کسب و کار اینترنتی به سبک سوئدی ها چه گونه است؟

[نسیم]

سوئد و سوئدی ها را ملتی صلح طلب، صنعتی و سخت کوش می دانیم که در آب و هوای سخت قطبی، روزگار می گذرانند و تولیدات و خدمات آن ها سراسر دنیا را تحت تاثیر قرار داده است. اکنون خیلی ها در عرصه مد و لباس و فناوری اطلاعات و ارتباطات و حتی ماشین آلات صنعتی، با برند های سوئدی آشنا هستند. مقاله ی امروز ما نگاهی دارد به کارآفرینی دیجیتالی سوئدی ها.

سوئد، سرزمین سرد شمال اروپا، یکی از پایتخت های مد و لباس اروپا و یکی از نقاط کارآفرین خیز این قاره به شمار می رود. کشوری با جمعیت ۹ میلیونی که یک دهم آن را مهاجران تشکیل می دهند و یک سوم ایران وسعت دارد، اما یکی از سخت کوش ترین و منظم ترین جوامع این قاره را به خود اختصاص داده اند.
 
سوئدی ها در چند قرن اخیر، رفتار صلح طلبانه و منش جنگ گریزی داشتند و به همین خاطر، در جنگ های جهانی اول و دوم، آسیبی متوجه آن ها نشد. از قرن نوزدهم به این سو، شاهد توسعه روابط ایران با سیستم پادشاهی سوئد بوده ایم که اوج آن را در قرن بیستم و از نیمه دوم آن مشاهده می کنیم.
تعاملات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و صنعتی میان ایران و سوئد همواره در بالا ترین سطح قرار داشته و شاید روابط سیاسی خوب با این کشور در یک سده اخیر به خصوص، سبب موفقیت های گسترده ای برای روابط در زمینه های غیر دیپلماتیک شده است.
 
سوئد، یکی از پاتوق های اصلی ایرانیان در ۴ دهه اخیر برای تحصیل در خارج از کشور به خصوص در قاره اروپا بوده است. اغراق نیست که بگوییم هزاران ایرانی ظرف این مدت از دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی سوئد دانش آموخته شده و بعضی هم اینک در بالا ترین سمت های تحقیقاتی و علمی این کشور مشغول به کار هستند. حتی هم اکنون یکی از اعضای دولت سوئد، پسر مهاجری از شهریار تهران است که وزارت امور مدنی دولت این کشور را بر عهده دارد و شماری از ایرانیان مقیم این کشور نیز، در انتخابات سال ۲۰۱۴ میلادی موفق به راهیابی به پارلمان این کشور سرد سیر شدند.
 

سایت BLOCKET.SE و TRADERA.SE به عنوان دو سایت فعال و پر بیننده درسوئد هستند

سوئد و سوئدی ها بیش از سایر ملت های اروپا، به کارآفرینی،خلاقیت و نوآوری توجه دارند و برای توسعه این فرهنگ در میان خود، از زمان مدرسه روی دانش آموزان و منابع انسانی خود کار می کنند. به همین خاطر است که در اسکاندیناوی که شاهد سه کشور سوئد، فنلاند و نروژ هستیم، سیستم آموزشی در سوئد یک سر و گردن از دو کشور همسایه شرقی و غربی این کشور قوی تر و موثر تر است.
 
برخی از دانشگاه های سوئد مانند اوپسالا، دانشگاه فنی سلطنتی استکهلم (KTH)  و دانشگاه چالمرش گوتنبرگ، در فهرست ۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا قرار دارند و سالانه هزاران نفر از آن ها دانش آموخته شده و بعضا در شرکت های معتبر بین المللی مشغول به فعالیت می شوند.
نگاه صنعتی محور دانشگاه های سوئد، به واسطه ساختار اقتصاد دانش بنیان (Knowledge Based economy) این کشور سبب شده تا صادرات در این کشور در اولویت اول باشد و اگر جمعیتی هم طراز آلمان (قطب اول اقتصاد اروپا) را داشت، شاید از این کشور در تولید و خدمات فنی و مهندسی پیشی می گرفت.
 
