اگر آموزش های مقدماتی بخش MySQL را دنبال کرده باشید، حتما به خاطر دارید در مبحث گذشته که در مورد استفاده از GROUP BY صحبت کردیم، گفتیم که توابع مربوط به GROUP BY را در اصطلاح توابع تجمعی یا aggregate functions می گویند (شامل COUNT، MAX، MIN، SUM، AVG و...) و قرار شد که در آموزش های بعد به آن بپردازیم، از این رو طبق روال، این مطلب را اختصاص داده ایم به مبحث مذکور تا با فراگیری آن، بیش از پیش و با تسلط بیشتر بتوانیم به نحو دلخواه با php، اطلاعات موجود در دیتابیس MySQL را مدیریت کنیم، ذکر این نکته نیز لازم است که استفاده از این توابع همیشه هم ضروری نیست و بستگی به نوع نیاز شما دارد، اما در کل یک برنامه نویس خوب کسی است که از همه ظرفیت های موجود آگاه باشد، حتی اگر از آنها هرگز استفاده نکند.
توابع تجمعی (Aggregate Functions) به چه معنی است؟

شاید این سوال به ذهن شما رسیده باشد که در کل توابع تجمعی (Aggregate Functions) به چه معنی است؟ پاسخ این سوال را اینگونه می توان داد که در PHP و MySQL برای گروه بندی در هنگام کار با اطلاعات عددی و آماری و بدست آوردن نتایج، بعد از یک سری محاسبات ریاضی (در حد معمولی یا پیشرفته)، توابعی از پیش تعریف شده که با تنظیم آنها در هنگام پرس و جو از پایگاه داده، طبق نیاز ما عملیات مورد نظر انجام شده و نتایج برگردانده می شوند، به فرض در مثالی که در ادامه خواهیم دید، اطلاعات خودروهایی با قیمت ها و رنگ های مختلف در دیتابیس موجود است، حال اگر بخواهیم خودرو ها را بر اساس رنگ گروه بندی کرده و در عین حال، ارزان ترین قیمت آن رنگ ها را انتخاب کنیم، ناچاریم از تابع MIN که جزء Aggregate Functions است استفاده نمائیم (در ادامه خواهیم دید).

ساخت جدول و وارد کردن اطلاعات نمونه در MySQL

اجازه بدهید برای یادآوری هم که شده، ابتدا با استفاده از کد زیر، اطلاعات نمونه ای را در دیتابیس فرضی test ایجاد کنیم، این اطلاعات شامل جدول tb_cars و شش ردیف پنج ستونه از اسامی، مدل، رنگ و قیمت خودروها است (به اضافه ستون id که با خاصیت AUTO_INCREMENT است و به صورت خودکار ایجاد شده و افزایش می یابد).

توضیح:
- برای ذخیره این اطلاعات نمونه در پایگاه داده، کافی است یک دیتابیس با نام test، ترجیحا در لوکال هاست بسازید و کد بالا را در یک فایل php ذخیره کرده و اجرا کنید.
- در کد بالا، ابتدا با دستور CREATE TABLE جدول فرضی tb_cars را ساخته ایم که درون خود ستون هایی با نام id (از نوع INT) و name، model، color و price (همگی از نوع VARCHAR) را دارد.
- در قسمت ALTER TABLE یک دستور اضافه برای کار با حروف فارسی قرار داده ایم تا یونیکد جداول به صورت استاندار utf8 تبدیل شود که برای کار با داده های زبان فارسی در MySQL مناسب است (البته در این مثال تنها از حروف انگلیسی استفاده شده است).
- در بخش بعد از کد بالا، اطلاعات خودروها در یک آرایه چند بعدی یا (Multidimensional) ذخیره شده است تا با یک حلقه for مقادیر با دستور INSERT INTO وارد دیتابیس شوند (برای درک صحیح این بخش به آموزش های php در مبحث حلقه و آرایه مراجعه کنید).

استفاده از تابع MIN

اولین تابعی که قصد بررسی آن را داریم، تابع MIN در MySQL است، به کاربردن این تابع باعث می شود که کم ترین مقادیر از موارد مورد نظر انتخاب شوند، به طور مثال در کد زیر، از خودروهای با رنگ همسان، ارزان ترین (رنگ ها) را انتخاب کرده ایم.

خروجی پرس و جوی بالا از پایگاه داده به صورت زیر خواهد بود:


همانطور که ملاحظه می کنید، رسم الخط یا همان syntax این تابع به گونه ای است که باید هم در query و هم در تابع mysql_fetch_array از آن در ستون مورد نظر استفاده شود، نکته دیگری که باید به آن توجه شود این است، ستونی که به عنوان گروه بندی از آن استفاده می شود به عنوان مبنای کار و ستونی که پائین ترین مقادیر از آن انتخاب می شود به عنوان پارامتر دوم دارای اهمیت است.

استفاده از تابع MAX

تابع دیگری که جزء خانواده توابع تجمعی یا Aggregate Functions است، تابع MAX است که دقیقا کارکردی شبیه MIN دارد، با این تفاوت که در اینجا بزرگ ترین مقادیر انتخاب می  شوند.

خروجی پرس و جوی بالا از پایگاه داده به صورت زیر خواهد بود:

استفاده از تابع AVG

بعد از آشنایی با تابع MIN و MAX نوبت به بررسی تابعی دیگر از این خانواده است، این تابع AVG نام دارد که در واقع مخفف عبارت average یا میانگین است، با استفاده از تابع AVG می توانیم حد متوسط مقادیر مورد نظر را از ستون های گروهی، محاسبه کرده و نشان دهیم.

خروجی پرس و جوی بالا از پایگاه داده به صورت زیر خواهد بود:


استفاده از تابع SUM

تابع دیگری که در خانواده توابع تجمعی (Aggregate Functions) دسته بندی می شود، تابع SUM یا حاصل جمع است، این تابع در واقع مقادیر مجموع ستون هایی که با هم گروه بندی می شوند را نشان می دهد.

خروجی پرس و جوی بالا از پایگاه داده به صورت زیر خواهد بود:

استفاده از تابع COUNT

آخرین تابعی که در این آموزش قصد معرفی آن را داریم، تابع COUNT است که در واقع نمایانگر تعداد آیتم های هر گروه است، به فرض اگر 5 خودرو مشکی رنگ داشته باشیم، در هنگامی که از ستون color برای GROUP BY استفاده کنیم، تابع COUNT مقادیر 5 را برای این ستون برمی گرداند.


خروجی پرس و جوی بالا از پایگاه داده به صورت زیر خواهد بود:

لیست توابع تجمعی به MIN MAX AVG SUM و COUNT محدود نمی شود، MySQL توابع دیگری نیز برای محاسبات آماری پیچیده تر در نظر گرفته است که البته معمولا در برنامه های عادی، کم تر مورد استفاده قرار می گیرند، برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، می توانید به سایت رسمی MySQL در آدرس زیر مراجعه کنید: