اینترنت ، اینترانت و اکسترانت

[arenanoc]

دراین مقاله شما را با سه مفهوم اینترنت. اینترانت واکسترانت آشنا میکنیم.

هر کدام از اين اصطلاحات را بارها و بارها يا خودتان به کار برده ايد يا جايي خوانده ايد يا از دهان کسي شنيده ايد . آيا تا به حال به اين فکر کرده ايد که معني و مفهوم آنها چيست ؟

چگونه این سه شبکه به وجود آمده اند يا براي راه اندازي يک اينترانت يا اکسترانت چه کار بايد کرد و به چه ابزارهاي شبکه نيازمنديم؟ در اين مقاله سعي داريم به بررسي اين موضوع بپردازيم . 

اينترنت ( Internet ): يک شبکه ي جهاني Global Computer Network است که از اتصال کامپيوترهاي مختلف در سراسر جهان به يکديگر به وجود آمده است و هر کدام از آنها با ارائه خدمات ، 

به کاربران اين امکان را مي دهند که اطلاعات را به روش هاي مختلف ، در اختيار افراد ديگر در سراسر جهان قرار دهند يا با يکديگر ارتباط برقرار کنند . شما به عنوان يک کاربر با در اختيار داشتن يک خط اينترنت مي توانيد به راحتي به اين شبکه جهاني متصل شويد .

اينترانت ( Intranet ): همان طور که از نام آن مشخص است ، اينترانت نيز مانند اينترنت يک شبکه است ، اما اين بار به صورت خصوصي يا داخل سازماني که فقط کاربران داخلي اجازه استفاده از خدمات مختلف آن را دارند . 

اکسترانت ( Extranet ): يک اينترانت است که به کاربران خود مجوز دسترسي از خارج سازمان براي استفاده از خدماتي را در داخل سازمان ايجاد مي کند .

خدمات و سرويس هاي ارائه شده در اين شبکه ها بي شمار است ، متداول ترين آنها را مي توان به صورت زير دسته بندي کرد : 

1 ـ نمايش، به اشتراک گذاري و دريافت مدارک، منابع، فايل ها، عکس ها و ... متصل به هم از طريق يک آدرس وب ( Web Address ) با استفاده از مرورگرهاي وب Web Browser ( firefox,IE,... ) 

2 ـ گفت وگو ( Chat and Teleconference ) بين کاربران از طريق انواع Massenger ها مانند Skype,Yahoo.MSN,Aol 

3 ـ به اشتراک گذاري فايل ها ، مدارک و منابع مختلف بين کاربران عادي و خانگي ، توسط برنامه هاي P2P مانند Bit Torrent,eMule و ... 

4 ـ دريافت و ارسال نامه و پيام هاي الکترونيکي ( Email ) به صورت Offline و متمرکز روي کامپيوترهاي شبکه کاربران مانند استفاده از microsoft outlook , outlook express , Thunderbird و ... 

5 ـ دريافت و ارسال نامه و پيام هاي الکترونيکي به صورت online و متمرکز در فضاي مختص هر کاربر در شبکه به وسيله ي يک آدرس وب . مانند سرويس هاي پست الکترونيکي Yahoo webmail , Hotmail , Gmail و ...

6 ـ دريافت ،ارسال و ذخيره سازي فايل ها در يک سرويس دهنده مرکزي Central Server از طريق برنامه هايي مانند CuteFTP,FlashFXP,FTP و ... 

7 ـ برنامه هاي کاربردي ديگر که به صورت برنامه هاي تحت وب در اختيار کاربران قرار مي گيرد و شما به عنوان يک کاربر حرفه اي مي توانيد خدمات جديدي را توليد کرده و در اختيار کاربران خود قرار دهيد . اين کاري است که برنامه نويسان برنامه هاي اينترنتي انجام مي دهند . 

ارتباطات :

براي استفاده از هر يک از خدمات گفته شده در شبکه ، نياز به برنامه ها و ابزارهاي خاص آن کار است ، اما اين برنامه ها و ابزارها به تنهايي و بدون اتصال به شبکه ، کارايي چنداني نخواهند داشت . 

احتمالاً اين سوال به وجود مي آيد که دليل آنکه اين نرم افزارها کارايي چنداني بدون اتصال به شبکه ندارند ، چيست ؟ 

جواب اين سوال بسيار ساده است . آيا شما مي توانيد با ديوار صحبت کرده و جوابي از آن دريافت کنيد ؟ مطمئناً جواب شما به اين سوال خير است . اين برنامه ها و ابزارهای شبکه هم نياز دارند با کسي صحبت کنند که توانايي پاسخگويي آنها را داشته باشد که در علم مهندسي کامپيوتر به اين پاسخ دهنده ( سرويس دهنده ) Server گفته مي شود . 

