اعتیاد اینترنتی یا سوکاربری رایانهای (Cyber Addict) به گستره وسیعی از مشکلات رفتاری و کنترل انگیزه استفاده از اینترنت اشاره دارد. اعتیاد اینترنتی به عنوان یک رفتار وسواسی یا آرزوی برقراری پیوند، یا شاید حتی نمودی از انتقال و بازتاب روابط، و یا رفع نیاز قلمداد می شود.
اعتیاد با وابستگی جسمانی و روانی همراه است. بعضی از داروها نیز ممکن است با ایجاد وابستگی روانی در بیمار موجب افزایش مصرف شوند و اعتیاد بوجود آورند. فرد معتاد با دریافت مواد اعتیاد آور راضی و سرخوش می شود و با توقف مصرف دارو دچار خمودی و اختلال شدید جسمانی می گردد. مواد اعتیاد آور سبب پیدایش پدیده تحمل نیز می شوند. به موجب این پدیده فرد معتاد برای دسترسی به اثر اولیه این مواد که در ابتدا با مقدار کم حاصل می شود مصرف خود را افزایش می دهد و شدت و نوع وابستگی نسبت به مواد اعتیاد آور نیز بر حسب نوع و اثر آن متفاوت است.
چنانچه بخواهیم فردی را معتاد به اینترنت بنامیم باید حداقل سه مورد از معیارهای نه گانه زیر در طول یک دوره شش تا دوازده ماهه در وی دیده شود:
- تحمل، این معیار به معنای صرف زمان بیشتری برای استفاده از اینترنت به منظور رسیدن به رضایت است. در این شرایط با وجود صرف همان میزان وقت، میزان رضایت مندی کاربرکمتر است و نیاز به زمان بیشتری دارد تا به همان درجه از رضایت قبلی برسد.
- از اینترنت به منظور تخفیف و یا اجتناب از علائم کناره گیری استفاده شود.
- از اینترنت اغلب در دوره های زمانی بیش از آنچه که در ابتدا مدنظر بوده استفاده می شود.
- حجم قابل توجهی از وقت صرف فعالیت های مربوط به کاربری اینترنتی ( جستجوی کتابهای اینترنتی، جست و جوی فروشندگان اینترنتی، سیرو سفر در وب سایتهای مختلف و ... ) میشود.
- به خاطر استفاده از اینترنت، از فعالیتهای مهم اجتماعی شغلی و یا تفریحی دست کشیده و یا کاسته می شود.
- فرد به دلیل استفاده مفرط از اینترنت، خطر فقدان روابط مهم اجتماعی و فرصتهای آموزشی و شغلی را می پذیرد.
- موقعی که شخص سعی می کند تا از اینترنت خارج شود، احساس بی قراری و بد خلقی می کند.
- از اینترنت برای فرار از مشکلات و یا کاستن از احساس یاس و ناامیدی، اضطراب و یا افسردگی استفاده می شود.
- کاربر اینترنت در مورد میزان و وسعت استفاده خود از اینترنت به اعضای خانواده و یا دوستانش دروغ گفته و آن را کتمان می کند. درنهایت شخص با وجود هزینه داربودن استفاده از اینترنت، مکررا از آن استفاده می کند.
چند راه حل برای درمان مشکل اعتیاد اینترنتی
- برای خود حد و مرز تعیین کنید به این معنا که، کم کم ساعاتی که پشت رایانه صرف می کنید را کمتر نموده و به آن پایبند باشید.
- اوقاتی از شبانه روز را بدون رایانه بگذرانید به این معنا که سعی کنید زمانی را که برای تفریح و انجام کارهای مختلف درنظر گرفته اید کاملا آزاد فکر کنید و به رایانه اصلا فکر نکنید.
- لیستی ازکارهایی که میتوانید به جای نشستن پشت رایانهتان انجام دهید را تهیه نموده و روی مانیتور رایانه بگذارید، به این شکل متوجه میشوید که امور مهمتری هم برای انجام دادن وجود دارند.
- اسامی افراد خانواده، بستگان و دوستانتان که میتوانند در ترک این اعتیاد به شما کمک کنند تهیه کنید، زیرا ترک این اعتیاد به تنهایی ممکن است سخت باشد.
- رایانه را در نقاط پر رفت و آمد خانه بگذارید. اگر در جایی نشسته باشید که در اطرافتان رفت و آمد زیاد باشد تمرکز کمتری داشته و ناخوداگاه کمتر وقت صرف استفاده از رایانه میکنید. این کار برای والدینی که فرزندانشان بیرویه از رایانه استفاده میکنند بسیار مفید است.