اهمیت لحن صدا در سخنرانی

[نگار]

برای سخنرانی مناسب فقط استفاده از کلمات زیبا و صدای رسا کافی نیست. نحوه‌ی صرف افعال در پایان جملات نیز تاثیر زیادی در اعتبار آن دارد.

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های سخنرانی نحوه‌ی ادای کلمات است. متاسفانه در این هیاهوی رسانه‌های آموزش سخنرانی کم‌تر به این موضوع پرداخته شده است. یکی از نکات مهم سخنرانی این است که بیان جملات خبری به صورت سوالی به دلیل استرس یا بی‌توجهی، اثرات منفی قابل توجهی بر اعتبار سخنران خواهد داشت. در ادامه نظر جان بیتس کارآفرین و مجری موفق را می‌خوانیم.

لحن مردد در برابر دستوری
این مورد یکی از شایع‌ترین اشتباهات است. آن را لحن مردد در برابر  لحن دستوری می‌نامم. مشکل، بالابردن صدا در پایان جملات غیر سوالی این است که باعث می‌شود آن جمله سوالی تصور شود. این تصور نادرست باعث می‌شود که مخاطبان به اطمینان شما از صحت جملاتی که بیان می‌کنید شک کنند و به طرز چشم‌گیری به اعتبار و تصور ذهنی که از شما دارند لطمه وارد شود.  
بیان سوالی جملات خبری مفهوم کاملی را منتقل نمی‌کند. در پایان جملاتی مانند «موافق هستید، می‌توانم منظورم را برسانم، مشکلی ندارید که» و سایر جملاتی با مضمون ارتباط و تایید، بالا بردن ناخودآگاه صدا، مفهوم سوال را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند. در بهترین حالت این اشتباه به حساب استرس شما گذاشته خواهد شد. صرف‌نظر از بار علمی محتوای سخنرانی این ذهنیت مخاطبان، ناخودآگاه باعث قضاوت منفی درباره‌ی اعتبار سخنران خواهد شد. به این معنی که برای سخنرانی آماده نبوده‌ و بی‌تجربه هستید. 

وقتی برای عده‌ای سخنرانی‌ می‌کنید، چه میزبان جلسه‌ای کاری بوده یا مدیر تور گردشی، شنوندگان باید مطمئن باشند که شما به گفته‌های خودتان کاملا آگاه هستید. آن‌ها می‌خواهند مطمئن شوند که شما به مسئولیت خود آگاه بوده و همه چیز را تحت کنترل دارید. اما بالا پایین کردن نابه‌جای تن صدا این احساس آن‌ها را از بین می‌برد.

صدای آهسته یا بلند
این اصل برنامه‌ی زبان‌شناسی عصبی (NLP) نامیده می‌شود. درباره‌ی صحت آن مطمئن نیستم ولی از فواید آن استفاده‌های زیادی برده‌ام. یکی از بهترین روش‌‌ها برای جذابیت و متقاعد‌سازی بیش‌تر در سخنرانی، این است که آگاهانه از لحن‌ دستوری در بین کلمات استفاده کنید. لحن دستوری باعث نفوذ و گیرایی بیش‌تر جملات می‌شود. برای این‌کار به صورت آهسته سخنرانی را شروع کنید و در جای مناسب تن صدا را بالا ببرید. در ان‌ال‌پی این تکنیک را نشانه‌گذاری آنالوگ می‌نامند. ارتباط آنالوگ به ارتباط غیرکلامی‌ گفته می‌شود. وقتی کلمات را به عنوان ارتباط دیجیتال در نظر بگیریم، زبان بدن و حرکت‌های دست ارتباط آنالوگ یا پیش‌زبانی نامیده می‌شوند.
وقتی در حین مکالمه از نشانه‌گذاری آنالوگ برای اشاره‌ به بخش‌هایی از سخنرانی استفاده می‌کنید، ذهن‌های هوشیار و غیرهوشیار برداشت متفاوتی از سخنرانی شما خواهند داشت. زبان بدن، بلندی صدا، سرعت تلفظ، تغییر تن صدا و استفاده از حرکات اشاره باعث جلب توجه بیش‌تر افراد خواهد شد. اما آیا چنین حرکت‌هایی می‌توانند مفهوم مطلب را برسانند؟

لحن دستوری در برابر سوالی
تفاوت منظور لحن‌های سوالی و خبری در جمله‌ای مانند آیا اکنون بیرون می‌روید، کاملا مشخص است. همان‌طور که قبلا اشاره شد اگر برای درگیر کردن ذهن افراد بی‌توجه، در پایان جمله تن صدا را بالا ببرید اعتبار شما لطمه خواهد خورد. بهتر است در بعضی کلمات مهم و کلیدی صدا را به صورت دستوری بالا ببرید.

چند مثال‌ از لحن دستوری

• من اینجا هستم که با شما صحبت کنم و می‌خواهم که احساس خوبی درباره‌ی خودتان داشته باشید. تاکید به احساس خوب با اندکی تلفظ بلندتر و رو به پایین آن
  
• اگر تمایلی ندارید، مجبور نیستید هر آن‌چه را که می‌گویم بپذیرید. تاکید به هر‌ آن چه می‌گویم با حرکات دست
  
• آیا تمایل دارید گاهی داستان زندگیتان را به من بگویید. اشاره به داستان زندگی با اندکی حرکت بدن به سمت مخاطب
  

برای تاثیرگذاری بیش‌تر جملات خبری، باید تلفظ آن‌‌ها به صورت خبری، و نه سوالی باشد. شنوندگان بالا بردن صدا در پایان جملات را به حساب سوالی بودن آن می‌گذارند. این کار در جملات غیر سوالی تصور سوال پرسیدن را به وجود می‌آورد و اگر جمله ساختار سوالی نداشته باشد، اما پیغام غیر‌کلامی به سوالی بودن آن تاکید کند اعتبار و سایر جنبه‌هایی که تمایل ندارید، زیر سوال خواهد رفت.

نتیجه گیزی
در جملات سوالی عکس جملات خبری تن صدا در پایان جمله افزایش می‌یابد. جملات دستوری با تن صدای روبه پایین بلندی، تلفظ می‌شوند. تلفظ تاکیدی گیرایی بیش‌تری دارد، اما همیشه قابل استفاده نیست ولی اگر در جای مناسبی استفاده شود، اعتبار شما بیش‌تر شده و تاثیر آن را در سایر جنبه‌های زندگی خواهید دید.