هنوز یک‌دهه از تولد رایانش ابری نگذشته است؛ پدیده‌ای که دنیای فناوری را به‌شدت تحت تاثیر قرار داد و موج‌های آن با اندکی تاخیر به ایران هم رسیده است. اما نظریات قابل توجهی وجود دارد که از اين حکایت مي‌کند که رایانش ابری هم به انتهای چرخه حیات خود نزدیک می‌شود.

در زمانی که استفاده از پلتفرم‌های ابری مانند ‌AWS،‌GCP  یا Asure خیلی رایج شده چرا باید فکر کرد دنیای رایانش ابری رو به افول است؟

یکی از دلایل ادعای فوق، این است که فضای ابری نمی‌تواند الزامات مقیاس‌گذاری بلندمدت را برآورده کند. اساسا از دید کارشناسان فنی، ایجاد یک اپلیکیشن وب مقیاس‌پذیر، قابل اطمینان و در دسترس، حتی در فضای ابری‌ بسیار مشکل است و اگر بتوانید این کار را به سرانجام برسانید و اپلیکیشن خود را با موفقیت زیاد ثبت کنید، باید هزینه و زمان زیادی صرف کنید.

حتی اگر کسب‌وکاری بسیار موفق داشته باشید، در نهایت محدودیت‌های فضای ابری در برابر شما خواهد ایستاد. واقعیت این است که سرعت رایانش و ظرفیت ذخیره کامپیوترها، بسیار سریع‌تر از پهنای باند شبکه‌ها رشد می‌کند. حجم داده‌ای که ما از طریق شبکه منتقل می‌کنیم، دقیقا مانند سرعت حرکت از HD به سمت 4K و از آن به 8K  است.

در صورتی که عمر فضای ابری تمام نشود، رشد فناوری و انتقال داده نیاز به صرف انرژی و هزینه بسیار زیاد خواهد داشت و سیستم را ناکارآمد خواهد کرد.

همچنین سیستم‌های مبتنی بر Cloud به یک سرویس‌دهنده مرکزی وابسته است. اختلال در سرویس‌دهنده مرکزی موجب از کار افتادن سرویس می‌شود. در رایانش ابری شما ناچارید به سرویس‌دهنده اعتماد کنید. شاید خیلی اوقات از این اعتماد صدمه نبینید، اما به هرحال سرویس‌دهنده‌ها تابع قوانین کشورهای خودشان هستند و ممکن است با فشار دولت‌ها اطلاعات شما را در اختیار دیگران قرار دهند.

از این‌ها گذشته فاجعه‌ای مانند Equifax ممکن است باز هم رخ دهد و اطلاعات 140 میلیون مشتری Cloud به‌صورت یکجا لو برود و از دست هیچ‌کسی هم کاری ساخته نباشد!

مدلی که جایگزین Cloud خواهد شد، تا حد زیادی شبیه Fog Computing (رایانش در مه) است. البته مدل‌های متفاوتی برای Fog Computing مطرح است. از ویژگی‌های آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

داده‌های حساس در همان دستگاه مبدا یا فرستنده و البته نزدیک به محل جمع‌آوری مورد تحلیل قرار می‌گیرد که به این وسیله از ارسال حجم وسیعی از داده روی شبکه جلوگیری می‌شود.

عمل روی داده‌ها در واحد میلی‌ثانیه انجام می‌پذیرد و قسمت مشخصی از داده‌ها بر اساس سیاست‌های تعریف‌شده به سیستم‌های دیگر ارسال خواهد شد.

مدلی که جایگزین خواهد شد، بر خلاف Cloud مرکزیت نخواهد داشت، بلکه ما با شبکه توزیع‌شده‌ای روبه‌رو خواهیم بود که به‌صورت P2P کار خواهند کرد. اطلاعات و پردازش‌ها در این مدل نیاز به هیچ سروری ندارد! فایل‌های شما در فضاهایی ذخیره خواهد شد که روی مجموعه زیادی از‌Nodeهای شبکه به‌صورت اشتراکی قرار گرفته‌اند. (دقت کنید که هر فایل رمزنگاری شده و چند بخش می‌شود و هر قسمت آن روی چند Storage  اشتراکی روی ‌Nodeهای متصل قرار می‌گیرد‌)‌ به این ترتیب فایل شما همیشه در دسترس است و در دسترس بودن آن به هیچ سرور و سرویس‌دهنده‌ای وابسته نیست و هیچ‌کس هم جز خودتان به فایلتان دسترسی ندارد‌. ( ‌چیزی شبیه شبکه‌های تورنت  Torrent‌ )

علاوه بر Storage شما می‌توانید از CPU و RAM دیگران در این شبکه توزیع‌شده به میزان نیاز خود استفاده کنید یا منابع خود را با دیگران به‌اشتراک بگذارید.

همان‌طور که در قسمت بالا گفتیم، رایانش ابری به انتهای عمر خود نزدیک می‌شود و ظاهرا  این رویا دارد به واقعیت می‌پیوندد. فناوری BlockChain درحال تسخیر صنایع مختلف است و بر اساس نظرات تعدادی از کارشناسان مطرح، جایگزین رایانش ابری خواهد شد.

در صنعت رایانش ابری با چند ضعف بزرگ روبه‌رو بودیم:

1. متمرکز بودن سرویس در سرویس‌دهنده: اگر سرویس‌دهنده دچار مشکل می‌شد، سرویس مشتریان از کار می‌افتاد.

2. امنیت: اگر سرویس‌دهنده دچار حمله سایبری یا Leak می‌شد، اطلاعات مشتری‌ها افشا می‌شد.نمونه‌هایی مانند Uber و Equifax فراموش‌شدنی نیستند! همین‌طور سرویس‌دهنده‌های Cloud در برابر فشار دولت‌ها تسلیم می‌شوند و اطلاعات مشتریان را در اختیار آنها می‌گذارند.

3. محدودیت: رایانش ابری هرچقدر هم نسبت به Personal Computing بهتر باشد، اما باز هم با محدودیت فضای ذخیره‌سازی و سرویس‌دهنده روبه‌رو هستیم. فناوری BlockChain محدودیت‌های‌ Cloud Computing را ندارد و شما به اندازه کامپیوترهای دنیا می‌توانید فضا و منابع را در اختیار بگیرید!

‌اکنون یک استارت‌آپ به نام iExec دنیای رایانش ابری را با چالشی جدی روبه‌رو کرده است. درحالی‌که رایانش ابری بر اساس مفهوم Centerlized Computing شکل گرفته، این استارت‌آپ مفهوم Decenterlized Computing را در مقابل رایانش ابری مطرح کرده است که مبتنی بر BlockChain است.