سال‌ها پیش مسئله‌ی مربوط به امکان سوءاستفاده از وبکم کامپیوترها، لپ تاپ و به‌طورکلی دستگاه‌های هوشمند سر و صدای بسیاری را برپا کرد. کاربران این محصولات همواره تصور داشتند که این امکان وجود دارد تا افراد عادی، هکرها و یا حتی دولتمردان داخلی کشو بنا به دلایل خاصی از تصاویر ارسال شده توسط وبکم دستگاه‌هایشان سوءاستفاده کنند و یا حتی بدون اجازه‌ی آن‌ها بتوانند به تصاویر وبکم دستگاه‌های هوشمند کاربران دسترسی داشته و به نوعی از این طریق وارد حریم خصوصی افراد شده و جاسوسی نمایند.

اما آیا واقعا هکرها و یا دولتمردان داخلی کشورها و هر شخص دیگری که اطلاعات و دسترسی‌های لازم را داشته باشد، می‌تواند بدون اجازه‌ی شما از وبکم دستگاه هوشمندتان استفاده کرده و حتی بدون اینکه شما متوجه شوید از این طریق تصاویر شخصی شما را ضبط نماید؟ در این مقاله به بررسی دقیق‌تر این موضوع خواهیم پرداخت.

واقعیت این است که بله افراد و هکرها‌ی حرفه‌ای قادر هستند تا بدون هیچ نوع رد و نشانی تصاویر وبکم کامپیوتر، لپ تاپ و... شما را ضبط نموده و از آن‌ها سوء استفاده کنند. هکرهای "اسکریپتی" یا آن دسته از هکرهایی که با سیستم‌های برنامه‌نویسی و شبکه آشنایی بیشتری دارند، به واقع می‌توانند با نفوذ به اطلاعات شخصی کامپیوتر و دستگاه شما از تمامی ابزارها و لوازم جانبی آن‌ها استفاده کنند؛ اما از آنجایی که استفاده از سایر برنامه‌ها و ابزارها ممکن است رد و نشان خاصی را بر جای بگذارد، سوءاستفاده از وبکم دستگاه گزینه‌ای با ارجحیت برای این افراد به شمار خواهد رفت.

بر اساس بررسی‌های انجام شده مشخص گردید که اغلب هکرهایی که به قصد سوءاستفاده از وبکم دستگاه‌های کاربران وارد عمل می‌شوند، نوجوان بوده و در واقع هدف اصلی آن‌ها ضبط تصاویر کاملا شخصی کاربران و به ویژه کاربران جنس مونث است؛ اما تجربه نشان داده که هکرها تنها افرادی نیستند که از این موضوع سوءاستفاده کرده و یا به جاسوسی از طریق وبکم دستگاه‌های گوناگون می‌پردازند.

در سال 2009 میلادی یک دانش آموز آشنا با مسائل هک و سیستم‌های شبکه‌ای آشنایی داشته، پس از بررسی‌های خود دریافت که لپ تاپ اهدا شده به وی از سوی مدرسه‌اش به طور خودکار به ضبط تصاویر متعدد و گسترده از محیط پیرامون او پرداخته و این تصاویر را برای سرور خاصی ارسال می‌کند! وی با درک این موضوع سریعا دست به اقدام شد و نهایتا بررسی‌های رسمی گسترده‌ای انجام گردید. طی این بررسی‌ها مشخص شد که چیزی در حدود 56000 عکس ضبط شده از طریق لپ‌ تاپ‌های اهدایی به دانش آموزان بدون اطلاع آن‌ها ضبط و برای مدرسه ارسال شده است.

پس از این موضوع مسلئه‌ی مربوط به جاسوسی از طریق وبکم دستگاه‌های هوشمند، لپ‌ تاپ‌ها و کامپیوترها بیش از پیش موردتوجه قرار گرفت. سپس بررسی‌های علمی‌تر و دقیق‌تری در رابطه با این موضوع انجام شد. طی این بررسی‌ها در سال 2013 دانشمندان و کارشناسان حرفه‌ای دریافتند که با استفاده از روش‌های خاصی می‌توان وبکم مک بوک‌های اپل را فعال کرده و به طور غیر محسوسی از آن استفاده به عمل آورد. جالب است بدانید که طی این روش ابداعی، در حین سوءاستفاده از وبکم مک بوک‌های اپل چراغ LED در نظر گرفته شده برای آن روشن نشده و همچنان در وضعیت خاموش خود باقی می‌ماند، بنابراین کاربر به‌هیچ‌عنوان از جاسوسی و سوءاستفاده‌ای که در حال انجام است خبردار نخواهد شد.