به هر حال،‌ فرهنگ و فضای دانش محور و صادراتی در این کشور به نسبت کوچک اروپا سبب شده تا نسل های امروز وایکینگ های چند قرن پیش، از سرزمین یخ و برف، کالا ها و خدماتی به دنیا عرضه کنند که کم نظیر و در برخی موارد بی نظیر  باشد. برخی یکی از دلایل موفقیت سوئد در فرهنگ برند سازی و ساختاری فرصت آفرین برای کارآفرینان و فعالان حوزه های کسب و کار را در عدم در اختیار داشتن منابع فسیلی مانند نروژ می دانند.
 

سایت HM.SE یکی از پر بیننده ترین پرتال های مد و لباس در این کشور است

 
نروژ، یکی از ثروتمند ترین کشور ها دنیا به شمار می رود و همسایه غربی سوئد است و مناطق شمالی آن، مملو از مناطق نفت خیز است. کسانی که به سوئد سفر کرده و سپس به نروژ رفته اند، علاوه بر تفاوت هایی که در سبک زندگی این دو ملت همسایه دیده می شود، به این موضوع هم پی خواهند برد که برند های نروژی بین المللی در زمینه های مختلف،  در مقابل برند های کالا و خدمات سوئدی، یک به ۱۰ هم نیست.
 
نظم و سیستم روانی که در سوئد حاکم است را در نروژ نمی توان دید و بسیاری از فرصت های در دسترس حوزه کسب و کار و فناوری که در سوئد است، در نروژ دیده نمی شود. ما از سوئد می توانیم ده ها برند نام ببریم، اما از نروژ جز STATOIL، برند خاص دیگری در ذهن ما جاری نمی شود! شاید همین مثال کافی باشد که اهمیت اقتصاد نفتی را با اقتصاد غیر نفتی درک کنیم.
بنابراین اگر می بینیم اکنون سوئد به عنوان یک کشور اسکاندیناوی ثروتمند با بالاترین سطح رفاه و بهداشت عمومی مواجه است و چنین ظرفیتی در نروژ به واسطه منابع نفتی ایجاد شده است نه برند سازی و کارآفرینی گسترده، به همین خاطر نگاه اقتصاد دانش بنیان است.
 
محققان سوئدی، نشریات سوئدی و مقالات محققان و دانشمندان این کشور همواره با استناد محققان در دیگر کشور های جهان مواجه می شود. مخصوصا نشریات مربوط به حوزه خلاقیت، مدیریت نوآوری و مقولات مدیریت خدمات و مهندسی، از جمله حوزه هایی است که سوئدی ها در یک قرن اخیر در آن زمینه ها به موفقیت های چشمگیری دست یافته اند.
شاید به همین خاطر باشد که اکنون مدیران برخی از موسسات عالی تحقیقاتی و راهبردی کشورهای دانش بنیانی مانند سنگاپور در جنوب شرق آسیا را سوئدی ها هدایت می کنند.
 
خیلی از ما از سوئد، کشور سرد سرزمین های شمالی، ملتی افسرده اما سخت کوش و زیبا چهره با پرچمی زرد رنگ و آبی به یاد داریم و البته نام هایی مانند زلاتان ابراهیموویچ، بازیکن معروف فوتبال سوئد و برخی از برند های  نام آشنای آن مانند: H&M-IKEA-VOLVO-SCANIA-SAAB-INTERSPORT-SKYPE-SPOTIFY و امثالهم را نیز در ذهن داریم.
 
هر یک از این هشت برندی که در بالا به آن اشاره شد، به میلیون ها نفر در سراسر دنیا خدمات ارائه می کند و صدها هزار نفر را به طور مستقیم و غیر مستقیم مشغول به کار کرده است. در صنعت لوازم خانگی، شرکت flat (مسطح) مدار IKEA که توسط اینگمار کمپارد سوئدی در چند دهه پیش راه اندازی شد، اکنون یکی از خوش نام ترین برند های دنیا به شمار می رود.
خلاقیت دیجیتالی این مجموعه و فرآیند های کسب و کار الکترونیکی ایکیا را می توانید در سایت IKEA.se مشاهده کنید که چه گونه با روش های ساده و خلاقانه، جالب ترین لوازم خانگی را برای قشرهای مختلف و سنین گوناگون طراحی و تولید می کند و از طریق پرتال خود به فروش می رساند.
 

 
قضیه برای H&M نیز صادق است. خیلی ها ، سوئد را با این برند می شناسند که یکی از خوش نام ترین برند های دنیای مد و لباس و صنعت فشن به شمار می رود. اچ اند ام سوئد که در دفتر مرکزی آن در استکهلم واقع شده است، دنیای مد سوئدی های مد باز را هدایت می کند و هر فصل، شاهد تغییر طرح ها و رنگ های این شرکت فعال عرصه مد و لباس در این کشور و شعب آن در سراسر جهان هستیم.
 
