انتخاب رئیس و نایب رئیس هیات مدیره شرکت سهامی

[sabtnik]

انتخاب رئیس و نایب رئیس هیات مدیره 

رکن اداره کننده و به عبارت دیگر قوه مجریه شرکت های سهامی اعضای هیات مدیره آن هستند. سهام داران با انتخاب اعضای هیات مدیره و اعتماد به حسن عملکرد و درایت آنان سرمایه های خود را به شرکت می سپارند و آنان نیز با بهره گیری از هوش و خلاقیت خود پس از انقضای سال مالی سود مناسبی عاید شرکت و سهام داران می کنند. 

طبق مفاد ماده 107 " لایحه " هیات مدیره شرکت های سهامی از میان صاحبان سهام انتخاب می شوند بنابراین در زمان برگزاری مجمع عمومی برای انتخاب مدیران، مدیر منتخب حداقل باید دارای یک سهم از سهام شرکت باشد و اگر طبق اساسنامه تعداد سهام وثیقه مدیران از یک سهم بیشتر باشد بر اساس ماده 115 " لایحه " از تاریخ انتخاب یک ماه فرصت دارد تا نسبت به تکمیل آن اقدام نماید. 

در مورد تعداد اعضای هیات مدیره در شرکت های سهامی خاص قانون ساکت است ولی در مورد شرکت های سهامی عام ماده 107 " لایحه " انتخاب حداقل پنج نفر را الزامی می داند. 

با توجه به ماده 119 و 124 " لایحه " و امکان جمع دو سمت هیات مدیره در یک نفر می توان نتیجه گرفت که حداقل مدیران در شرکت های سهامی خاص باید دو نفر باشد. 

مدیران در مجامع عمومی موسس، عادی سالیانه و عادی به طور فوق العاده انتخاب می شوند ولی نحوه رای گیری و انتخاب آنان در مجمع موسس و عادی تفاوت دارد. در مجمع عمومی عادی آرا در تعداد مدیرانی که باید انتخاب شوند ضرب می شود ولی در مجمع موسس چنین نیست. 

لازم به ذکر است، بر اساس ماده 110 " لایحه " ، اشخاص حقوقی می توانند به مدیریت شرکت انتخاب شوند. 

برای عضویت در هیات مدیره شرکت سهامی شخص باید اهلیت داشته باشد و سهامدار شرکت باشد ؛ علاوه بر این ، نباید مشمول بعضی محرومیت ها و ممنوعیت هایی که قانون مقرر کرده است باشد. 

الف ) اهلیت 

قانونگذار ما در لایحه 1347 برای احراز سمت مدیریت شرط سنی قائل نشده است ؛ بنابراین ، مدیر می تواند هر سنی داشته باشد، مشروط بر اینکه دارای اهلیت باشد. 

ب) سهامدار بودن 

مدیران شرکت باید سهامدار شرکت باشند و سهام آنان تابع رژیم حقوقی خاصی است. البته ، در مورد اشخاص حقوقی مدیر ، لازم نیست نماینده شان دارای سهم در شرکت باشد ، بلکه خود آنان باید واجد چنین شرطی باشند تا بتوانند در هیات مدیره عضویت پیدا کنند.

ماده 119 " لایحه " مشتمل بر مقررات آمره در انتخاب رئیس و نایب رئیس هیات مدیره است. بر این اساس در اولین جلسه هیات مدیره انتخاب رئیس و نایب رئیس از بین اعضا، شخص حقیقی بودن رئیس و نایب رئیس، هم زمانی دوره تصدی آنان با دوره تصدی عضویت هیات مدیره و امکان عزل هر یک بدون علت در هر زمان از سوی هیات مدیره الزامی است و هر نوع توافقی خلاف موارد فوق باطل و کان لم یکن خواهد بود. 

در تبصره یک این ماده تکلیف اشخاص حقیقی که به نمایندگی از شخص حقوقی عضو هیات مدیره معرفی شده اند و در تبصره دو آن هم وظایف نایب رئیس هیات مدیره مشخص شده است. 

در شرکت های سهامی سمت رئیس هیات مدیره معمولاَ سمتی تشریفاتی و شکلی است. وظیفه وی دعوت و اداره جلسات هیات مدیره، دعوت مجامع عمومی صاحبان سهام و تصدی گری ریاست مجامع عمومی صاحبان سهام است به این شرط که عزل و انتخاب مدیران در دستور جلسه مجمع عمومی نباشد. 

قانون گذار اختیار یا امتیاز دیگری برای رئیس هیات مدیره بیش از موارد فوق پیش بینی نکرده است. در نتیجه درج اقتدارات و آرای ویژه برای رئیس هیات مدیره مثلاَ دارا بودن رای قاطع در زمان تساوی آرا و یا اختلاف بین مدیران در زمان رای گیری مغایر با مصرحات لایحه اصلاحی قانون تجارت در مورد مسئولیت های مشترک و تضامنی مدیران است. به عبارت دیگر منطقی نیست یک نفر با داشتن رای قاطع در هیات مدیره تصمیم گیری های کلان انجام دهد و سایر اعضا با اجرای آن تصمیمات، مسئولیت های مالی و مدنی مشترک و تضامنی را در مقابل خسارات وارده به سهام داران یا اشخاص ثالث به دوش بکشند. 

قانون تجارت در مورد فرد یا زوج بودن تعداد اعضای هیات مدیره مسکوت است. ولی ماده 121 " لایحه " تلویحاَ فرد بودن اعضای هیات مدیره را القا می کند زیرا حصول اکثریت بیش از نصف اعضا، وقتی اعضای هیات مدیره دو نفر باشند، امکان پذیر نیسا. به هر حال مفاد این ماده آمره نیست و در اساسنامه شرکت اکثریت بیشتری را می توان مقرر کرد. مثلاَ حد نصاب حضور و اعتبار تصمیمات با حضور و رای موافق هر دو و یا هر سه عضو هیات مدیره تعیین شود.