 این موضوع تا پیش از سال 2013 میلادی همواره از سوی دولتمردان و حتی کمپانی‌های تولیدکننده‌ی این دستگاه‌ها رد می‌شد و آن‌ها ادعا می‌کردند که دسترسی به اطلاعات وبکم دستگاه‌های آن‌ها بدون اجازه‌ی کاربران به‌هیچ‌عنوان امکان‌پذیر نخواهد بود.
اما نکته‌ی جالب توجه‌تر در بیانیه‌ای است که یکی از مامورین پلیس FBI پس از مشخص شدن این موضوع ارائه کرد. وی مدعی شد که پلیس FBI نه تنها از این موضوع باخبر بوده بلکه چندین سال است که از این شیوه به منظور دسترسی به اطلاعات افراد خاص نظیر مجرمان، قاتلان، جنایتکاران و ... استفاده می‌کند.

 پس از این موضوع اسناد و مدارکی از سوی آقای ادوارد اسنودن  Edward Snowden  ارائه شد که نشان می‌داد "آژانس امنیت ملی ایالات متحده " یا "NSA" با استفاده از تدابیر و روش‌های خاصی از وبکم آیفون‌ها و گوشی‌های هوشمند کمپانی بلک‌بری به منظور کسب اطلاعات مکانی و شناسایی چهره‌ی افراد گوناگون استفاده می‌کرد.

سپس بررسی‌های دقیق‌تر نشان داد که "آژانس امنیت ملی ایالات متحده " با استفاده از ابزاری هاستینگ خاصی از راه دور به وبکم دستگاه‌های کاربران گوناگون نظارت داشته است. در سال 2015 میلادی هم مشخص شد که گروهی از هکرها و افراد متخصص با نام BlakShades برنامه‌ای را ارائه کرده بودند که قیمتی معادل با 40 دلار را به همراه داشته است، این برنامه که میلیون‌ها نسخه از آن به فروش رسید با برنامه‌ریزی دقیق به اطلاعات شخصی وبکم کاربران دسترسی پیدا می‌کرد و نهایتا از این طریق به جاسوسی اطلاعات شخصی افراد می‌پرداخت.

بنابراین و با توجه به توضیحات تکمیلی که خدمت شما ارائه کردیم متوجه شدید که اولا جاسوسی از طریق وبکم دستگاه‌های شما امری امکان‌پذیر است و دوما اینکه سوءاستفاده از اطلاعات شما تنها از سوی دولتمردان و نهادهای داخلی انجام نخواهد شد، بلکه هکرها و حتی برنامه‌نویسان گوناگون هم می‌توانند به این موضوع دست پیدا کنند. این امر می‌تواند یکی ا دلایل اصلی به منظور مدیریت بهتر "دسترسی‌های " برنامه‌های گوناگون شما باشد؛ بنابراین بهتر است از این پس قبل از نصب هر برنامه و یا حتی بازی در دستگاه‌های هوشمند موبایلی خود، دسترسی‌های مجاز و مورد نیاز آن را مطالعه کنید و در صورت مواجه شدن با موضوع عجیب و غیر مرتبطی دسترسی برنامه یا بازی را به آن قیمت نا مقدور سازید.