این برند اکنون درصد قابل ملاحظه ای از فروش ماهانه خود را از طریق کسب و کار اینترنتی در سایت HM.COM به فروش می رساند. این سایت در سوئد یکی از پرتال های پربیننده به شمار می رود. سایتی که تلاش دارد تا فرهنگ مد و لباس را به دنیا معرفی کند و یکی از ارزان ترین و پر فروش ترین برند های اسکاندیناوی و اروپا به شمار می رود.
قضیه برای ولوو و ساب و اسکانیا نیز صدق می کند. بزرگان خوردو سازی اروپا، یکی از برند های الهام بخش در این قاره به شمار می روند و حضور خلاقانه آن ها در بازار خدمات دیجیتالی قابل تامل است.
 
دو شرکت Spotify و Skype نیز که خیلی ها از آن ها استفاده می کنند، منشا سوئدی داشته و اکنون درتملک شرکت های دیگر هستند. سوئدی ها با ابداع این دو سرویس اینترنتی، انقلابی را در عرصه تبادل اطلاعات و ارتباطات ویدئویی و هم چینین صنعت موسیقی و اشتراک فایل های آن راه انداختند که در مختصات کارآفرینی دیجیتالی الهام بخش، قابل تامل می باشد.
 
به هر حال، سوئد در زمره نخستین کشورهای دنیا به شمار می رود که مردم کشورش حداقل یک بار ارز مرزهای سوئد خارج شده و تجریه سفر و زندگی درخارج از آن را داشته اند. نخستین کشور دنیاست که از شرکت های دولتی خواسته تا بیانیه سالانه مسئولیت اجتماعی (CSR ANNUAL REPORT) منتشر کنند تا جامعه بداند که وظیفه آن در برابر محیط زیست و شهروندان، چگونه بوده است. استکهلم را اکنون یکی از قطب های شرکت های نوظهور می دانند.

در ادامه نگاهی داریم به شماری از بزرگان کارآفرینی دیجیتالی سوئد که بد نیست با آن ها آشنا شوید.
 
 
از بامزی تا اسکایپ
 

 
بامزی، قوی ترین خرس دنیا، سوئدی بود و اسکایپ هم که این روز ها روی نوت بوک و تبلت و گوشی های هوشمند میلیون ها ایرانی و صدها میلیون کاربر اینترنت در سراسر جهان نصب شده است، از کشور سوئد است. app ای برای ارتباطات صوتی، متنی و ویدیویی رایگان که انقلابی را در عرصه تماس های راحت بین کاربران در سراسر جهان ایجاد کرد.
 
البته برخی ها اکانت اسکایپ اعتباری دارند و با پرداخت هزینه ها، آن را شارژ کرده و از خدماتش استفاده می کنند. مثلا وقتی خارج از کشور هستند و می خواهند به خط ثابت یا موبایل تماس بگیرید، تماس از طریق اسکایپ، روشی ارزان و مطلوب خواهد بود.
 
اسکایپ خدمات جالبی را برای کاربرانش فراهم کرده است که از ان جمله می توان به ایجاد ویدئو کنفرانس بین اعضا اشاره کرد. در پایان سال ۲۰۱۰ میلادی، شمار کاربران اسکایپ به بیش از ۶۰۰ میلیون نفر رسید که ازاین تعداد، ۳۰۰ میلیون نفر تا پایان آگوست ۲۰۱۵ میلادی به صورت فعالانه از این سرویس استفاده می کردند.
 
کارآفرین سوئدی خوش فکری به نام Niklas Zensstrom توانست با همیاری تیمی مهندسان اسکاندیناوی، و همکاری دانیل ژانوس فریس دانمارکی،  یکی از پر کاربرد ترین نرم افزار های دنیا را در اختیار مخاطبان خود قرار دهند.
 
نیکلاس از کارآفرین های موفق کسب و کار دیجیتالی سوئدی ها به شمار می رود. او شرکت به نام آتومیکو ثبت کرد و اکنون در زمینه فعالیت های بشر دوستانه فعالیت دارد و بنیاد انسان دوستی زنستروم را نیز پایه گذاری کرد. وی یکی از دانش آموختگان دانشگاه Uppsalaa است و پیش تر در اپراتور موبایل سوئد به نام Tele22 کار می کرد.
 
