension و دستور switch مشخص کنید (این کار در نمونه کد آموزش حاضر انجام شده است).

نکته: MIME یک استاندارد تعریف شده در وب برای تعیین فایل های مختلف از نظر نوع است که می توانید لیستی از آنها را در انتهای مقاله مشاهده کنید.

- دستورات header که در ادامه تنظیم شده اند برای ارسال صحیح فایل به مرورگر و رعایت استانداردهای HTTP لازم هستند.
- تابع ob_clean و flush برای مدیریت بهتر نقل و انتقال اطلاعات و پاک کردن موارد اضافی از سرور است (ضروری نیست).
- در نهایت نیز تابع readfile فایل مورد نظر را به مرورگر ارسال کرده و دستور exit باعث پایان اجرای کدها می شود.

نکته 1: در صورتی که مقدار متغیر user_access برابر FALSE باشد، بخش دوم دستورات اجرا شده و پیغام Error نمایش داده می شود.
نکته 2: دقت کنید که به دلیل استفاده شدن از توابع header در کد، نباید قبل از اجرای این توابع هیچ نوع خروجی به مرورگر ارسال شود، این خروجی می تواند شامل BOM یا Byte Order Mark نیز شود، لذا باید مطمئن شوید که فایل PHP شما بدون BOM است که بدین منظور می توانید از برنامه Adobe Dreamweaver یا ++Notepad استفاده کرده و BOM را با ذخیره مجدد فایل حذف کنید (در نرم افزار ++Notepad باید از منوی Encoding و امکان Convert to UTF-8 without BOM استفاده کنید).

نمونه فایل های آموزش را از پیوست دانلود کنید.