بنابراين ابزار شما براي انجام کارهاي محوله ، نيازمند صحبت با سريوس دهنده است ! بله درست خوانديد ، منظور من دقيقاً صحبت کردن است . اين صحبت کردن ، رد و بدل داده اي بين برنامه ها مانند ما انسان ها هر کدام به زبان استاندارد و خاص خود با سرويس دهنده خود صحبت مي کنند که به اين زبان و استاندارد نيز پروتکل گفته مي شود . خلاصه اينکه ، اين برنامه ها با يک پروتکل استاندارد با سرويس دهنده ي خود به تبادل داده مي پردازند . 

به هر منبعي در شبکه که بخواهيد دسترسي پيدا کنيد، يک آدرس Url ) Uniform Resource Locator ) دارد که از يک پروتکل و نام منبع تشکيل شده است . پروتکل مشخص کننده روش انتقال داده بين کاربر و سرويس دهنده بوده و نام منبع مسير مربوط به آن منبع را مشخص مي کند که مي تواند شامل نام يک دامنه يا IP باشد . 

يک Url به صورت protocol://resource Name نمايش داده شده که پروتکل و نام منبع به وسيله ي //: از هم جدا مي شوند . 

به عنوان مثال : 

دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

در مثال اول پروتکل از نوع http و مسير منبع مورد نظر دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
است که مشخص کننده ي مسير يک فايل zip در دامنه ي flexrule.com است . هر پروتکل مي تواند به وسيله ي يک يا چند نرم افزار ، سخت افزار يا ترکيبي از آنها پياده سازي شده باشد . به عنوان مثال ، به جدول يک که مربوط به پروتکل هاي متداول است ، دقت کنيد . 

راه اندازي يک اينترانت يا اکسترانت :

منظور از راه اندازي يک اينترانت ، ايجاد سرويس هاي مشابه اينترنت براي کاربران داخل سازمان است که وسيله ي يک Url دراختيار کاربران خود قرار مي گيرند ( در صورتي که بعضي از اين خدمات از خارج از سازمان شما نيز قابل دسترسي باشد ، به شبکه شما اکسترانت نيز گفته مي شود ) . انواع اين سرويس ها و خدمات شبکه  مي توانند با توجه به نيازهاي افراد متخلف درسازمان متفاوت باشند و اين نکته نيز حائز اهميت است که با توجه به نوع نيازمندي هاي آنها ، نياز به نصب و راه اندازي سرورهاي مختلف خواهيد داشت . 

به عنوان مثال ، سازمان شما مي خواهد يک سايت مرکزي داشته باشد که از آن به عنوان يک درگاه اطلاع رساني کارکنان استفاده کند و مدير شما مي خواهد توانايي به اشتراک گذاري فايل هاي مختلف را براي افراد مورد نظرش داشته باشد و شرکت انتظار دارد که بتواند پست الکترونيکي داخلي داشته باشد تا کارکنان بتوانند با هم مکاتبه کنند و بعضي از افراد نيز اين انتظار را دارند که بتوانند پست الکترونيکي خود را از منزل نيز کنترل کنند . 

از طرف ديگر براي جلوگيري از همهمه در بخش ، از شما خواسته شده است که يک سرويس گپ فراهم کنيد تا افراد بتوانند تا حد امکان بدون سر و صدا به گفت وگو بپردازند . 

براي برآورده کردن اين نيازها چه کاري انجام دهيد ؟ براي هر مورد خاص بايد نرم افزاري جداگانه نصب کنيد و تنظيمات مربوط به آن را انجام داده تا بتوانيد آن خدمات را به کاربران ارائه دهيد . 

بنابراين شما نياز به راه اندازي سرويس هاي زير داريد : 

1 ـ IIS يا Internet Information Service براي درگاه اطلاع رساني شرکت و به اشتراک گذاري فايل ها از طريق FTP 

2 ـ يک Mail Server که مي تواند Microsoft Exchange Server يا Mdaemon Email Server باشد . 

3 ـ يک سرويس دهنده ي گفتگو ( Chat Server ) 

درصورتي که به هر کدام از سرورها يک خط اينترنت پر سرعت با يک IP معتبر و ثابت اينترنتي Internet Valid and Static IP Address وصل کنيد و از سرويس دهنده آن سرويس بخواهيد که به آن IP هم سرويس دهد ، مي توانيد سرويس هاي شبکه خود را از خارج از سازمان در اختيار کاربران خود قرار دهيد . 