تاریخچه اسکایپ به این صورت بود که در اوایل قرن ۲۱ راه اندازی شد و ۵ سال بعد یعنی در سال ۲۰۰۵ میلادی، با رقم ۲.۶ میلیارد دلار توسط غول حراجی اینترنتی یعنی ebay.com خریداری شد. در سال ۲۰۱۱ میلادی نیز اسکایپ با رقمی بالغ بر ۸.۵ میلیارد دلار توسط مایکروسافت، غول نرم افزار دنیا از ebay خریداری شد. ارزش ۶ میلیارد دلاری سود ebay در این کسب و کار قابل تامل است.
 
به هر حال موسسات اسکایپ، اکنون یکی از میلیاردرها اسکاندیناوی هستند که ثروت آن ها از طریق کارآفرینی دیجیتالی بدست آمده است. استیو بالمر، مدیرعامل ۱۵ ساله مایکروسافت و از میلیونر های آمریکا، نقش زیادی در تصاحب این شرکت توسط مایکروسافت داشت. موضوعی که با استقبال بیل گیتس، بنیان گذار مایکروسافت نیز مواجه شد.
 
خرید و فروش اسکایپ را در شرکت های مختلف می توان در قالب سیاست کسب و ادغام (Merger & Acquisition) بررسی کرد که انقلابی را در حوزه در ارتباطات صوتی اینترنت (voice communication) به وجود آورده است.
 

یکی از معروف ترین کسب و ادغام های سال های اخیر را می توان در خرید اینستاگرام، محبوب لایک باز های اینترنت توسط غول شبکه های اجتماعی یعنی فیس بوک دانست که ۲ میلیارد دلار قیمت گذاری شد.
 

 
واژه Skype از اصطلاح sky peer-to-peer می آید و فعالان اسکایپ را skyper می گویند.
 
مایکروسافت از اسکایپ استفاده های زیادی برده است. مثلا با عرضه MS OFFICE 2013،  مایکروسافت ۶۰ دقیقه مکالمه رایگان از طریق اسکایپ را به کاربرانش هدیه کرد. یکپارچه کردن خدمات یا پیام رسان windows live از جمله دیگر برنامه های غول نرم افزار دنیا برای توسعه فعالیت ها در بستر اسکایپ بود. جدید ترین محصولی که مایکروسافت برای اسکایپ ارائه کرد، Skype for Business بود که در کنار نرم افزار Lync در اختیار کاربران قرار گرفته است.
 
برای اطلاعات بیشتر به بخش اسکایپ پرتال مایکروسافت مراجعه کنید. پرتال اسکایپ در نشانی اینترنتی به آدرس : skype.com قرار دارد که امکان دانلود و نصب رایگان نرم افزار اسکایپ مخصوص دسکتاپ و گوشی های هوشمند را به زبان های مختلف در دسترس قرار داده است.
 
اکنون مایکروسافت به ارائه تبلیغات تصویری و فلشی روی این نرم افزار اقدام کرده است که درآمد زایی مطلوبی برای این شرکت دارد. البته ظرفیتی که برای تماس های بین المللی کم هزینه در اسکایپ فراهم شده است، بخش دیگر درآمد زایی این شرکت را از اسکایپ سوئدی فراهم می کند.
 
داستان Spotify
 
برای ایرانی ها همان اندازه که اسکایپ نرم افزار شناخته شده ای است، سایت Spotify.com کم تر مورد استفاده قرار گرفته است. مخصوصا آن که این سایت بیش تر با استقبال علاقمندان به دنیای موسیقی و هنر همراه شده و یکی از پرتال های فعال در به اشتراک گذاشتن فایل ها و آلبوم های موسیقی خوانندگان مختلف در سراسر جهان است.
 
اسپاتیفای، نرم افزار سوئدی انتشار فایل های موسیقی و خدمات ویدئویی بوده که بر اساس حقوق دیجیتالی تولید کنندگان فعالیت دارد. شرکت های تولید و پخش آثار موزیکال، با این شرکت همکاری دارند تا محصولات آن ها در این بستر ارائه و به فروش برسد. فایل های موسیقی در این سایت ، با درج نام هنرمند، آلبوم، ژانر اثر و هم چنین شرکت تولید کننده قابل جست و جو و مشاهده است.
 