به‌طورکلی جاسوسی‌های "آژانس امنیت ملی ایالات متحده‌" و همچنین نهادهای دولتی عموما با اهداف امنیتی خاص و تنها برای افراد منحصربه‌فردی انجام می‌شوند. این افراد اغلب سارقین بزرگ، جنایتکاران حرفه‌ای، قاتلین و ... هستند. مطمئنا اطلاعات شخصی شما و مشاهده‌ی شیوه‌ی زندگی شما که یک شهروند عادی هستید برای "آژانس امنیت ملی " هیچ نوع سودی را به همراه ندارد؛ اما در سمت مقابل استفاده از این اطلاعات و جاسوسی از زندگی شخصی‌تان برای هکرها و به ویژه آن دسته از هکرهایی که نوجوان هستند، امر به واقع سرگرم کننده‌ای محسوب خواهد شد؛ بنابراین وبکم دستگاه‌های شما آن‌طور می‌تواند آن‌طور که تصور دارید عمل نکرده و جاسوسی از اطلاعات شخصی شما را به همراه داشته باشد. این موضوع هم‌اکنون به معضلی تبدیل شده که بسیاری از کاربران از آن آگاه بوده و به فکر استفاده از راه‌های چاره‌ای به منظور مقابله با آن هستند. در ادامه به بررسی و معرفی راه حل‌های مرتبط با این موضوع خواهیم پرداخت.

به منظور جلوگیری از سوءاستفاده و جاسوسی از وبکم دستگاه‌های خود دو راه حل پیش روی‌تان قرار دارد. اول اینکه وبکم دستگاه خود را غیرفعال کنید و دوم اینکه وبکم دستگاه‌تان را پنهان نمایید. اگر از وبکم‌های مجزا (لوازم جانبی) برای کامپیوتر شخصی خود استفاده می‌کنید، تنها در شرایط نیاز از آن استفاده کرده و پس از اتمام کار خود اتصال آن را از کامپیوتر قطع نمایید. به‌طورکلی در بخش زیر اطلاعات دقیق‌تری در رابطه با شیوه‌های ممانعت به عمل آوردن از جاسوسی‌های احتمالی از وبکم دستگاه‌های گوناگون را ارائه می‌کنیم. صادقانه پیشنهاد می‌کنیم که حتما یکی از این روش‌ها را انتخاب نموده و از آن استفاده نمایید.

اگرچه آنتی ویروس‌ها به طور کاملا دقیق نمی‌توانند از بروز مشکلات این چنینی جلوگیری به عمل آورند. با توجه به پیشرفت روز افزون این روش‌های سوءاستفاده هم آنتی ویروس‌ها عموما یک قدرم عقب‌تر از آن‌ها هستند. بااین‌وجود با استفاده از آنتی ویروس عموما پیغام‌های هشداری در رابطه با استفاده‌ی غیر امن دستگاه‌های متصل به کامپیوتر شما و یا "سفت‌افزاهای " گوناگون را دریافت می‌کنید. این موضوع در پاره‌ای از موارد ممکن است به یاری شما شتافته از بروز مشکلات عمده‌تر جلوگیری به عمل آورد.

یکی از بهترین روش‌ها به منظور جلوگیری از بروز هر نوع مشکلی قطع کردن اتصال وبکم شما در شرایط عدم استفاده از آن است. متاسفانه این روش تنها برای کامپیوترهای شخصی که از وبکم‌های مجزا به عنوان لوازم جانبی خویش استفاده می‌کنند، کاربردی خواهد بود. با قطع کردن اتصال وبکم در شرایط عدم نیاز و متصل کردن مجدد آن در شرایطی که از آن استفاده می‌کنید، هکرها قادر به دسترسی به اطلاعات شخصی و سوءاستفاده از طریق وبکم دستگاه شما نخواهند بود.

این روش تنها در لپ تاپ‌های بهره‌مند از وبکم داخلی قابل استفاده خواهد بود. به منظور استفاده از این روش، تنظیمات BIOS و همچنین سخت افزار دستگاه شما باید از آن پشتیبانی به عمل آورند. برای این کار ابتدا لپ تاپ خود را ریستارت کرده و وارد بخش تنظیمات BIOS آن شوید. راه‌یابی به بخش تنظیمات BIOS عموما با فشردن کلید F2 و یا DEL امکان‌پذیر خواهد بود. به منظور کسب اطلاعات دقیق‌تر در رابطه با این موضوع در حین بالا آمدن کامپیوتر خود نکات نمایش داده شده بر روی نمایشگر لپ تاپ خود را مطالعه کنید.