مشکل اين عمليات در آن است که هر يک از اين نرم افزارها براي نصب و بهره برداري نيازمند چندين روز کار و داشتن تجربه کافي در اين زمينه هستند . به عنوان مثال ، شايد نصب کردن IIS راحت باشد و شما با يادگيري طراحي صفحات وب HTML Page Design بتوانيد صفحات مختلفي براي قسمت هاي مختلف سازمان طراحي کنيد ، اما به محض راه اندازي شبکه آن به عنوان درگاه اطلاع رساني سازمان به اين نياز برخواهيد خورد که حال چگونه حقوق دسترسي افراد مختلف را به قسمت هاي گوناگون کنترل کنيد ؟! 

همين طور راه اندازي هر کدام از سرويس دهنده هاي پست الکترونيکي ياد شده نياز به داشتن تجربه ي علمي بالا دارد و به راحتي نمي توان آن را انجام داد يا حتي راه اندازي آنها براي بهره برداري بهتر نيازمند راه اندازي سرورهاي پايه اي ديگري مانند Active Directory خواهد بود . 

حال اين سوال به وجود مي آيد که چگونه مي توان کاري کرد که هر کاربر فقط داراي يک نام کاربري و کلمه عبور باشد و بتواند از تمام سرويس هاي شبکه استفاده کند ، چرا که اگر هر کاربر براي استفاده از هر سرويس نياز به يک نام کاربري جداگانه داشته باشد ، نگهداري و مديريت آنها ، هم براي کاربر و هم براي شما مشکل خواهد بود . حال در صورتي که شما به کاربرانتان در خارج سازمان نيز سرويس دهنده باشيد ( اکسترانت ) چگونه مي توانيد

 نوع و ميزان استفاده و دسترسي آنها ( از سرويس هاي ارائه شده از سمت شما ) در داخل و خارج از محيط کار را کنترل کنيد؟ 

اين مسائل بخشي از مشکلات و نگراني هايي است که بعد از راه اندازي و بهره برداري از شبکه وجود نخواهد داشت و اين مسئله باعث مي شود نصب ، راه اندازي ، نگهداري و پشتيباني از يک شبکه با چنين وسعت خدماتي ، نياز به نيروهاي حرفه اي و هزينه ي بالايي داشته باشد . 

حال راه حل براي شرکتي که بخواهد هزينه مالي و نيروي انساني کمتري مصرف کند، چيست؟ آيا نمي توان از اين نوع سرويس ها در يک شرکت کوچک استفاده کرد؟ خوشبختانه براي اين مشکل نرم افزار ساده و در عين حال کاربردي به نام webblaster وجود دارد که در ادامه به بررسي آن مي پردازيم . 

خدمات يکپارچه اينترانت و اکسترانت :

بهترين راه براي ارائه اين گونه خدمات و راه اندازي يک اينترانت يا اکسترانت، استفاده از نرم افزارهاي مخصوص اين کار است که علاوه بر سادگي ، کليه سرويس هاي مورد نظر را به صورت يکپارچه براي مديريت و استفاده کاربران داشته باشد . 

بسته نرم افزاري وب بلاستر webblaster.NET که داراي نسخه رايگان نيز است ، مي تواند شما را با يک نصب بسيار ساده صاحب اينترنتي پرقدرت کند . 

همچنين با استفاده از اين بسته نرم افزاري بيش از پنجاه نوع امکان کاربري در اختيار کاربران خود قرار مي دهيد که در کمتر نرم افزاري از اين دست مي توان آن را يافت . 

براي استفاده از اين نرم افزار نياز به يک سيستم عامل windows2000 يا نسخه هاي جديدتر آن داريد . نکته قابل توجه آن است که شما مي توانيد اين نرم افزار را به روي نگارش هاي خانگي ويندوز نيز نصب کنيد که اين موضوع باعث کاهش هزينه شما مي شود . ( البته اين مسئله در ايران چندان اهميتي ندارد ) . 

وب بلاستر نياز به هيچ يک از سرويس هاي شبکه اي پايه اي ويندوزها مانند IIS,DNS,DHCP و... ندارد و مي تواند به طور مستقل کليه ي سرويس هاي مربوط به يک اينترانت يا اکسترانت مدرن را در اختيار شما قرار دهد .