 
شرکت سوئدی کارآفرین و موفق دنیای موسیقی یعنی اسپاتیفای، در سپتامبر ۲۰۰۸ میلادی توسط شرکت سوئدی Spotify AB را ه اندازی شد. تا جون ۲۰۱۵ میلادی بیش از هفتاد و پنج میلیون کاربر فعال در این سایت مشغول به فعالیت بودند. بیش از بیست میلیون کاربر اسپوتیفای، از خدمات غیر رایگان سایت بهره می برند. ماه گذشته، شمار کاربران غیر رایگان این سایت به بیش از سی میلیون نفر رسید.
 
دفتر مرکزی SPOTIFY در لندن قرار دارد و واحد تحقیق و توسعه ان کماکان در استکهلم، پایتخت سوئد واقع شده است. بیش از هزار و پانصد نفر در سراسر جهان برای این شرکت سوئدی کارآفرین مشغول به فعالیت هستند. ۱۳۱ ‌میلیون صفحه در اینترنت درباره این سایت ایندکس شده است. البته بیزینس اینسایدر چند هفته پیش خبر از بحران های داخلی در این کارآفرین دیجیتالی موفق سوئدی می دهد.
 

 
بر اساس آمار های سایت رتبه بندی پرتال های اینترنتی موسوم به alexa.com، این سایت اکنون در فهرست ۳۰۰ سایت پر بیننده اینترنت (تا مرداد ۹۵) قرار داشته است. خدمات پرتال به ۵۰ زبان ارائه می شود و برای غربی ها، یکی از سایت های پر مخاطب برای دانلود فایل های موسیقی از هنرمندان مختلف جهان معرفی شده است.
 
اکنون دانیل کی و آقای لورنتزون، مدیریت اسپوتیفای را بر عهده دارند. از نظر واژه شناسی ، Spotify را به ترکیب واژه هایی مانند Spot و Identify مرتبط دانسته اند. پس از راه اندازی این دامنه، سایت های زیادی از کارکتر fy‌در نام گذاری domain خود استفاده کرده اند. اکنون برخی از سایت های سوئدی مثل speakify راه اندازی شده است که الهامی از نام سایت اسپوتیفای هست.
 
Spotify آرشیوی بزرگ از میلیون ها موسیقی که همچنان در حال رشد است. اما ویژگی دیگر Spotify جنبه شبکه اجتماعی بودن آن است. این سرویس با وصل شدن به فیس بوک شما را به کشف و اشتراک گذاری موسیقی با دوستانتان همراهی می کند. تنها با درگ (کشیدن) و دراپ (رها کردن) نام موسیقی، آن را با دوست خود به اشتراک می گذارید! در واقع مشارکت این سایت با پرتال های شبکه اجتماعی اینترنت مانند فیس بوک و یوتیوب، سبب معروفیت هر چه بیشتر این مجموعه در فضای موسیقی آنلاین شده است.
 
اکنون شمار زیادی از کاربران این سایت، برای مهمانی ها و مجالس عمومی و خصوصی، از موسیقی های اسپاتیفای برای پخش در برنامه ها استفاده می کنند.
شعار Spotify، موسیقی برای همه (Music for everyone)‌ است. این سایت موفق سوئدی درعرصه موسیقی آنلاین، خدمات خود را در در دو سطح FREE – PREMIM  ارائه می کند. هزینه خدمات غیر رایگان این سایت که طیف وسیعی از دسترسی به فایل های موسیقی هنرمندان در سراسر جهان است، ماهانه ۱۰ دلار می باشد.
 
بزرگان کارآفرینی دیجیتالی سوئد
سایت های پر بیینده در سوئد را می  توان بر اساس رتبه بندی الکسا، موارد زیر دانست که بین سوئدی ها و غیر سوئدی ها، مخاطبان زیادی دارد. سایت آفتون بلادت که در نشانی aftonbladet.se قرار دارد، از جمله پرتال های روزنامه ای فعال این کشور است که تقریبا اکثر سوئدی ها خبر ها را از آن دنبال می کنند.
 