هنگامی که وارد بخش تنظیمات BIOS شدید به دنبال گزینه و آپشنی با عنوان "Webcam"، "Integrated Camera" و یا "CMOS Camera" بگردید. پس از یافتن این بخش، آن را انتخاب کنید. گزینه‌های مربوط به آن عموما در دو حالت Lock/Unlock و یا Enable/Disable نمایش داده می‌شوند. برای غیرفعال‌سازی وبکم لپ تاپ خود این گزینه را بر روی Disable و یا Lock قرار دهید.

متاسفانه تمامی لپ تاپ‌ها و کمپانی‌های تولیدکننده‌ی این محصولات از امکان غیر فعال‌سازی وبکم دستگاه از طریق تنظیمات BIOS بهره‌مند نیستند؛ اما کمپانی‌های نظیر Dell و Lenovo عمدتا لپ تاپ‌های خود را با این قابلیت ارائه می‌کنند. شایان ذکر است که در اغلب لپ تاپ‌ها با غیر فعال‌سازی وبکم از طریق بخش BIOS میکروفون لپ تاپ شما نیز غیرفعال خواهد شد؛ بنابراین اگر با انجام این اقدام میکروفون لپ‌ تاپ‌تان از کار افتاد نگران نباشید، چرا که با فعال‌سازی مجدد وبکم از طریق تنظیمات بخش BIOS میکروفون شما نیز فعال خواهد شد.

امنیت این روش به اندازه‌ی استفاده از روش BIOS زیاد نیست، چرا که در این روش از تغییرات نرم افزاری مرتبط با سیستم عامل به منظور غیر فعال‌سازی وبکم دستگاه استفاده می‌شود. در این روش درایور مربوط به وبکم دستگاه خود را غیرفعال و یا حذف خواهید کرد.

روش انجام این کار کاملا مرتبط با سیستم عامل شماست. به‌طورکلی نحوه‌ی عملکرد و انجام این فرآیند از نظر پایه‌ای در تمامی سیستم عامل‌ها روند مشابهی را به همراه دارد. ما در ادامه روش انجام این عمل را در سیستم عامل ویندوز آموزش خواهیم دارد.

بدین منظور وارد تنظیمات بخش "Device Manager" شوید و سپس در زیر منوی کشویی "Imaging Devices" گزینه‌ی با عنوان "Webcam" را بیابید. با کلیک راست کردن بر روی این گزینه می‌توانید درایور وبکم کامپیوتر خود را غیرفعال و یا حذف نمایید. همان‌طور که اشاره داشتیم استفاده از این روش به ویژه در شرایط که تنها درایور وبکم خود را غیرفعال کنید چندان مناسب نیست، چرا که هر فرد دیگری با دسترسی به اطلاعات و قابلیت Administrator می‌تواند این قابلیت را مجددا فعال نموده و از وبکم دستگاه‌تان سوء استفاده به عمل آورد.

یکی دیگر از روش‌های پرکاربرد به منظور جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی از وبکم دستگاه‌های گوناگون، پوشاندن بخش مربوط به این قسمت است. این روش به واقع عملی بوده و به کارگیری آن، از غیر فعال‌سازی وبکم از طریق تنظیمات BIOS و سیستم عامل کاربردی‌تر است. همچنین استفاده از این روش از دو روش قبلی نامبرده شده ساده‌تر و بی‌دردسرتر خواهد بود.

در واقع با استفاده از این روش شما از یک زائده‌ی بسیار کوچک پلاستیکی به عنوان کاور لنز دوربین دستگاه خود استفاده خواهید کرد. برداشتن این کاور و همچنین نصب مجدد آن هم بسیار ساده است. این کاورها در فروشگاه‌های گوناگون وجود داشته و به فروش می‌رسند، اما مطمئنا شما به طور دستی هم قادر به ساخت آن‌ها خواهید بود.

به‌طورکلی کاورهای گوناگونی بدین منظور ارائه شده‌اند که شما به راحتی می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. برخی از این ابزارها تنها در لپ تاپ‌ها و به منظور پوشاندن لنز دوربین آن‌ها قابل استفاده هستند و برخی دیگر به طور اختصاصی برای گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها و ... طراحی شده‌اند. در بخش زیر چند نمونه از این کاورها را معرفی خواهیم کرد.