معرفي امکانات و مزايا :

يکي از ويژگي هاي برجسته webblaster اين است که مي توانيد روي يک کامپيوتر خدمت گزار ( Server ) چند دامنه را نصب و مديريت کرده و تمامي يا بخشي از سرويس هاي زير را روي دامنه هاي تحت مديريت آن نصب و راه اندازي کنيد . 

1.ـ مديريت کاربران و حقوق دسترسي آنها به سرويس ها و خدمات مختلف . 

2. ـ سرويس دهنده نام مستعار 

3. ـ سرويس دهنده وب 

4. ـ بيش از ده برنامه آماده استفاده در وب 

  a - ثبت کاربر جديد 

  b - مشاهده افراد در خط در اينترانت 

  c - برنامه مديريت صندوق پستي 

  d - مشخصات کاربران (Profile) 

  e - انجمن 

  f- مديريت اطلاعات شخصي کاربر 

  g- چت و تالارهاي گفت وگو 

5. ـ کنترل منابع به اشتراک گذاشته شده در وب 

6. ـ سرويس گزارش گيري از منابع استفاده شده در وب 

7.ـ سرويس دهنده پست الکتريکي و Anti Spam 

8.ـ سرويس دهنده انتقال فايل ( FTP) 

9.ـ سرويس کنترل فضاي اختصاصي کاربران ( Quota ) 

10.ـ سرويس دهنده ي گفت وگو 

11.ـ سرويس مديريت کاربران جديد 

12.ـ سرويس برنامه نويسي به زبان Script براي وب 

13.ـ سرويس اجراي برنامه هاي تحت فناوري ASP.NET 

14.ـ نمايش فعاليت هاي سيستم ( Audit Viewer) 

15.ـ مشاهده نمودار درگيري پردازشگر ( CPU Monitor) 

16.ـ مديريت تنظيمات پيشرفته 

17.ـ فهرست دسترسي ( Access List) در سه سطح مختلف 

مجموعه اين سرويس ها و پيش از صد امکان مديريتي و کاربري ديگر ، اين قدرت را به شما مي دهد که بتوانيد تنها با نصب يک بسته نرم افزاري ، يک اينترانت يا اکسترانت به صورت کاملاً پويا و متمرکز راه اندازي کرده و مديريت آن را بدون نگراني به دست گيريد . 

نصب و راه اندازي

بعد از دريافت بسته وب بلاستر از سايت گفته شده ، فايل wb-beta2-1.0. 5msi آن را اجرا کرده تا صفحه شروع نصب برنامه نمايان شود دکمه Next را فشار دهيد تا به مرحله ي تاييد حقوق استفاده از نرم افزار برسيد .  

گزينه ي «I accept the license agreement» را انتخاب کرده و دکمه ي Next را فشار دهيد . در صفحه ي بعدي اطلاعاتي در مورد نرم افزارها پيش نياز به شما داده مي شود . 

اشاره به اين نکته حائز اهميت است که به دليل اينکه اين نرم افزار با استفاده از فناوري Net 2.0 نوشته شده ، شما نيازمند نصب Net Framework 2.0 روي ويندوز خود هستيد . 

در غير اين صورت مي توانيد اين پيش نياز را از آدرس زیر دريافت کنيد:

http"//www.microsoft/.com/downloads/de-tails.aspx?FamilyID=0856EACB-4362-4B0D-8EDD-AAB15C5E04F5&displaylang=en 

پس از اتمام نصب آن گزينه ي Next را فشار دهيد تا به صفحه ي بعدي وارد شويد . 

اطلاعات درخواستي را تکميل و دکمه ي Next را فشار دهيد. 

در صفحه ي بعد مسير نصب نرم افزار پرسيده خواهد شد . 

مسير مورد نظر را انتخاب کرده و دکمه ي Next را فشار دهيد . در اين مرحله تاييد نصب از شما گرفته مي شود . در صورتي که آماده هستيد ، دکمه ي Next را دوباره و براي آخرين بار فشار دهيد تا عمليات نصب بسته نرم افزاري انجام شود . 

در صورتي که عمليات نصب موفقيت آميز باشد ، پيغام نصب موفقيت آميز برنامه را خواهيد ديد . 

دکمه Finish را فشار داده و به نصب خاتمه دهيد . اگر با قسمت مديريت سرويس هاي ويندوز آشنايي داريد ، مي توانيد با استارت ( Start) سرويس Webblaster .NET Data Communication Server مراحل بعدي را ادامه دهيد . 

در غير اين صورت با Restart کردن ويندوز ، اين عمليات به صورت خودکار انجام خواهد شد.