سایت tradera.se در واقع یکی از سایت های پر بیننده و خلاق سوئد هست که نقش حراجی آنلاین را در این کشور بر عهده دارد.
سایت blocket.se نیازمندی های آنلاین معتبر و پر مخاطب این کشور هست که روزانه هزاران کالا در ان از بلیط سینما گرفته تا خودرو و قایق، به اشتراک گذاشته می شود برای فروش. کسانی که به سوئد می روند، از این سایت برای خرید و اجاره خانه نیز استفاده می کنند.
سایت swedbank.se از جمله پرتال های پر بیننده در میان سوئدی ها به شمار می رود که خدمات پرداخت اینترنتی برخی از سایت های سوئدی را نیز به دنبال دارد.
سایت Expressen.se نیز یکی دیگر از سایت های خلاق و کارآفرین سوئد هست که در انتشار اخبار شبانه فعالیت گسترده ای دارد.
سایت hitta.se برای پیدا کردن شماره تلفن و آدرس میلیون ها نفر در سراسر سوئد استفاده می شود که خیلی بازدید دارد و ایده جالبی هم است.
سایت تلویزیون سوئد به نام SVT.se از جمله پرتال هایی است که سوئدی در طول روز از آن خیلی استفاده می کنند. این سایت، تا کنون مستند های زیادی درباره ایران منتشر کرده است.
 
به دلیل محدودیت و چالش خانه دار شدن در سوئد، سایت های فعال در این عرصه خیلی پر مخاطب هستند. برای همین سایت hemnet.se یکی از این پرتال ها به شمار می رود.
سایت DN.se از جمله سایت های پر بیننده سوئد هست که در زمینه اخبار پر مخاطب هست و خیلی ها براش کار می کنند.
سایت smhi.se از جمله پرتال های پر بیننده علمی سوئد است که در آن در زمینه های گوناگون علمی، مطالب جالبی در دسترس هست و از کارآفرینی های دیجیتالی موفق این کشور به شمار می رود.
 
 
کسب و کار دیجیتالی سوئدی ها
 

 
این مقاله که برای نخستین بار در سایت های فارسی زبان به معرفی ظرفیت های خلاقیت کارآفرینی الکترونیکی سوئدی ها در دنیای وب پرداخت، تلاشی بود تا ایده های نوین و خلاق در عرصه کارآفرینی دیجیتالی را در اختیار استارت آپ های ایرانی قرار دهد.
 
ظرفیت هایی که اسکایپ و اسپاتیفای در زمینه ارائه خدمات اینترنتی پیام رسانی ویدئویی و هم چنین به اشتراک گذاری فایل های موسیقی به کاربران وب به وجود آورد، فرصت های بسیاری را برای فعالان کسب و کارهای اینترنتی فراهم کرده است که بتوانند از این امکانات برای توسعه کسب و کار آنلاین خود استفاده کنند.
در واقع اسکایپ و اسپوتیفای سوئدی ها، هم اکنون بستری برای بازاریابی، تبلیغات و تعامل میلیون ها کاربر علاقمند به ارتباطات اینترنتی رایگان ویدئویی و هم چنین آشنایی عاشقان موسیقی با یکدیگر شده است. در واقع ۲ مقوله ای که امروز در دنیای دیجیتال، محبوبیت فراوانی داشته و بسیاری از کاربران را به سمت و سوی این فعالیت های نوآورانه جذب کرده است.
 
در واقع موسسان این دو شرکت، با نیاز سنجی خوبی که از مشتریان و کاربران اینترنت انجام دادند، خدمات خلاقانه ای را در اختیار مخاطبان خود قرار دادند که بتوانند دنیای وب را اثربخش تر و جذاب تر از روزگار قبل از ظهور skype و Spotify تجربه کنند. تجربه لذت بخشی که علاوه بر توسعه کارآفرینی اینترنتی، میلیون ها کاربر اینترنت را با ابزارهای جذاب در عرصه پیام رسانی و موسیقی، به خود مشغول کرده است.
 
سایت هایی مانند ترادرا، بلاکت و اسپتایفای، بستر هایی مناسب برای  ارائه محتوای الکترونیکی توسط دیگران هستند. چنین روندی می بایست دردستور کار کارآفرین های جوان ایرانی به خصوص اپ نویس ها قرار بگیرد.

خیلی از مقولات در ایران برای خدمات و محصولات وجود دارد که امکان معرفی ان به طور گسترده برای قشرهای مختلف وجود ندارد و راه اندازی بستری برای این کار ضروری و فرصت آفرین خواهد بود. مهم ترین نکته ای که در کسب و کار های دیجیتالی سوئدی ها می توان مشاهده کرد، ایده های خلاقی هست که در فناوری نوآورانه آن ها در بستر کارآفرینی دیجیتالی عرضه می شود.

[sara67]

جالب بود ممنون