این کاور که تصویر آن را در عکس زیر مشاهده می‌کنید یکی از کاربردی‌ترین کاورهای وبکم ارائه شده محسوب می‌شود که هم‌اکنون در سایت Amazon با قیمتی در حدود 6 دلار به فروش می‌رسد. این محصول هم‌اکنون پرفروش‌ترین کاور وبکم سایت Amazon به شمار می‌رود.

جنس بدنه‌ی این کاور از الیاف پلاستیکی ساخته شده و استفاده از آن فوق‌العاده آسان است. عملکرد این کاور وبکم به نوعی شبیه به یک گیره‌ی اختصاصی نرم است. متاسفانه استفاده ا این قطعه تنها برای لپ تاپ‌ها مناسب بوده و نمی‌توانید از آن در گوشی‌ هوشمند، تبلت، تلویزیون، کنسول‌های بازی و... خود استفاده کنید.

 کاور C-Slide
این کاور هم عملکرد نسبتا مشابهی را به همراه دارد، با این تفاوت که در ابعاد کوچک‌تر، ظریف‌تر و به شکل کشویی طراحی شده است. جنس این کاور هم از الیاف نرم پلاستیکی بوده و طولی تقریبا در حدود 4.4 اینچ را به همراه دارد.

ضخامت این کاور کمتر از یک میلیمتر است، بنابراین در حین استفاده از آن می‌بایست کاملا مراقب باشید تا به طور ناگهانی نشکند. اگر لپ‌تاپ شما از لبه‌ی نمایشگر بسیار کوچکی بهره‌مند باشد، استفاده از این کاور نمی‌تواند بازده چندان مناسبی را برای شما به همراه داشته باشد. همان‌طور که در تصور زیر مشاهده می‌کنید، پس از نصب این کاور بر روی بدنه‌ی لپ‌تاپ خود می‌توانید آن را به طور دائم در همین وضعیت قرار داده و هیچ نیازی به کندن مجدد آن وجود ندارد. در شرایطی که قصد استفاده از وبکم لپ تاپ خود را دارید، تنها کافیست که زائده‌ی این کاور را به طور کشویی به سمت چپ بکشید تا لنز دوربین دستگاه نمایان شود. پس از استفاده از وبکم مجددا بخش کشویی در نظر گرفته شده برای این کاور را به سمت چپ کشانده تا لنز دوربین دستگاه شما پوشانده شود.

کاورهای اختصاصی Creative Cam Covers
این کاورها به طور ورقی به فروش می‌رسند هر ورق از آن‌ها تعداد 6 کاور چسبنده را به همراه دارند. هم اکنون قیمت هر ورق از این کاورها چیزی در حدود 6 الی 10 دلار است.

از این کاورهای دایره‌ای می‌توانید در تمامی دستگاه‌های مجهز به سنسور دوربین و وبکم نظیر لپ‌ تاپ، گوشی، کنسول بازی، تلویزیون و ... استفاده کنید. طراحی این کاورهای چسبناک به گونه‌ای انجام شده که به طور دقیق بر روی لنز دستگاه شما سوار خواهند شد و درعین‌حال کندن آن‌ها نیز بسیار ساده خواهد بود و هیچ نوع اثر سوء بر روی لنز دستگاه‌تان ایجاد نمی‌کنند. در تصویر زیر مشاهده می‌کنید که این کاورها چگونه سنسور دوربین سلفی یک گوشی هوشمند را پوشش داده‌اند.

همان‌گونه که مشاهده کردید، بر اساس اطلاعات به دست آمده مسئله‌ی مربوط به سوءاستفاده از وبکم دستگاه‌های هوشمند و جاسوسی از این طریق، هم‌اکنون امری شایع و امکان‌پذیر به شمار می‌رود. سوءاستفاده‌های انجام شده و نفوذ به حریم خصوصی افراد از طریق وبکم دستگاه‌های گوناگون تنها توسط سازمان‌ها و نهادهای دولتی نظیر "NSA" یا "آژانس امنیت ملی ایالات متحده " انجام نمی‌شود، بلکه هکرهای حرفه‌ای هم می‌توانند از این طریق به اطلاعات شخصی وبکم دستگاه‌های شما دست پیدا کرده و وارد حریم خصوصی شما شوند.